Khi trí tuệ nhân tạo ‘bước vào’ phòng phỏng vấn tuyển dụng

Một báo cáo mới đã mang đến những góc nhìn sâu sắc hơn cho cuộc tranh luận về việc liệu đầu tư vào công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) có thực sự đáng giá đối với các doanh nghiệp hay không.

Phỏng vấn tuyển dụng nhân sự: con người hay AI hiệu quả hơn? Ảnh: Midjourney

Các nhà nghiên cứu từ Trường Kinh doanh Booth (Đại học Chicago) và Đại học Erasmus Rotterdam công bố phát hiện mới về khả năng của trí tuệ nhân tạo trong việc sàng lọc ứng viên nổi bật.

Kết quả không mấy dễ chịu cho các nhà tuyển dụng là người thật. Tuy vậy, chúng mang đến cho lãnh đạo doanh nghiệp những dữ liệu mới để cân nhắc xem có nên đầu tư vào AI hay không.

Hợp tác với một công ty tuyển dụng, nhóm nghiên cứu phân bổ ngẫu nhiên 67.000 ứng viên để được phỏng vấn bởi: một tác nhân giọng nói AI , một nhà tuyển dụng là người thật, hoặc cho ứng viên tự chọn giữa hai phương án. Ở mọi trường hợp, con người vẫn là bên ra quyết định tuyển dụng sau cùng cho các vị trí dịch vụ khách hàng sơ cấp tại Philippines, dựa trên phần thể hiện của ứng viên trong phỏng vấn và một bài trắc nghiệm chuẩn hóa.

Các cuộc phỏng vấn do AI dẫn dắt tạo ra nhiều đề nghị tuyển dụng hơn 12% và tỷ lệ giữ chân sau ít nhất tháng đầu cao hơn 17%. Bản thảo (đang phát hành để lấy ý kiến trước khi duyệt chính thức) cho thấy tác nhân giọng nói AI bao quát đáng kể nhiều chủ đề then chốt hơn so với phỏng vấn do người thực hiện, nhờ đó nhà tuyển dụng có thêm thông tin liên quan để ra quyết định.

Một phần là vì – như Brian Jabarian của Booth, tác giả chính, cho biết – AI nói ít hơn và khuyến khích ứng viên nói nhiều hơn; đây là lời nhắc hữu ích cho bất kỳ ai tham gia phỏng vấn ứng viên. Thêm nữa, khi phải thực hiện hàng nghìn cuộc phỏng vấn, người phỏng vấn dễ mệt mỏi (trái với AI) và đôi khi quên hỏi một số câu.

Một số ít ứng viên “dị ứng” với việc bị AI phỏng vấn : khoảng 5% ứng viên được xếp lịch với AI đã kết thúc cuộc gọi vì không muốn nói chuyện với bot. Tác nhân giọng nói cũng gặp trục trặc kỹ thuật trong 7% trường hợp. Ứng viên đánh giá giọng nói AI “kém tự nhiên hơn” một cách đáng kể.

Tuy nhiên, trong nhóm ứng viên tự nguyện phản hồi, 70% người trải nghiệm phỏng vấn do AI dẫn dắt cho biết đó là trải nghiệm tích cực, so với khoảng một nửa ở nhóm phỏng vấn bởi con người. Điều này khiến nhiều nhà tuyển dụng chuyên nghiệp bất ngờ, bởi đa số họ kỳ vọng AI làm tệ hơn.

Jabarian nói ông cũng “khá ngạc nhiên” trước việc tác nhân giọng nói AI thu thập dữ liệu qua tương tác xã hội tốt đến vậy – một kỹ năng vốn thường được xem là thế mạnh đặc hữu của con người.

Điều đáng chú ý khác: gần 4/5 ứng viên, khi được chọn, đã chọn phỏng vấn với AI. Có thể vì đơn giản là tiện hơn – họ có thể đặt lịch bất kỳ lúc nào. Nhóm nghiên cứu cũng phát hiện các ứng viên được khảo sát có cái nhìn khá tích cực về AI, điều này có thể góp phần khiến nhiều người chủ động chọn AI.

Một trong những điểm thú vị nhất là hàm ý của nghiên cứu về hiệu quả chi phí nếu thay nhà tuyển dụng chuyên nghiệp bằng bot AI.

Dù bot làm khá tốt một công việc phức tạp và quan trọng, công nghệ này không đi kèm bảo chứng hoàn vốn. Ứng viên trong nghiên cứu có thể đặt lịch phỏng vấn nhanh hơn đôi chút với tác nhân AI, nhưng lợi thế hiệu quả đó bị triệt tiêu bởi việc các nhà tuyển dụng phải mất gấp đôi thời gian trung bình để rà soát kết quả phỏng vấn do AI thực hiện.

Kết quả này phù hợp với một nghiên cứu của MIT gây chú ý mới đây khi kết luận 95% các thử nghiệm AI ở doanh nghiệp không ghi nhận lợi ích đo lường được, dù đã đầu tư hàng tỷ USD.

Việc đầu tư tác nhân giọng nói AI cho phỏng vấn có thực sự tiết kiệm hay không phần lớn phụ thuộc bối cảnh. Nó có thể tùy vào vị trí cần tuyển, và liệu AI có “sành sỏi” như khi phỏng vấn các vị trí “cổ cồn trắng”, chứ không chỉ các công việc mang tính lặp lại như trong nghiên cứu này.

Điều này cũng có thể phụ thuộc vào các yếu tố như khối lượng tuyển dụng và mức lương mà công ty trả cho các nhà tuyển dụng. Các công ty nhỏ ở những khu vực có mức lương tuyển dụng khá thấp có thể không hòa vốn, đặc biệt là khi xét đến chi phí trả trước cho nhà cung cấp. Ngược lại, các tổ chức lớn xử lý số lượng lớn ứng viên ở những khu vực có mức lương tuyển dụng cao có thể tiết kiệm đáng kể.

Việc công cụ phỏng vấn AI dường như dẫn đến việc kết nối ứng viên chất lượng cao hơn cũng có thể đồng nghĩa với việc các công ty sẽ tiết kiệm được chi phí vì họ sẽ không phải thay thế nhân viên mới thường xuyên – một lợi ích to lớn trong các ngành như tổng đài điện thoại, nơi tỷ lệ luân chuyển nhân sự vốn rất cao.

Nghiên cứu này có thể đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn rõ ràng hơn về cách các công ty tiếp cận khoản đầu tư AI của mình.