Không chỉ việc làm, giáo viên còn cần được coi trọng

Để gỡ “nút thắt” về điểm đầu vào các trường sư phạm thấp thảm hại, Bộ GDĐT cho biết, mùa tuyển sinh năm 2018 các trường đào tạo sư phạm sẽ có điểm sàn riêng. Tuy nhiên, GS-TS Nguyễn Văn Minh – Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho rằng, điểm chuẩn đầu vào không phải là tất cả.

Không phải tất cả đều giảm

Là lãnh đạo của một trường ĐH sư phạm đứng đầu cả nước, ông nhìn nhận như thế nào về “bức tranh” tuyển sinh có phần “ảm đạm” của các trường sư phạm trong mùa tuyển sinh năm nay?

Đối với giáo viên, ngoài việc làm tiền lương còn cần sự tôn vinh của xã hội. Ảnh: T.A

Trong năm 2013, ĐH Sư phạm Hà Nội có hơn 70 học sinh được tuyển thẳng vào trường nhưng vì tình trạng dôi dư thiếu việc làm nên trong đợt tốt nghiệp vừa qua, có học sinh nói thẳng với thầy hiệu trưởng: Chúng em nghe có nhiều ưu đãi nên vào trường theo diện tuyển thẳng, nhưng vì sao khi tốt nghiệp ra trường lại không có việc làm? Nếu tình trạng này tiếp diễn, khó có những học sinh giỏi khác tiếp tục con đường sư phạm”. GS-TS Nguyễn Văn Minh

- Kỳ thi năm nay có những điểm rất khác biệt so với các năm trước đó. Năm nay chủ yếu thi trắc nghiệm vì vậy kiến thức được trải dài trên diện rộng của chương trình lớp 12. Tôi muốn nhận xét chứ không so sánh. Nếu nhìn nhận một cách khách quan trên 1 phổ điểm chung có thể thấy, các trường sư phạm truyền thống điểm chênh lệch không quá lớn. ĐH Sư phạm Hà Nội vẫn giữ được điểm chuẩn cao từ 17 – 27,75 điểm, ĐH Sư phạm TP.HCM và một số trường ĐH sư phạm trọng điểm vẫn giữ được “phong độ”. Tuy nhiên, điểm chuẩn giảm mạnh ở các trường ĐH địa phương đặc biệt là các trường CĐ sư phạm dẫn đến tình trạng giáo viên 3 điểm/môn làm dư luận hoang mang.

Nguyên nhân vì sao các trường CĐ sư phạm và ĐH vùng lại lâm vào tình trạng phải “vơ bèo vạt tép” trong tuyển sinh như vậy thưa ông?

- Thực tế, các trường sư phạm hiện nay đang hoạt động kèm với cơ chế tài chính. Chính vì vậy, các trường xem việc tuyển đủ chỉ tiêu là một việc quan trọng để đảm bảo hoạt động của trường. Kinh phí bổ trên đầu sinh viên, có sinh viên trường mới có kinh phí. Tuy nhiên, tôi cho rằng nếu để đảm bảo kinh phí hoạt động, các trường có thể sắp xếp công việc phù hợp, ví dụ thay bằng mở các ngành đào tạo mới nên tập trung nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên hiện tại và có nguồn kinh phí cho các trường hoạt động thì sẽ không còn áp lực về chỉ tiêu nữa.

Ngoài ra, việc tuyển sinh của các trường sư phạm có ảnh hưởng rất lớn bởi sự hấp dẫn của xã hội với nghề giáo viên. Vào ngành sư phạm ngoài kỹ năng còn đòi hỏi người học phải có những tố chất đặc biệt. Tôi không bi quan về điểm chuẩn thấp mà tin tưởng vào khát vọng làm nghề giáo của những học sinh giỏi vẫn còn. Tôi chỉ muốn nói rằng, chúng ta làm sao đừng để tắt đi những khát vọng của các em. Đây là điểu mà chúng ta phải nghĩ. Để “gỡ nút thắt”, theo tôi một giải pháp thì rất khó cần phải có các giải pháp tổng thể. Đối với giáo viên thì ngoài việc làm, tiền lương còn cần sự tôn vinh của xã hội – đó là những vấn đề để giúp chúng ta tạo nên sự cộng hưởng.

