KHCN tuần qua: Phân lập chất chống ung thư trong keo ong, tạo thịt tôm từ tế bào gốc
Bên cạnh đó, Giáo sư Lương Văn Hy được bầu làm phó chủ tịch AAS, nhóm giảng viên ĐH Bách khoa TP.HCM chế tạo máy sản xuất khẩu trang hàng loạt cũng là tin tức KH&CN đáng chú ý tuần qua.
1. Giảng viên chế tạo máy sản xuất khẩu trang y tế
Nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng khẩu trang y tế giữa mùa dịch Covid-19, nhóm giảng viên Khoa Cơ khí, Đại học Bách Khoa (ĐHQG TP.HCM) đã chế tạo hệ thống máy sản xuất khẩu trang đại trà. Theo thiết kế, năng suất một máy tự động tạo thân khẩu trang có thể đạt tối đa 90 cái/phút, trong khi năng suất máy hàn quai siêu âm đơn điểm chỉ đạt 15 cái/phút.
PGS.TS Nguyễn Hữu Lộc (giữa) và TS Nguyễn Thanh Hải (phải) bên máy tạo thân khẩu trang y tế. Ảnh: Cơ khí Bách Khoa.
PGS.TS Nguyễn Hữu Lộc chia sẻ: “Trong thời gian rất ngắn nhưng các giảng viên Khoa Cơ khí đã triển khai xuất sắc dự án và đúng kế hoạch. Thiết kế này không chỉ tối ưu về chi phí, mà quan trọng hơn là đem lại sản phẩm đạt tiêu chuẩn y tế cho người dùng. Hãy tự nâng cao ý thức bằng việc đeo khẩu trang y tế để tự giác phòng bệnh cho chính mình và cho cộng đồng”.
2. Giáo sư Lương Văn Hy được bầu làm phó chủ tịch AAS
Ngày 27/3, GS.TS Lương Văn Hy – giáo sư nhân học Trường đại học Toronto (Canada) vừa được bầu làm phó chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu châu Á – AAS. Trong lịch sử hơn 70 năm của AAS, GS Hy là học giả thứ 2 ở ngoài nước Mỹ được bầu vào vai trò lãnh đạo AAS và là giáo sư người Việt Nam đầu tiên giữ vai trò này.
GS.TS Lương Văn Hy – nguyên Trưởng khoa Nhân học, Đại học Toronto, Canada.
Theo quy chế của AAS, sau 1 năm ở cương vị phó chủ tịch, GS.TS Lương Văn Hy sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch AAS trong nhiệm kỳ 2021-2022 và sẽ tiếp tục ở ban lãnh đạo 5 người của AAS thêm 2 năm nữa trong vai trò nguyên chủ tịch. AAS là một hội học thuật, phi chính trị và hiệp hội nghề nghiệp phi lợi nhuận có trụ sở tại Ann Arbor, Michigan, Hoa Kỳ.
3. Phân lập chất chống ung thư trong keo ong Việt Nam
Các nhà khoa học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Bulgaria mới đây đã tìm kiếm và phân lập thành công một số hợp chất có hoạt tính sinh học từ keo ong Việt Nam. Keo ong là hỗn hợp nhựa cây với chất tiết ra từ tuyến nước bọt của ong, được sử dụng để hàn kín tổ, giúp bảo quản mật, bảo vệ sự phát triển của ấu trùng, trứng khỏi sự tấn công của tác nhân gây bệnh.
Nhóm nghiên cứu đã thu thập được 6 mẫu keo, đánh giá hoạt tính gây độc tế bào và chống oxy hóa. Sau đánh giá, mẫu keo ong thu tại Bình Định có tác dụng tốt nên được nhóm lựa chọn nghiên cứu sâu. Có 8 hợp chất được phân lập và thử hoạt tính sinh học, trong số đó phát hiện hợp chất có tác dụng chống ung thư trên dòng tế bào ung thư phổi LU. Trong đó, có 2 chất thể hiện hoạt tính chọn lọc, mạnh nhất với giá trị 4.00 g/ml.
4. Sản xuất thịt tôm từ tế bào gốc
Công ty khởi nghiệp Shiok Meats do hai nhà khoa học Sandhya Sriram và Ka Yi Ling sáng lâp, đang phát triển công nghệ nuôi cấy thịt tôm và các loại hải sản khác trong cuộc cách mạng sản xuất protein trên toàn cầu. Đây là thịt nhân tạo sản sinh bằng cách nuôi cấy các tế bào cơ bắp trong một dung dịch huyết thanh dinh dưỡng và phát triển thành miếng thịt động vật.
Thịt tôm này được cam kết sạch hơn, không chứa thuốc kháng sinh, kim loại nặng, vi nhựa hoặc bạo hành động vật. Công ty đang hướng tới phát triển công nghệ giảm chi phí chỉ còn bằng 1/100 so với giá thành hiện nay, tức là còn khoảng 50 USD/1 kg.
5. Thiết kế bề mặt chống bám băng
Nhận thấy những chiếc lá trong tự nhiên có phần băng hình thành tăng cường trên các đỉnh và giảm xuống ở vùng gân lá với thiết kế gợn sóng, các nhà khoa học đã tận dụng cấu trúc này vào thực tế.
Video đang HOT
Theo đó, một bề mặt gợn sóng với một loạt các đỉnh và rãnh có kích thước cỡ milimet sẽ giúp giảm 60 – 80% sự hình thành sương giá. Thiết kế mới có tiềm năng giúp tiết kiệm thời gian và năng lượng trong việc khử băng trên bề mặt thiết bị như cánh máy bay, làm giảm nguy cơ hoãn hoặc hủy chuyến.
6. Phát hiện hai loài cá mập lưỡi cưa sáu mang mới
Các nhà khoa học mới đây công bố phát hiện hai loài cá mập chưa từng được biến đến ở ngư trường ngoài khơi Zanzibar và Madagascar. Các loài mới có đặt gọi là Pliotremaannae và Pliotrema kajae, sinh sống dưới đáy biển phía tây Ấn Độ Dương.
Chúng có tới 6 khe mang mỗi bên má, khác với hầu hết các loài cá mập lưỡi cưa thông thường chỉ có 5 khe mang. Phát hiện mới đã mở rộng chi Cá mập lưỡi cưa sáu mang (Pliotrema) lên thành ba loài.
7. Drone giao hàng tốc độ 240km/h
Mẫu drone giao hàng mới, trông giống một con chim én, được thiết kế có thể di chuyển với tốc độ lên tới 240 km/h và đạt tầm bay tối đa 120 km trong một lần sạc. Nó có thể hoạt động trong nhiều điều kiện địa hình và thời tiết khó khăn, bao gồm gió thổi mạnh trên 72 km/h.
Thiết bị này do UPS và Wingcopter hợp tác phát triển có khả năng cất hạ cánh thẳng đứng trong không gian chật hẹp và tăng tốc nhanh chóng. Mục tiêu của UPS là tạo ra một “đội quân” drone với nhiều kích cỡ khác nhau, có thể đáp ứng một loạt tùy chọn giao hàng.
8. Kính quét thân nhiệt hàng trăm người trong 2 phút
Kính thông minh do công ty Rokid phát triển hiện đang giúp đội cảnh sát tại Hàng Châu, Trung Quốc phát hiện nhanh người bị sốt, giảm tình trạng xếp hàng dài và tăng cường cách ly xã hội. Mỗi chiếc kính thực tế ảo của Rokid nặng khoảng 100 g và có hình dáng giống kính chống nắng thông thường.
Tuy nhiên, kính gắn kèm camera và dây cáp, sẽ phát ra cảnh báo tự động khi nhận dạng những người đang sốt và tạo bệnh án kỹ thuật số. Thiết bị cũng hỗ trợ nhận dạng gương mặt theo thời gian thực và thực hiện nhiệm vụ phối hợp từ xa. Công ty cho biết mỗi người sử dụng kính thông minh có thể kiểm tra thân nhiệt của hàng trăm người trong vòng hai phút, giúp tránh tình trạng xếp hàng dài ở lối vào công viên.
9. Kính áp tròng dành cho người mù
Các nhà khoa học ở Đại học Tel Aviv (Israel) đã phát triển loại kính áp tròng độc đáo cho những người bị mù màu, cụ thể là những trường hợp mắc tật phân biệt kém màu lục (deuteranomaly). Theo đó, họ đã tạo ra một loại màng sinh học siêu mỏng gồm các ô nano vàng hình elip có thể khúc xạ đúng cách sóng ánh sáng đi qua.
Đồng thời, nhờ công nghệ tích hợp đặc biệt, các nhà khoa học Israel đã ứng dụng loại màng này trên kính áp tròng lồi mà không thay đổi tính chất quang học của màng. Hiện tại, họ đang lên kế hoạch thử nghiệm lâm sàng trước khi sản xuất hàng loạt.
10. Lần đầu tiên phát hiện vật liệu siêu dẫn từ ngoài Trái Đất
Sau khi phân tích 15 mảnh vỡ từ sao chổi và tiểu hành tinh, các nhà nghiên cứu từ Đại học California, San Diego và Phòng thí nghiệm Brookhaven ở New York đã tìm thấy các hợp kim siêu dẫn bên trong hai thiên thạch, được đặt tên là Mund Mundillailla và GRA 95205. Phát hiện được công bố trong Kỷ yếu Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ hôm 23/3.
