Khoảng 1 triệu lao động ngành than có nguy cơ mất việc
Tổ chức nghiên cứu Global Energy Monitor (GEM) có trụ sở tại Mỹ ngày 10/10 cảnh báo ngành than toàn cầu có thể mất gần 1 triệu việc làm vào năm 2050, ngay cả khi không có bất kỳ cam kết nào nữa về việc loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch, trong đó Trung Quốc và Ấn Độ phải đối mặt với những tổn thất lớn nhất.
Công nhân làm việc tại một mỏ than ở tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Ảnh: AFP/TTXVN
Hàng trăm mỏ than sử dụng nhiều lao động dự kiến sẽ phải đóng cửa trong những thập niên tới khi chúng hết tuổi thọ và các quốc gia thay thế than bằng các nguồn năng lượng carbon thấp sạch hơn.
Tuy nhiên, hầu hết các mỏ than có khả năng đóng cửa “không có kế hoạch tiếp tục hoạt động hay dự định chuyển đổi sang nền kinh tế hậu than đá”.
Dorothy Mei, Giám đốc dự án Global Coal Mine Tracker của GEM, cho biết các chính phủ cần lập kế hoạch để đảm bảo người lao động không bị ảnh hưởng bởi quá trình chuyển đổi năng lượng. Bà cho hay việc đóng cửa các mỏ than là không thể tránh khỏi, nhưng không thể làm ảnh hưởng đến vấn đề kinh tế và xã hội của người lao động.
GEM đã xem xét 4.300 dự án mỏ than đang được triển khai và đề xuất trên khắp thế giới, những dự án này sử dụng lực lượng lao động gần 2,7 triệu người. GEM nhận thấy có hơn 400.000 công nhân đang làm việc trong các mỏ sẽ ngừng hoạt động trước năm 2035.
GEM ước tính nếu các kế hoạch được thực hiện để giảm dần lượng than nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C (2,7 độ F), thì chỉ cần 250.000 thợ mỏ, chưa đến 10% lực lượng lao động hiện tại, trên toàn thế giới.
GEM ước tính ngành than của Trung Quốc, ngành lớn nhất thế giới, hiện sử dụng hơn 1,5 triệu lao động. Trong số 1 triệu việc làm bị mất trên toàn cầu vào năm 2050, hơn 240.000 việc làm chỉ ở riêng tỉnh Sơn Tây (Trung Quốc).
Ngành than của Trung Quốc đã trải qua nhiều làn sóng tái cơ cấu trong những thập niên gần đây, với nhiều khu khai thác mỏ ở phía Bắc và Đông Bắc đang phải vật lộn để tìm các nguồn tăng trưởng và việc làm thay thế sau khi đóng cửa các mỏ than.
Video đang HOT
Ryan Driskell Tate, Giám đốc chương trình than của GEM, cho biết ngành than nói chung cần lập kế hoạch chủ động cho những lao động và cộng đồng than đá bị ảnh hưởng khổng phải gánh chịu hậu quả lâu dài.
Thế giới sẽ ra sao nếu không có nhiên liệu hóa thạch?
Thế giới mỗi năm sản xuất lượng nhiên liệu hóa thạch đáng kinh ngạc, với khoảng 36,5 tỉ thùng dầu và hơn 8 tỉ tấn than, theo báo The Washington Post.
Khi những nhiên liệu hóa thạch được đốt cháy, các khí làm hành tinh nóng lên sẽ được thải ra. Tất cả than, dầu và khí đốt là nguyên nhân khiến tháng 9 chứng kiến nhiệt độ cao kỷ lục và thế giới có thể sẽ không đạt được mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu không quá 1,5 độ C, theo bài phân tích do The Washington Post đăng ngày 30.9.
Khi những nhà hoạt động vì khí hậu tuần hành hoặc biểu tình ngồi, họ thường kêu gọi chấm dứt sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tại Tuần lễ Khí hậu ở thành phố New York (Mỹ) từ ngày 17-24.9, những người biểu tình đã kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới "chấm dứt sử dụng nhiên liệu hóa thạch ngay bây giờ" và gửi thư cho Tổng thống Joe Biden, đề nghị ông cam kết loại bỏ dần việc khai thác nhiên liệu hóa thạch ở Mỹ.
Hạ nghị sĩ Mỹ Alexandria Ocasio-Cortez nói chuyện với các nhà hoạt động khi họ bắt đầu Tuần lễ Khí hậu ở thành phố New York ngày 17.9 nhằm kêu gọi chính phủ Mỹ hành động về biến đổi khí hậu và dừng sử dụng nhiên liệu hóa thạch
Reuters
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres cũng đã tổ chức một hội nghị thượng đỉnh về khí hậu. Những quốc gia được mời là những nước sẵn sàng cam kết "không có than, dầu và khí đốt mới".
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu thế giới đột ngột dừng khai thác nhiên liệu hóa thạch? Và tình trạng đó có ý nghĩa như thế nào đối với những nỗ lực loại bỏ thứ mà nhân loại đã phụ thuộc trong nhiều thế kỷ?
Sẽ là thảm họa?
Hầu hết mọi người đều nhất trí rằng việc ngừng sản xuất nhiên liệu hóa thạch một cách đột ngột, chẳng hạn như nếu Mỹ, Ả Rập Xê Út và những nhà sản xuất lớn khác cùng lúc đóng cửa các giếng dầu của họ, sẽ là một thảm họa, theo The Washington Post.
