Không phải COVID, nỗi sợ lớn nhất của Phố Wall là kinh tế Mỹ phục hồi quá ‘nóng’
Mối lo sợ COVID-19 từng làm rung chuyển Phố Wall vào tháng Ba năm ngoái. Chỉ số Dow Jones đổ sập gần 3.000 điểm đúng vào ngày này một năm trước. Nhưng hiện tại, đó lại không phải là mối quan ngại lớn nhất với “bộ não” tài chính của nước Mỹ.
Tượng con bò, một biểu tượng của Phố Wall, “đeo khẩu trang” giữa dịch COVID-19. Ảnh: AFP/Getty Images
12 tháng sau đó, cuộc khủng hoảng sức khỏe vẫn chưa kết thúc, nhưng các nhà đầu tư ngày càng tin tưởng rằng nó sẽ sớm xảy ra.
Khi COVID-19 không còn là nỗi sợ số 1
Lần đầu tiên kể từ tháng 2/2020, COVID-19 không còn là nỗi sợ hãi số một với các nhà quản lý danh mục đầu tư tại Mỹ, theo khảo sát vừa công bố ngày 16/3 của Ngân hàng Mỹ (Bank of America – BoA)
Nếu có bất cứ nỗi lo sợ gì, thì các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm hiện đang e ngại rằng nền kinh tế Mỹ có thể phục hồi nhanh chóng đến mức quá “ nóng”.
Theo kết quả thăm dò của BoA, lạm phát hiện là rủi ro hàng đầu. Mối quan tâm phổ biến thứ hai là những đợt “taper tantrum” (chỉ sự tụt dốc mạnh của thị trường chứng khoán và giá trị đồng tiền khi nhà đầu tư quốc tế rút vốn) nhỏ, xảy ra khi thị trường hoang mang trước lợi suất trái phiếu tăng vọt.
Những kết quả trên cho thấy tình hình đã thay đổi đáng kể ra sao trong một năm qua. Sự tự tin đang tăng lên nhờ chiến dịch tiêm vaccine phòng COVID, việc nới lỏng các hạn chế phòng dịch và sự hỗ trợ lớn chưa từng có từ chính phủ liên bang.
“Tâm lý của các nhà đầu tư rõ ràng đã mạnh mẽ hơn”, các chiến lược gia của Ngân hàng Mỹ viết trong báo cáo công bố ngày 16/3.
Chứng khoán Mỹ phục hồi nhanh chóng. Chỉ số Dow Jones từng chạm đáy ở mức 18.592 điểm vào ngày 23/3/2020, đã tăng tới 77% kể từ đó. Chỉ số NASDAQ thì tăng gấp đôi trong cùng khoảng thời gian.
Nền kinh tế “nóng” nhất trong nhiều thập kỷ
Các nhà kinh tế học cũng rất lạc quan, đặc biệt khi chính phủ đang hỗ trợ nhiều hơn cho nền kinh tế so với những suy đoán vài tháng trước. Mới đây, Quốc hội Mỹ vừa thông qua Kế hoạch Giải cứu nước Mỹ trị giá 1,9 nghìn tỷ USD của Tổng thống Joe Biden.
Sau gói kích thích khổng lồ của Tổng thống Biden (ảnh), tăng trưởng kinh tế Mỹ có thể sánh ngang với Trung Quốc lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ. Ảnh: Getty Images
Tập đoàn Goldmand Sachs đang dự báo nền kinh tế Mỹ sẽ đạt mức tăng trưởng 7% trong năm 2021, ngang ngửa với Trung Quốc. Nếu đúng như vậy, đây sẽ là tốc độ tăng trưởng nhanh nhất đối với Mỹ kể từ năm 1984. Goldman Sachs cũng kỳ vọng nền kinh tế Mỹ sẽ tăng trên 8% vào cuối năm 2021, so với cuối năm 2020. Theo thước đo này, đây sẽ là mức tăng trưởng GDP cao nhất của Mỹ kể từ năm 1965.
Video đang HOT
Gần một nửa (48%) các nhà quản lý quỹ được Ngân hàng Mỹ thăm dò ý kiến đang kỳ vọng nền kinh tế sẽ phục hồi theo hình chữ V. Tỉ lệ này tăng mạnh so với chỉ 10% dự đoán như vậy vào tháng 5/2020.
Chưa hết, một tỷ lệ kỷ lục 91% các nhà đầu tư sành sỏi đặt kỳ vọng vào một nền kinh tế mạnh hơn, vượt qua cả niềm tin từng có sau khi chính sách cắt giảm thuế của cựu Tổng thống Trump được thông qua vào cuối năm 2017.
Lo ngại lạm phát tăng cao
Nhưng tất cả sự lạc quan đó đang khiến một số chuyên gia ở Phố Wall lo ngại rằng nền kinh tế có thể phát triển quá “nóng”.
Nỗi sợ lớn nhất là lạm phát trỗi dậy khiến Cục Dự trữ liên bang (FED) phải nhanh chóng tăng lãi suất, làm cắt ngắn cuộc phục hồi kinh tế và bùng nổ thị trường.
Đó chính là những gì đã xảy ra vào thập niên 1970 và đầu 1980 khi Ngân hàng trung ương Mỹ chế ngự lạm phát bằng những đợt tăng lãi suất mạnh mẽ.
Phố Wall đang đứng trước kỳ vọng kinh tế Mỹ hồi phục mạnh mẽ, đồng thời với mối lo lạm phát tăng cao. Ảnh: CNN
Theo thăm dò của BoA, có tới 93% các nhà quản lý quỹ dự đoán lạm phát toàn cầu sẽ tăng cao hơn trong 12 tháng tới.
Tuy nhiên, giới chức Mỹ đã nhanh chóng trấn an lo ngại lạm phát. Cuối tuần qua, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cho biết lạm phát có thể tăng cao hơn, nhưng chỉ là tạm thời.
Bà Yellen nói với ABC: “Mức lạm phát cao kéo dài như chúng ta đã từng chứng kiến trong những năm 1970, tôi hoàn toàn không mong đợi điều đó”.
Ed Yardeni, Chủ tịch công ty tư vấn đầu tư Yardeni Research, cũng không quá lo lắng về tình trạng lạm phát tăng cao vì khoảng 10 triệu công nhân Mỹ vẫn đang thất nghiệp do đại dịch.
“Theo quan điểm của chúng tôi, một vòng xoáy giá cả – tiền lương theo kiểu những năm 1970 khó có thể xảy ra lúc này, bất chấp hỗ trợ vượt trội về tài chính và tiền tệ của chính phủ”, ông Yardeni viết trong một lưu ý cho khách hàng hôm 15/3.
Kinh tế Mỹ được dự báo sẽ tăng trưởng “nóng”, ngang với Trung Quốc trong năm 2021. Ảnh: Getty Images
Rủi ro bán tháo trái phiếu
Một rủi ro khác là kịch bản lặp lại đợt “taper tantrum” năm 2013, khi lợi suất trái phiếu kho bạc tăng đột biến sau khi FED báo hiệu rằng họ sẽ giảm dần việc mua trái phiếu do nền kinh tế phục hồi. Lãi suất kho bạc cao hơn có thể khiến cho cổ phiếu kém hấp dẫn hơn khi so sánh.
Sau khi giảm xuống 0,3% vào mùa Xuân năm ngoái, lãi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm gần đây đã tăng lên 1,6%. Lợi suất tăng đột biến khiến các nhà đầu tư bất an, đẩy chứng khoán Mỹ giảm mạnh trước khi tăng trở lại.
Diễn biến gần đây trên thị trường tài chính cũng đang làm dấy lên lo ngại về hành vi giống như bong bóng. Các nhà đầu tư đang đổ một lượng lớn tiền mặt vào các công ty vỏ bọc được gọi là SPAC.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư chuyên nghiệp không nhìn thấy bong bóng, hoặc ít nhất là chưa thấy. Theo khảo sát của Ngân hàng Mỹ, chỉ 15% nhà đầu tư cho rằng thị trường chứng khoán Mỹ đang trong tình trạng bong bóng; 1/4 nói rằng thị trường chứng khoán đang ở trong giai đoạn đầu tăng giá, trong khi 55% nhận định đang ở trong giai đoạn cuối tăng giá.