Nhóm nghiên cứu mô tả các pha này là hợp kim của chì, thiếc và indium (kim loại không kiềm mềm nhất). Đây là lần đầu tiên, các nhà khoa học tìm thấy vật liệu siêu dẫn – chất dẫn điện không có điện trở – đến từ môi trường bên ngoài Trái Đất.
Bảo Uyên
Loại thịt tương lai, không chăn nuôi nhân tạo từ tế bào gốc, rau củ...
Ngày nay, các nhà khoa học đã nghiên cứu sản xuất các loại thịt nhân tạo từ tế bào gốc, khí CO2, rau nhằm thay thế cho thịt từ động vật.
Giải pháp thực phẩm cho tương lai?
Theo các nhà khoa học, thịt nuôi trong phòng thí nghiệm tốt hơn thịt tự nhiên, không chỉ bởi việc sản phẩm không chứa kháng sinh mà còn có thể được bổ sung vitamin hay sắt hoặc điều chỉnh mùi vị theo ý của khách hàng. Các nhà nghiên cứu công nghệ mới khẳng định đây là thức ăn bền vững về môi trường duy nhất để đáp ứng nhu cầu về thịt, mà theo dự đoán của Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc, sẽ tăng gấp đôi từ năm 2020 đến năm 2050.
Bên cạnh lợi ích về môi trường, thịt được nuôi trong phòng thí nghiệm cũng sử dụng ít tài nguyên đất, nước hơn và an toàn cho người sử dụng so với thịt truyền thống.
Loại thịt trong phòng thí nghiệm
Hiện rào cản lớn nhất trong việc đưa thịt nhân tạo vào thương mại là chi phí sản xuất cao và mùi vị của sản phẩm.
Trên thế giới, nhiều nước như Nga, Mỹ, Israel hay Trung Quốc đang tích cực thúc đẩy các nghiên cứu về thịt nhân tạo, nuôi cấy thịt trong phòng thí nghiệm.
Thịt nhân tạo từ tế bào gốc của ngựa
Các nhà khoa học Nga vừa phát triển thành công loại thịt ngựa nhân tạo từ tế bào gốc của ngựa với sự trợ giúp của các lò ấp đặc biệt mà không cần sử dụng kháng sinh và các loại thuốc khác có thể gây hại cho sức khỏe con người
Các nhà khoa học Nga vứa thành công trong việc chế tạo thịt ngựa nhân tạo. Ảnh minh họa
Ông Askar Latyshev, CEO của ArtMeat (đơn vị chủ dự án nghiên cứu), chia sẻ rằng, họ đã lấy các mẫu mô cơ từ những con ngựa non bằng cách sinh thiết, vì có thể tìm thấy số lượng tế bào gốc lớn nhất trong mô cơ để tạo thịt.
Sau khi phân lập, các nhà khoa học đưa vật liệu sinh học vào một lò ấp đặc biệt - kỹ thuật này đảm bảo chế độ nhiệt độ, thành phần của không khí chính xác và cũng cung cấp cho tế bào các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng.
Theo kế hoạch của ArtMeat, phần thịt ngựa đầu tiên được nuôi cấy sẽ xuất hiện trong 3 năm tới. Và để có được một cục thịt hoàn chỉnh như sản phẩm thịt nuôi trồng thông thường, các nhà khoa học có thể phải cần tới 5-6 năm nữa.
Thịt nhân tạo từ tế bào trên mô cơ của bò
Trước đó, vào tháng 10/2019, thông qua phòng thí nghiệm đặc biệt, các nhà khoa học Nga cũng đã sản xuất ra một viên thịt nhân tạo nặng 40g từ tế bào trên mô cơ bắp nhỏ của giống bò "Aberdeen Angus" ở độ tuổi 2-3 ngày.
Cụ thể, các nhà khoa học đã nuôi cấy tế bào gốc từ bắp bò trong thùng chứa vi sinh, tương tự quá trình lên men bia và sữa chua, để giúp các mô cơ mới phát triển. Môi trường nuôi cấy là loại gel đặc biệt bao gồm các axit amin, vitamin, muối, glucose, các yếu tố gắn kết và tăng trưởng.
Nga sẽ bán thịt lợn nhân tạo trong 4 năm tới.
40g thịt nhân tạo đầu tiên thu được trong điều kiện phòng thí nghiệm có giá 900.000 rúp (khoảng 328 triệu đồng).
