Khi AI lấn dần vào mảng quân sự

Miếng mồi ngon từ lĩnh vực an ninh, quốc phòng đang ngày càng thu hút sự tham gia của các công ty công nghệ chuyên về trí tuệ nhân tạo (AI).

Nhiều công ty tham gia

Công ty công nghệ quốc phòng Anduril Industries và OpenAI (hãng chế tạo phần mềm ChatGPT) hôm 4.12 công bố thỏa thuận hợp tác để phát triển và triển khai giải pháp AI tiên tiến cho các nhiệm vụ an ninh quốc gia. Theo Reuters, các mô hình AI của OpenAI sẽ được huấn luyện dựa trên kho dữ liệu của Anduril nhằm cải thiện năng lực của các hệ thống chống máy bay không người lái, bảo vệ quân nhân Mỹ.

Sự hợp tác này là một phần của xu hướng ngày càng thịnh hành trong giới công nghệ Mỹ, khi các công ty tăng cường hợp tác với quân đội về AI, thậm chí có trường hợp còn sửa đổi chính sách nội bộ để dỡ bỏ những rào cản trong việc sử dụng AI cho mục đích quốc phòng.

Hội nghị về AI trong quân sự tại Hàn Quốc hồi tháng 9. ẢNH: AFP

Theo tạp chí Fortune, ngày càng nhiều cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ thử nghiệm các mô hình và công cụ AI từ những công ty công nghệ lớn như Meta, Google, OpenAI, Anthropic, Mistral hay các công ty khởi nghiệp như Gladstone AI và ScaleAI. Đó là bước chuyển rõ rệt khi trước đây những công ty công nghệ xem mảng quân sự là điều kiêng kỵ. Tuy nhiên, với việc đã bỏ ra chi phí khổng lồ lên đến hàng trăm tỉ USD để phát triển và duy trì hoạt động của các mô hình AI, các công ty đang chịu sức ép phải thu về thành quả từ khoản đầu tư đó.

Bộ Quốc phòng Mỹ, với ngân sách và nhu cầu cực lớn về công nghệ tiên tiến, dễ dàng trở thành mục tiêu mà các công ty nhắm đến. Lầu Năm Góc đã chi gần 1 tỉ USD với các hợp đồng chính thức cho các công ty AI trong 2 năm qua và được cho là còn nhiều hơn nữa nhưng không được công bố, theo Fortune.

Nga thêm AI cho UAV tự sát Geran-2 để hiệp đồng tập kích bầy đàn?

Lợi ích kinh tế

Việc sử dụng AI trong quân sự không nhất thiết chỉ liên quan các hệ thống vũ khí. AI cũng được sử dụng cho nhiều công việc trong Bộ Quốc phòng Mỹ như dán nhãn, thu thập và phân loại dữ liệu. Những mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) có thể phân tích và tìm kiếm thông tin mật, hỗ trợ công tác an ninh mạng, tăng cường tính tự hành và khả năng quan sát của các robot, hệ thống tự hành.

Hồi tháng 8, Microsoft (tập đoàn đã đầu tư nhiều tỉ USD vào OpenAI) và Hãng phần mềm Palantir bắt tay trong một thỏa thuận cung cấp dịch vụ đám mây, AI và phân tích cho cộng đồng quốc phòng và tình báo Mỹ. Hồi tháng 10, OpenAI nói đang hợp tác với cơ quan nghiên cứu DARPA của quân đội Mỹ về phòng thủ trên không gian mạng cho các mạng lưới quan trọng.

Sử dụng AI trong quân sự mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng đi kèm nguy cơ an ninh và lo ngại về đạo đức. Một số công ty công nghệ từng tránh tham gia các dự án có thể liên quan việc tấn công gây sát thương, song những lo ngại đó đôi khi tan biến khi giá trị hợp đồng lên đến hàng triệu hoặc hàng tỉ USD, một cựu quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ cho hay. Bà Erica Brescia, đối tác điều hành tại nhà đầu tư mạo hiểm tập trung vào AI Redpoint Ventures (Mỹ), cho biết mặc dù rất khó để giành được các hợp đồng với Bộ Quốc phòng Mỹ, song “phần thưởng” mà công ty nhận được cũng là vô cùng lớn và doanh thu sẽ kéo dài trong nhiều năm.

AI gây “bão” về dự báo thời tiết

Mô hình AI GenCast của DeepMind, công ty AI của Google, có thể dự báo thời tiết chính xác đến 15 ngày chỉ trong vòng 8 phút so với hàng giờ xử lý của hệ thống uy tín nhất hiện nay là ENS của Trung tâm dự báo thời tiết trung hạn châu Âu. Theo chuyên san Nature ngày 4.12, GenCast vượt trội ENS trong 97% chỉ số đánh giá, bao gồm khả năng dự báo các hiện tượng thời tiết cực đoan như nóng, lạnh, gió mạnh và đường đi của các cơn bão nhiệt đới.