Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm

Những ngày sau Tết, rất mau chóng, giá vàng trong nước rớt về quanh mốc 33,5 triệu đồng/lượng (giá vàng bốn số chín SJC chiều ngày 16-2 mua vào 33,55 triệu đồng/lượng; bán ra 33,7 triệu đồng/lượng) sau khi có lúc đã lên gần 35 triệu đồng/lượng (giá các tiệm vàng bán ra).

Những kỳ vọng giá vàng trong nước tăng nhanh như giá quốc tế đã chỉ diễn ra ngắn ngủi, đơn giản vì người ta đã không còn đổ xô đi mua vàng khi giá lên như những năm trước đây. Thay vào đó, không ít người có vàng đã đợi giá lên để bán. Nắm được tâm lý này, các ngân hàng được phép kinh doanh vàng và các công ty vàng, bạc, đá quý đã để khoảng cách rất lớn giữa giá mua và bán. Giá mua vào thấp hơn giá bán có thời điểm tới cả triệu đồng/lượng.

Người ta không mặn mà mua vàng bây giờ là có lý do. Hai năm qua, giá vàng lình xình ở mức 33 triệu đồng/lượng bất chấp giá thế giới biến động. Không ai dại gì mua thứ hàng hóa như một kênh đầu tư mà giá cứ ù lì một chỗ. Nên giờ giá vàng trong nước lên theo giá quốc tế, người ta lại càng không mua. Người viết bài này làm một cuộc khảo sát “bỏ túi” với 20 người, 90% trả lời không mua vàng ở giá hiện tại. Tuy nhiên, một nửa nói rằng nếu giá về bằng hoặc dưới 30 triệu đồng/lượng, sẽ xem xét mua. Nếu tính theo giá thế giới, năm ngoái đã có lúc giá vàng về 30, thậm chí dưới 30 triệu đồng/lượng, song sự biến động ấy không hề ảnh hưởng đến giá trong

Các tổ chức tín dụng và các doanh nghiệp vàng đã không còn nhìn vào việc kinh doanh vàng miếng để tìm kiếm lợi nhuận. Thanh khoản của thị trường vàng ở mức thấp chưa từng thấy, có ngày giao dịch vài trăm lượng. Vàng chưa “chết”, song đất sống của nó ở Việt Nam đang ngày một eo hẹp.

Kể từ giữa tháng 1-2016 đến chiều ngày 16-2, khi giá vàng thế giới leo một mạch từ 1.080 (tương đương 29,1 triệu đồng/lượng) lên 1.212 đô la Mỹ/ounce (tương đương 32,7 triệu đồng/lượng), trong đó có ngày đã chạm 1.260 đô la Mỹ/ounce (tương đương 34 triệu đồng/lượng), sự chênh lệch giá vàng nội/ngoại đã rút xuống còn đâu đó 1 triệu đồng/lượng. Đây là mức chênh lệch thấp nhất trong 24 tháng trở lại đây. Một số ngân hàng canh chừng giá vàng trong nước xuống thấp hơn giá quốc tế để mua vào, xuất khẩu, nhưng điều này xem chừng khó xảy ra.

“Cuộc chơi” của vàng không còn hấp dẫn! Thay vào đó, giờ các chủ thể tập trung vào “cuộc chơi” ngoại tệ. Ngày 16-2 giá đô la Mỹ trên thị trường liên ngân hàng chạy lên chạy xuống liên tục, từ 22.300-22.400 đồng/đô la Mỹ. Nhu cầu ngoại tệ sau Tết cao, điều đó có. Nhu cầu ngoại tệ từ cuối tháng 2 này trở đi được dự báo có thể cao, cũng không sai. Song quan trọng hơn hết là sau Tết, tiền đồng quay lại ngân hàng dồi dào. Cung tiền đồng nhiều, tăng trưởng tín dụng đầu năm mang tính chu kỳ thường chậm lại, dẫn đến lãi suất tiền đồng trên thị trường liên ngân hàng hạ. Thế là các ngân hàng lại đi mua ngoại tệ. Điều hành tỷ giá là việc của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), còn kinh doanh ngoại tệ, giá lên giá xuống, không loại trừ đầu cơ, là việc của các ngân hàng.

Giới quan sát nhìn thấy lãi suất tiền đồng, chứ không phải tỷ giá đang giữ vai trò chủ chốt trên thị trường tiền tệ và thị trường vốn. Cả thế giới đang theo đuổi chính sách lãi suất âm để kích thích tiêu dùng và lạm phát. Mặt bằng lãi suất cho vay ở Việt Nam vẫn thuộc loại cao nhất nhì thế giới, từ 7-10%/năm tùy thời hạn và điều kiện, lĩnh vực vay.

Ngoài ra, lãi suất còn phải gánh thêm nhiệm vụ đứng ở mức vừa phải để Bộ Tài chính phát hành được trái phiếu chính phủ. Năm ngoái, tổng giá trị trái phiếu chính phủ phát hành được 183.103 tỉ đồng. Kế hoạch phát hành năm nay 220.000 tỉ đồng, trong đó chỉ tiêu phát hành trong quí 1 là 76.000 tỉ đồng. Từ đầu năm đến nay, giá trị trái phiếu phát hành mới đạt 14.629 tỉ đồng, chưa đầy 20% chỉ tiêu. Lãi suất trái phiếu kỳ hạn 5 năm đã cán mức 6,6%/năm. Nhà điều hành mong muốn thanh khoản tốt, các tổ chức tín dụng sẽ vác tiền đồng đi mua trái phiếu, nhưng không, họ lại đi mua ngoại tệ. Kỳ vọng tiền đồng mất giá 3-4% trong năm 2016 so với đô la Mỹ vẫn còn đó, làm sao “lòng tham” ngoại hối kiềm chế được! Chắc chắn NHNN sẽ chẳng ngồi yên nhìn các tổ chức tín dụng “lộng hành”. Các biện pháp kiểm tra, chấn chỉnh gắt gao đã và đang được tiến hành, đặc biệt trạng thái ngoại hối. Các ngân hàng cũng tính toán cả. Họ biết 1 tỉ đô la Mỹ mà NHNN bán kỳ hạn ba tháng cho các tổ chức tín dụng vào ngày 31-12-2015 sẽ phải giao dịch vào cuối quí này. Lúc ấy, kiều hối chuyển về cũng không còn dư dả như trước Tết. Nhu cầu thanh toán nhập khẩu nguyên vật liệu, hàng hóa cũng thường rơi vào cuối quí 1. Cầu ngoại tệ có thể “dâng” lên ở những khúc quanh đó.

Cái nút của mọi vấn đề ngoại tệ tựu trung lại vẫn ở quỹ dự trữ ngoại hối. Với con nhà nghèo, thì chi ra hay thu vào đều phải sử dụng cách thức giật gấu vá vai. Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm, sự khéo léo liệu có tồn tại trong mọi điều kiện, nhất là trong bối cảnh thị trường tài chính quốc tế đang ở khởi nguồn của một cuộc “chiến tranh tiền tệ”, nơi thiên hạ thi nhau phá giá đồng nội tệ?

Theo Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn