Khi doanh nghiệp ngó lơ sàn niêm yết

Dù đã có những biện pháp mạnh, cũng như hành lang pháp lý để yêu cầu doanh nghiệp cổ phần hóa lên sàn nhưng theo Bộ Tài chính, trong thời gian qua vẫn còn tới gần 700 doanh nghiệp cổ phần hóa nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán. Vấn đề này đang được coi là nguy cơ và sẽ tạo ra những hệ lụy trong quản lý, đầu tư.

Nhiều doanh nghiệp không chịu lên sàn

Theo Bộ Tài chính, tính đến thời điểm này có tới 667 doanh nghiệp cổ phần hóa nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán. Nằm trong danh sách này có một điều rất “đặc biệt” khi các doanh nghiệp nằm trong danh sách trên chủ yếu lại là các doanh nghiệp, tập đoàn, tổng công ty “cộm cán” như Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Tổng công ty Thép Việt Nam.

Riêng Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam hiện có 5 công ty là Công ty Cổ phần Thương mại và Dịch vụ Petrolimex Đà Nẵng, Công ty Cổ phần Vận tải và dịch vụ Petrolimex Thừa Thiên Huế, Ngân hàng thương mại Cổ phần Xăng dầu Petrolimex, Công ty Cổ phần Nhiên liệu bay Petrolimex và Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng Petrolimex. Tập đoàn Điện lực Việt Nam cũng có tới 2 công ty chưa niêm yết là Công ty Cổ phần Xây lắp điện lực viễn thông và Công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng Điện lực Hà Nội.

Một số đơn vị khác có doanh nghiệp cổ phần hóa nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán cũng được Bộ Tài chính nhắc tới là Tổng Công ty Thép Việt Nam, trong đó có các đơn vị thành viên như Công ty Cổ phần Thép tấm miền Nam, Công ty Cổ phần Tôn mạ VNSteel Thăng Long, Công ty Cổ phần Sắt Thạch Khê…

Còn nhiều doanh nghiệp cổ phần hóa nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Theo Thông tư 115/2016/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn bán cổ phần lần đầu và quản lý, sử dụng tiền thu từ cổ phần hóa (CPH) của các DN 100% vốn Nhà nước, bắt đầu có hiệu lực vào đầu tháng 11/2016. Theo quy định này, chỉ sau 20 ngày làm việc kể từ ngày hết hạn thanh toán tiền mua cổ phần qua đấu giá, nhà đầu tư mua cổ phần qua đấu giá đã có thể giao dịch cổ phần trên thị trường UPCoM.

Cũng theo quy định, Sở giao dịch chứng khoán, nơi tổ chức đấu giá gửi Trung tâm Lưu ký (VSD), Sàn GDCK Hà Nội (HNX) ra văn bản thông báo giá thanh toán bình quân kèm danh sách người sở hữu cổ phần trúng đấu giá đã được thanh toán. Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày hết hạn thanh toán tiền mua cổ phần trúng đấu giá, DN CPH phải có trách nhiệm báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và công bố thông tin về kết quả bán cổ phần kèm theo xác nhận của ngân hàng thương mại nơi mở tài khoản về số tiền thu được từ đợt đấu giá.

Cần có biện pháp xử lý mạnh tay

Theo thống kê, trong vòng 10 năm qua, đã có hàng nghìn DNNN được cổ phần hóa, nhưng đến giờ, chưa có thống kê cụ thể về số lượng DN đã niêm yết. Thực tế cũng chỉ ra nhiều công ty đã trở thành công ty đại chúng với quy mô vốn 300 – 500 tỷ đồng nhưng vẫn không lên sàn và chưa bị cơ quan chức năng nào xử lý. Vấn đề này đã tạo ra hệ lụy và khiến nhiều nhà đầu tư ngậm quả đắng vì trót ôm cổ phần đấu giá của DN mà mãi không niêm yết, khó chuyển nhượng, giá bèo bọt… Bộ Tài chính đã từng đưa ra hướng giám sát, xử lý các trường hợp DN đủ điều kiện niêm yết như 3 năm liên tiếp không bị lỗ, có kế hoạch kinh doanh khả thi trong 5 năm sau CPH, hoạt động ổn định cũng như cả các DN đã lên sàn Upcom hơn 2 năm mà không chuyển lên sàn HNX, HSX.

Cục Tài chính doanh nghiệp cho biết, một trong những nguyên nhân khiến các doanh nghiệp chưa lên sàn vì lý do một số công ty có vốn điều lệ không đảm bảo, chưa đủ điều kiện trở thành công ty đại chúng. Bộ Tài chính cũng đã thể hiện quan điểm và cho rằng việc chậm lên sàn sẽ làm ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch của thị trường. Hơn nữa, việc chậm lên sàn còn dẫn đến sự chậm đổi mới công tác quản trị doanh nghiệp sau cổ phần hóa theo thông lệ và chuẩn mực của các DN trên thị trường chứng khoán, cũng như hạn chế hoạt động giám sát của toàn xã hội đối với hoạt động của các DN này.

Giới chuyên gia nhìn nhận, doanh nghiệp cổ phần hóa nhưng chưa đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán có nhiều lý do trong đó không loại trừ tình trạng cố tình tạo ra sự thiếu minh bạch để dễ dàng tham nhũng, chiếm đoạt tài sản của nhà nước và của cổ đông. Đã có nhiều nhóm lợi ích với ý đồ tham nhũng, bưng bít thông tin và tìm cách kiểm soát doanh nghiệp cổ phần hóa, biến tài sản cổ đông và nhà nước thành tài sản của nhóm cá nhân. Và thực tế đã cho thấy những nhóm lợi ích này trở thành chủ nhân của doanh nghiệp mặc dù họ không có nhiều vốn cổ phần. Vì vậy, ngoài việc nêu đích danh tên các doanh nghiệp không chịu lên sàn thì tới đây các cơ quan ban ngành liên quan cần có biện pháp xử lý mạnh đối với tình trạng này.

Phương Linh

Theo Congluan.vn