Cuộc bầu cử căng thẳng ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ như thế nào?
Nước Mỹ vẫn chưa xác định được Tổng thống Donald Trump hay cựu Phó tổng thống Joe Biden giành chiến thắng, và nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tiếp tục đối mặt nhiều bất ổn.
Theo Washington Post, với việc cuộc đua vào Nhà Trắng chưa ngã ngũ, sự mù mờ sẽ bao trùm nền kinh tế Mỹ trong phần còn lại của năm nay. Lãnh đạo các doanh nghiệp và nhà đầu tư thường rất ghét sự mù mờ, đặc biệt trong thời điểm các ca mắc Covid-19 vẫn tăng tại Mỹ và quốc hội vẫn chưa thể thông qua một gói kích thích kinh tế mới.
Một số nhà kinh tế và chuyên gia phân tích Phố Wall cho rằng những tranh cãi về kết quả bầu cử tổng thống sẽ còn kéo dài trong vài tuần nữa. Trước đó, các nhà kinh tế đã hạ dự báo tăng trưởng của Mỹ trong hai tháng cuối năm 2020 và đầu năm 2021 vì bất ổn chính trị và dịch Covid-19.
Nhiều khả năng chính phủ và quốc hội Mỹ sẽ thông qua một gói kích thích kinh tế mới, nhưng quy mô sẽ thấp hơn con số 2.000 tỷ USD mà giới đầu tư kỳ vọng theo kịch bản đảng Dân chủ giành quyền kiểm soát cả Nhà Trắng và Thượng viện.
Ứng viên Dân chủ Joe Biden phát biểu sau đêm bầu cử tại Delaware. Ông tự tin sẽ có đủ 270 phiếu để đắc cử. Ảnh: New York Times.
Phục hồi hình chữ K
Các chuyên gia cho rằng dù ông Trump hay ông Biden thắng cử, nền kinh tế Mỹ cũng sẽ phục hồi theo hình chữ K, nghĩa là tầng lớp khá giả và giàu có sẽ sống khỏe trong khi nhóm thu nhập trung bình và thấp ngày càng gặp nhiều khó khăn.
Hôm 4/11, thị trường phố Wall sôi động bất chấp kết quả bầu cử chưa ngã ngũ. Chỉ số Dow Jones tăng 1,3%, S&P 500 vọt lên 2% và chỉ số Nasdaq 3,9%. Nguyên nhân là Phố Wall dự đoán ứng viên Dân chủ Joe Biden giành chiến thắng, còn Thượng viện vẫn do đảng Cộng hòa kiểm soát.
Các nhà phân tích giải thích kịch bản Nhà Trắng và Thượng viện được hai đảng khác nhau kiểm soát mang đến cơ hội tăng trưởng tốt cho thị trường chứng khoán. Nước Mỹ sẽ không có thay đổi lớn về chính sách thuế, biến đổi khí hậu cũng như chăm sóc sức khỏe.
Một phân tích của Sam Stovall, chiến lược gia đầu tư tại CFRA Research, cho thấy kể từ Thế chiến II, chứng khoán tăng cao nhất khi tổng thống thuộc đảng Dân chủ còn quyền kiểm soát Quốc hội được chia đều cho hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Có khả năng kịch bản này lặp lại trong cuộc bầu cử năm nay.
Nếu không có dịch Covid-19, có lẽ Tổng thống Trump đã tái đắc cử. Ảnh: Getty Images.
"Quyền kiểm soát Thượng viện ít ra cũng quan trọng như kiểm soát Nhà Trắng. Khi đảng Cộng hòa nắm được Thượng viện, nước Mỹ sẽ khó có đợt tăng thuế lớn và gói kích thích kinh tế mới sẽ chỉ có quy mô 1.000 tỷ USD", ngân hàng Goldman Sachs nhận định hôm 4/11.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ tổ chức một cuộc họp báo trong ngày 5/11 (giờ Mỹ, ngày 6/11 giờ Việt Nam). Dự kiến FED sẽ tiếp tục duy trì lãi suất tiệm cận 0% trong những năm tới. Giới nhà giàu Mỹ sẽ có thêm động lực đầu tư vào cổ phiếu và bất động sản. Thậm chí, FED có thể đẩy mạnh nhiều biện pháp kích thích nếu bất ổn vẫn tiếp diễn.