Nếu việc sản xuất nhiên liệu hóa thạch bị ngừng vào ngày mai, thế giới sẽ bị đình trệ nhanh chóng. Ngay cả ở những khu vực có phần lớn điện được sử dụng từ nguồn năng lượng tái tạo, nhiên liệu hóa thạch thường được sử dụng để cung cấp nguồn điện "cố định" bất cứ lúc nào trong ngày hay đêm. Nếu không có nguồn điện đó, các mạng lưới điện sẽ bị mất điện trên diện rộng.
Một cơ sở của tập đoàn dầu khí đa quốc gia BP ở Vịnh Mexico ngày 11.5.2017
Reuters
Trong vòng vài tuần, tình trạng thiếu dầu sẽ cản trở việc vận chuyển thực phẩm và các hàng hóa thiết yếu khác, vì dầu vẫn là nhiên liệu chính được sử dụng cho vận tải đường bộ và vận chuyển hàng hóa trên toàn thế giới.
"Ngay cả khi tôi có thể đi bộ đến cửa hàng tạp hóa thì ở đó cũng sẽ không có thực phẩm", chuyên gia Samantha Gross, giám đốc sáng kiến khí hậu và an ninh năng lượng tại Viện Brookings (Mỹ), cho hay.
Chính phủ các nước có thể sẽ nỗ lực hạn chế nhu cầu và phân bổ các kho nhiên liệu hóa thạch còn lại, nhưng những nguồn dự trữ đó cũng chẳng kéo dài được bao lâu. Chẳng hạn, kho dự trữ xăng dầu chiến lược của Mỹ hiện chứa khoảng 347 triệu thùng dầu, nhưng chỉ đủ cho nước này sử dụng trong 17 ngày với mức độ sử dụng hiện tại, và cho cả thế giới chỉ trong 3 ngày rưỡi.
Yêu cầu của các nhà hoạt động vì khí hậu
Tất nhiên, việc loại bỏ nguồn nhiên liệu hóa thạch một cách đột ngột như trên không phải là điều mà các nhà hoạt động thực sự yêu cầu. Nhiều nhóm đang tập trung vào việc ngăn chặn việc khai thác dầu khí mới, phù hợp với các mô hình cho thấy rằng bất kỳ hoạt động sản xuất dầu khí mới nào cũng sẽ khiến thế giới không đạt mục tiêu hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu không quá 1,5 độ C.
Trong đó, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), tổ chức làm gương trong việc chuyển đổi năng lượng theo hướng giảm phát thải carbon, cho rằng thế giới không cần phải mở các mỏ than mới hoặc phát triển các dự án dầu khí có thời gian thực hiện dài, nhưng "cần tiếp tục đầu tư vào một số tài sản dầu khí hiện có và các dự án khác đã được phê duyệt".
Tuy nhiên, các giếng dầu và khí đốt mới vẫn tiếp tục xuất hiện trên khắp thế giới. Theo một báo cáo gần đây của tổ chức Oil Change International (Mỹ), Mỹ chịu trách nhiệm cho khoảng 1/3 quy mô mở rộng nhiên liệu hóa thạch đã được lên kế hoạch từ nay đến năm 2050.
Các nhà hoạt động đánh dấu sự khởi đầu của Tuần lễ Khí hậu ở thành phố New York (Mỹ) ngày 17.9 nhằm kêu gọi chính phủ Mỹ hành động về vấn đề biến đổi khí hậu và từ chối sử dụng nhiên liệu hóa thạch
Reuters
Các nhà hoạch định chính sách và nhà nghiên cứu lâu nay tranh luận về việc liệu các nước phát triển có nên ngừng sản xuất nhiên liệu hóa thạch trước tiên hay không, vì tính đến nay, họ đã thải ra nhiều lượng khí thải carbon nhất, hay họ tiếp tục sản xuất để đảm bảo cung cấp nhiên liệu hóa thạch ổn định cho phần còn lại của thế giới.
Khi thế giới chuyển sang sử dụng năng lượng sạch, việc xây dựng năng lượng tái tạo cần được cân bằng với việc giảm dần nhiên liệu hóa thạch, nhưng việc xác định thời điểm cho hai quá trình đầy khó khăn và phức tạp này không phải dễ. Giám đốc điều hành IEA Fatih Birol, đang dẫn đầu nỗ lực toàn cầu nhằm loại bỏ nhiên liệu hóa thạch trên toàn thế giới vào năm 2050, cho hay ông lo lắng về việc chuyển đổi sang năng lượng sạch có thể khiến các lao động làm việc tại các mỏ than, dầu và khí đốt thất nghiệp như thế nào.
Các nhà hoạt động vì khí hậu và giới hoạch định chính sách lâu nay đã tranh luận về việc nên tập trung vào hành động vì khí hậu là cắt giảm nhu cầu bằng cách xây dựng năng lượng tái tạo, loại bỏ dần xe chạy bằng xăng dầu... hay cắt giảm nguồn cung bằng cách ngừng sản xuất nhiên liệu hóa thạch. Cho đến nay, chính phủ các nước vẫn chưa tập trung nhiều vào việc cắt giảm nguồn cung, khiến các nhà hoạt động thất vọng, theo The Washington Post.
Thủ tướng Anh hoãn việc cấm xe chạy xăng dầu Hôm thứ Tư (20/9), Thủ tướng Anh Rishi Sunak nói rằng ông sẽ trì hoãn lệnh cấm bán ô tô chạy xăng mới ở nước này, nhằm duy trì sự ủng hộ của người dân Anh trong quá chuyển sang mức phát thải ròng bằng 0. Tuy nhiên, Thủ tướng Sunak cho biết rằng ông vẫn cam kết với mục tiêu ràng buộc...