Không để Trung Quốc làm “sự đã rồi”!

Trong ngày thứ hai của cuộc hội thảo quốc tế Việt Nam học, vấn đề biển Đông tiếp tục “ nóng” diễn đàn.

Tiến sĩ người Mỹ gốc Việt Nguyễn Mạnh Hùng (ĐH George Mason).

Về việc Trung Quốc in đường lưỡi bò vào hộ chiếu phổ thông cho công dân nước này, các học giả nhấn mạnh sự cần thiết phải phản đối “ hành động gây hấn” và tuyệt đối không để Trung Quốc làm “sự đã rồi”.

Phép thử của Trung Quốc

Tiến sĩ người Mỹ gốc Việt Nguyễn Mạnh Hùng đến từ ĐH George Mason cho rằng, việc Trung Quốc in hình đường lưỡi bò vào hộ chiếu phổ thông cấp cho công dân nước này là một “phép thử kiểu mềm nắn, rắn buông”.

TS Hùng không ngạc nhiên trước động thái mới của Trung Quốc, bởi theo ông, Trung Quốc là nước cơ hội, chớp mọi thời cơ để lấn và bành trướng dần. “Trung Quốc dấn những bước nhỏ, một lần, hai lần, nhiều lần, cuối cùng thành sự đã rồi. Mục tiêu của Trung Quốc là làm bá chủ càng nhiều càng tốt, nếu làm bá chủ bằng quyền lực mềm không được, sẽ viện đến quyền lực cứng” – ông Hùng nói.

Theo ông Hùng, điều quan trọng là thế giới đã chứng kiến Việt Nam và các nước trong khu vực liên tục phản đối việc làm sai trái của Trung Quốc như thế nào. Đến nay, Việt Nam luôn khẳng định chủ quyền không chối cãi đối với hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa.

Liên quan đến việc biên phòng Việt Nam từ chối đóng dấu vào hộ chiếu in đường lưỡi bò của Trung Quốc và cấp đổi thị thực rời, ông Hùng đồng tình và nói rằng đó là hành động phản đối mang tính biểu tượng nhưng kiên quyết. Song ông thừa nhận “Việt Nam phải mềm dẻo và sử dụng các biện pháp ngoại giao khôn ngoan. Đó là một bài toán ngoại giao khó cho Việt Nam vì thực sự Việt Nam không muốn rơi vào thế tranh chấp căng thẳng với Trung Quốc”.

Quyền lực thương lượng tập thể của ASEAN

ThS Lê Thành Lâm và ThS Trương Minh Huy Vũ thuộc ĐH Quốc gia TPHCM nhấn mạnh đến vai trò “thể chế hóa” trong tranh chấp biển Đông nhìn từ góc độ các nước ASEAN. Theo hai học giả này, bởi ASEAN và Trung Quốc có sự bất đối xứng về sức mạnh nên việc giải quyết tranh chấp cần dựa trên luật pháp, nguyên tắc và khung hành động phù hợp.

“Nước càng nhỏ, xu hướng sử dụng thể chế hóa càng lớn để giải quyết mâu thuẫn thông qua đàm phán hòa bình, thay vì giải quyết bằng tàu chiến và tàu hải giám”. Ông Lâm và ông Vũ nhấn mạnh rằng nhất thiết ASEAN phải đạt được đồng thuận để tiến tới xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC), tạo ràng buộc pháp lý cao hơn, buộc các bên phải tuân thủ.

TS Nguyễn Mạnh Hùng đồng tình và cho rằng sự đoàn kết của ASEAN là mấu chốt để giải quyết tranh chấp, song từng nước ASEAN phải từ bỏ lợi ích thiển cận trước mắt vì mục tiêu lâu dài là ổn định, hòa bình và thịnh vượng trong khu vực.

“Câu chuyện bó đũa ở đây vẫn có giá trị. ASEAN giống như một bó đũa, nếu để cả sẽ có sức mạnh to lớn, bỏ rời từng chiếc sẽ khó có thể có tiếng nói quan trọng” – ông Hùng ví von. “ASEAN phải tận dụng các diễn đàn, hội nghị đa phương để tạo quyền lực thương lượng tập thể mạnh mẽ, kiềm chế những đòi hỏi quá đáng của Trung Quốc và khuyến khích Mỹ thực hiện các cam kết trong khu vực” – ông nói.

Trước đó, PGS-TS Trần Khánh – Viện Nghiên cứu Đông Nam Á – cũng nhấn mạnh rằng việc tham gia giải quyết tranh chấp biển Đông sẽ giúp củng cố vai trò của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực mới đang hình thành.

Theo laodong