Trái ngược với không khí tưng bừng của thị trường chứng khoán, thị trường việc làm vẫn chưa thoát khỏi cảnh u ám. Tuyển dụng chậm lại, hơn 22 triệu lao động vẫn thất nghiệp. Họ đang đối mặt với gánh nặng nợ nần khi gói hỗ trợ của chính phủ đã cạn kiệt, và không thể trở lại làm việc như trước khi có dịch Covid-19.
Tương lai của nền kinh tế Mỹ
Theo nhiều nhà phân tích, tương lai của nền kinh tế Mỹ và thị trường sẽ phụ thuộc vào 3 câu hỏi lớn. Đại dịch Covid-19 và gói kích thích sẽ như thế nào? Người Mỹ có chi tiêu trở lại cho các dịch vụ du lịch, nhà hàng và giải trí nhanh hay không? Cuộc bầu cử có châm ngòi cho bạo loạn, bất ổn xã hội hay không?.
Nếu căng thẳng chính trị hậu bầu cử gây bất ổn xã hội, nền kinh tế Mỹ sẽ ngày càng lún sâu vào suy thoái, khiến tiêu dùng sa sút, làm tổn hại kinh doanh, đặc biệt là các lĩnh vực vốn chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi dịch Covid-19 như cửa hàng bán lẻ và nhà hàng.
"Nước Mỹ thậm chí còn bị chia rẽ sâu sắc hơn so với năm 2016", Washington Post dẫn lời ông Peter Atwater, nhà sáng lập Financial Insights, giáo sư tại Đại học William & Mary, nói. Ông cho rằng tất cả những điều kiện châm ngòi cho sự phẫn nộ đã chín muồi.
Thực tế, kinh tế Mỹ vẫn phụ thuộc nhiều vào tiêu dùng, vốn đang chịu sức ép nặng nề từ đại dịch. Nghiêm trọng hơn, nguy cơ biểu tình và bạo loạn sau khi kết quả bầu cử ngã ngũ càng mang tới rủi ro cho lĩnh vực trọng yếu này.
22 triệu lao động Mỹ bị mất việc do dịch Covid-19. Ảnh: NBC News.
Vấn đề lớn nhất đối với kinh tế Mỹ trong nhiều tháng nay là dịch Covid-19, khi nó đã nằm ngoài tầm kiểm soát của chính phủ. Constance Hunter, nhà kinh tế trưởng tại KPMG, cho rằng ngành dịch vụ còn lâu mới có thể phục hồi nếu tình hình không thay đổi. "Chừng nào nước Mỹ kiểm soát được đại dịch, nền kinh tế mới phục hồi nhanh", ông nói.
Những nhận định về nền kinh tế và thị trường chứng khoán sau bầu cử cũng đã được JPMorgan tóm lược trong báo cáo vào sáng 4/11. "Chưa rõ ai sẽ là tổng thống tiếp theo của Mỹ. Dù là lai thì cũng sẽ đối mặt với sự phản đối từ Quốc hội về bất cứ điều gì mang tính thay đổi", ngân hàng này nhận định.
Kịch bản phân chia kiểm soát tại Nhà Trắng và Quốc hội có thể là đòn bẩy cho thị trường và tin vui đối với giới đầu tư. Nhưng chủ các doanh nghiệp nhỏ và người lao động phổ thông sẽ tiếp tục bị tổn thương. Tương lai của họ vẫn gói gọn trong 2 từ: "Mù mờ".
Tổng thống Mỹ công bố các vị trí đề cử quan trọng trong Bộ Tài chính Theo phóng viên TTXVN tại Washington, ngày 11/3, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố những người được đề cử giữ một số vị trí quan trọng của Bộ Tài chính. Lãnh đạo bộ này, bà Janet Yellen ra tuyên bố cho rằng những người được đề cử sẽ là chìa khóa để giúp đẩy nhanh sự phục hồi nền kinh tế...