Tới năm 2023, số thịt này sẽ xuất hiện trên các sạp thịt ở Nga. Theo tính toán, sau 5 năm nữa một kg thịt bò nhân tạo sẽ có giá bán lẻ vào khoảng 800 rúp (khoảng 290 nghìn đồng).
Sản xuất thịt lợn, thịt gà từ khí CO2
Tháng 11/2019, một công ty khởi nghiệp của Mỹ có tên Air Protein thông báo nắm trong tay công nghệ làm ra thịt từ khí CO2 - loại khí được xem là thủ phạm gây ra tình trạng nóng lên toàn cầu.
Trước khi nấu, loại thịt do Air Protein có hình dạng bột.
Để tạo ra loại thịt từ không khí, Air Protein đã dựa vào vi khuẩn hydrogenotrophic, loại vi khuẩn có thể tổng hợp ra tế bào sợi từ khí CO2. Quá trình chuyển hóa này cũng gần giống quá trình lên men làm sữa chua hoặc ủ men bia.
Theo đó, với các bình ủ men có vi khuẩn, các nhà khoa học đưa vào đó khí CO2 cùng với nước và nhiều khoáng chất. Sản phẩm thu được là loại bột màu nâu nhạt chứa đến 80% protein nhưng không có mùi vị.
Từ nguyên liệu này, sau khi pha chế với những thành phần khác, nhà sản xuất có thể làm ra nhiều thực phẩm khác nhau như thịt lợn, thịt gà tây, bánh protein, nhân thịt cho bánh hamburger,...
Xét về mặt dinh dưỡng, loại thịt từ không khí này được tạo thành với 9 axit amin chính yếu như của "thịt thật". Loại thịt của Air Protein còn chứa nhiều vitamin như B12, hơn hẳn các loại "thịt chay" có thể gây thiếu chất cho những người chọn chế độ ăn chay.
'Trồng' thịt từ tế bào gốc
Ngày 19/2/2012, các nhà khoa học Hà Lan đã sử dụng tế bào gốc để sản xuất ra thịt nhân tạo nhằm thay thế thịt từ gia súc.
Nhóm của giáo sư Mark Post tại Đại học Maastricht, Hà Lan đã "trồng" những dải cơ nhỏ có chiều dài 2cm, rộng 1cm và dày 1 cm.
Miếng thịt nhân tạo đầu tiên được chế biến vào năm 2013.
Chúng có màu trắng và trông giống như những dải thịt mực. Những dải cơ này sau đó sẽ được trộn với huyết thanh và được trồng nhân tạo, băm nhỏ để tạo ra một miếng thịt băm viên kẹp trong một chiếc bánh hamburger.
Chi phí để sản xuất ra miếng thịt này lên tới 200.000 bảng Anh (gần 6 tỷ đồng), song giáo sư Post cho biết giá thành sẽ hạ khi công nghệ sản xuất được cải thiện.
Thịt làm từ rau
Chịu ảnh hưởng từ nhiều phong trào như 'ăn xanh' vì sức khỏe, bảo vệ môi trường và động vật, tại nhiều nước phát triển, nhất là Mỹ, các loại thịt có nguồn gốc thực vật (rau) đang thực sự bùng nổ.
Một sản phẩm thịt làm từ rau của Công ty Beyond Meat.
Hãng Beyong Burger bán thực phẩm này tại hơn 35.000 điểm, trong đó có nhiều khu ăn uống tại các siêu thị. Với thành phần chính là đậu, gạo, củ dền,... Beyond Meat không chỉ thơm ngon mà còn có mùi vị, dưỡng chất, "rỉ máu" như những miếng thịt thượng hạng.
"Chúng tôi xác định thịt dựa trên protein, carbohydrate, lipit, khoáng chất và vitamin, tất cả những chất có thể tìm được ở thế giới thực vật", chuyên gia sinh học Rebecca Miller của Beyond Meat nói.
Từ thành công vang dội của Công ty Beyond Meat, nhiều hãng chuyên sản xuất thịt thông thường cũng gia nhập thị trường "thịt chay".
Hạnh Nguyên (Tổng hợp)
Theo vietnamnet
Ký túc xá trường đại học 'giới nghiêm' để phòng dịch Covid-19 Để phòng dịch Covid-19 trong thời điểm phức tạp như hiện nay, các ký túc xá còn sinh viên lưu trú đang hạn chế tối đa sinh viên ra vào. Sinh viên được khuyến cáo chỉ ra ngoài khi có công việc cần thiết. Ký túc xá Trường ĐH Bách khoa TP.HCM "giới nghiêm" từ ngày 26.3. - Đăng Nguyên Để phòng dịch...