Đào tạo theo nghành

Bộ GDĐT đang có kế hoạch quy hoạch và sắp xếp lại các trường ĐH, CĐ sư phạm, theo ông, việc quy hoạch này nên được thực hiện như thế nào để xóa bỏ được tình trạng giáo viên 3 điểm/môn ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục?

- Tôi xin nhắc lại, thứ nhất, các trường sư phạm truyền thống vẫn đảm bảo được ngưỡng đầu vào khá tốt. Thứ hai, điểm đầu vào là một trong các tiêu chí chứ không phải tất cả. Tất nhiên điểm đầu vào cao kèm theo các tố chất khác tốt đều là giải pháp tối ưu mà chúng ta mong muốn. Để nâng cao chất lượng giáo viên, không chỉ điểm đầu vào mà tôi cho rằng chúng ta phải đi vào phân tích mấy điểm khi thực hiện quy hoạch lại: Thứ nhất dự báo về dân số quốc gia, thứ hai sự phân bố dân số theo vùng miền khác nhau, thứ 3 là nguồn lực (trong từng giai đoạn cần bao nhiêu?).

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo Bộ GDĐT cần có những biện pháp thực tế để khắc phục tình trạng thừa thiếu cục bộ, như khảo sát chuyển đổi giáo viên, chuẩn hóa nâng trình độ. Các trường ở địa phương cần có quy hoạch lại, đảm bảo đào tạo đủ, không thừa thiếu, ưu tiên các trường sư phạm trọng điểm. Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ GDĐT cần có những “đặt hàng” về đào tạo sư phạm ngay trong năm nay.

Từ việc phân tích đó sẽ đưa ra sơ đồ sắp xếp các trường: Trường nào sẽ là trường trọng điểm? Trường nào là vệ tinh? Cơ sở nào chủ yếu để đào tạo? Cơ sở nào chỉ để bồi dưỡng? Bởi lẽ, chúng ta không thể đầu tư một cách dàn trải được. Nếu cứ bình quân mãi chúng ta sẽ không thể có nhiều trường đỉnh cao. Cũng từ những phân tích này, chúng ta sẽ đưa ra được những dự báo chính xác về nhu cầu nhân lực, công bố rõ ràng để học sinh thấy được có nên vào ngành này hay không?

Ngoài việc quy hoạch, cần phải có những thay đổi về chính sách ưu đãi cho cả sinh viên sư phạm và trường sư phạm. Ví dụ như chính sách miễn giảm học phí, khoảng chục năm trước chính sách này vẫn thu hút được rất nhiều học sinh giỏi vào sư phạm, nhưng vài năm gần đây thì chững lại. Điều đó để nói lên rằng, một chính sách chỉ có tác dụng ưu việt trong giai đoạn nhất định. Cho nên chúng ta cần thay đổi. Đối với các trường sư phạm cũng vậy. Vì kinh phí là đổ lên đầu sinh viên, sinh viên nhiều thì trường có kinh phí nhiều. Mong muốn của Bộ trưởng cũng là chúng ta đào tạo theo ngành chứ không phải đào tạo theo đầu sinh viên. Khi quy hoạch lại trường, sắp xếp lại sứ mệnh đào tạo đi kèm với kinh phí, các trường sẽ không bị áp lực chỉ tiêu nữa thì chắc chắn sẽ có những chuyển biến tích cực về chất lượng đầu vào sinh viên một cách tự nhiên không gò ép.

Để quy hoạch lại các trường sư phạm, có lẽ sẽ phải chờ một thời gian khá dài nữa đúng không thưa GS?

- Được biết, sau khi xây dựng xong đề án quy hoạch lại các trường, lãnh đạo Bộ GDĐT sẽ phải kiểm tra rất cần thận để trình lên Chính phủ. Chính phủ là nơi duyệt chứ không phải Bộ GDĐT. Các trường ĐH sáp nhập và chia tách như thế nào thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Tôi nghĩ là nếu Bộ GDĐT quyết liệt làm như thời gian gần đây thì chúng ta sẽ không phải chơi lâu đâu. Những vấn đề có tính cấp bách với đất nước, đang được cả xã hội quan tâm thì không thể chậm chễ được.

Cảm ơn ông!

Theo Danviet