Khám phá biển hồ Caspia

Caspia là một biển – hồ đặc biệt nhất hành tinh, vượt trên cả biển Đen và biển Aral dù rằng ba biển cùng ra đời khoảng 30 triệu năm trước.

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 1

Không chỉ nằm ở giữa châu Âu và châu Á và là một biển cổ đại thời mới hình thành các đại dương khi tất thảy các nguồn nước đều thông nhau , biển Caspia còn mang trong mình rất nhiều huyền thoại, như là một nơi có thành phố dưới nước Atlantyde, nơi có người cá Mermen, Mermaid cùng nhiều quái vật, cũng là nơi Alexander Đại đế xây một trường thành cao nhất bấy giờ để chống đỡ nạn ngoại xâm…

Và đến nay, biển Caspia còn là một thái hồ lớn nhất thế giới , cũng là hồ có biên giới với năm quốc gia gồm Nga, Kazakhstan, Turkmenistan, Iran và Azerbaijan, song không nước nào dám nói là chủ nhân của nó. Vì là biển song nó lại đóng sâu trong nội địa như hồ, song không hẳn là hồ, nó cũng có vị mặn của biển mà nếu là biển thì theo luật pháp quốc tế sẽ chẳng thuộc về ai.

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 2

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 3

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 4

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 5

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 6

Có thể nói Caspia là một biển – hồ đặc biệt nhất hành tinh, vượt trên cả biển Đen và biển Aral dù rằng ba biển cùng ra đời khoảng 30 triệu năm trước. Từ sự bao la rộng lớn như đại dương, vì sự xâm lấn của đất, nó đã co lại như ngày nay vào 11 triệu năm trước, mà vẫn có diện tích bề mặt đến 386 nghìn kilômét vuông và độ sâu tới 1.025 mét.

Trải dài từ Bắc chí Nam, nó cũng có đường bờ biển tới 7.000 kilômét, che phủ tận năm quốc gia ở hai châu lục. Do “nhỏ bé”, lại cô lập, hàng ngày nước ở đây bốc hơi ngùn ngụt, song mưa cũng bồi hoàn một lượng lớn nước ngọt, và đặc biệt là có đến 130 dòng sông của cả năm quốc gia đều đổ về đây, đáng kể là sông Volga, Ural , Kura và Terek…

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 7

Video đang HOT

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 8

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 9

Do lưu giữ muối từ xưa nên biển Caspia vẫn khá mặn mòi với độ mặn chừng 1,2%, đủ để nhiều sinh vật biển phát triển, trong đó có nhiều loài cá như cá hồi cho trứng cá muối ngon thượng hạng và chiếm thị phần cao nhất khu vực, với phần lớn caviar xuất khẩu đều từ biển Caspia, nhất là từ Nga mà ra.

Ngoài hải sản phong phú, biển Caspia còn thu hút mỗi năm hàng chục triệu du khách. Do tại đây có nhiều hoạt động tắm gội, bơi lội cũng như các chuyến thăm quan cả ngày ròng mà chưa đi hết các đảo vì chúng rộng quá.

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 10

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 11

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 12

Tổng cộng có đến 50 hòn đảo bồng bềnh ẩn hiện giữa biển hồ này, mà đa số đều không có người ở vì dân gian tin rằng, vào đêm có các dị nhân dị thú từ dưới biển bò lên đảo.

Khám phá biển hồ Caspia - Hình 13

Theo Lake Lubbers

Chu Mạnh Cường

Sự thật về ngôi làng bị chôn vùi dưới chân Công viên Trung tâm của New York

Khu vực Công viên Trung tâm nổi tiếng của thành phố New York là bằng chứng cho sự khai phá một cách tàn nhẫn.

Sự thật về ngôi làng bị chôn vùi dưới chân Công viên Trung tâm của New York - Hình 1

Mỗi ngày, có hàng ngàn người đổ về Trung tâm Barclays của Brooklyn để cổ vũ cho đội bóng rổ Nets yêu thích của mình, hay đổ về khu phố East Village để tận hưởng không khí náo nhiệt của thành phố New York. Nhưng có mấy người trong số đó biết tới câu chuyện về một ngôi làng cũ, một ngôi làng đã chìm xuống để dựng nên thành phố xinh đẹp như ngày nay.

Việc quy hoạch các khu phố hay khu đất cũ để nhường chỗ cho việc xây dựng thành phố với những tòa nhà cao chọc trời không phải là điều gì quá xa lạ, nhưng thật khó có thể hình dung khu Công viên Trung tâm xanh mướt của thành phố New York lại là một địa điểm chứng minh cho quá trình khai phá tàn nhẫn như vậy.

Sự thật về ngôi làng bị chôn vùi dưới chân Công viên Trung tâm của New York - Hình 2

Khu vực Công viên Trung tâm của New York

Vào những năm 1850, các kế hoạch xây dựng một vùng công viên với thật nhiều cây xanh để có thể sánh vai với những công viên lớn của Vương quốc Anh và châu Âu đã bắt đầu hình thành. Kế hoạch này ban đầu được thúc đẩy bởi các thương gia người da trắng giàu có, các chủ ngân hàng hay chủ đất ở Manhattan.

Phải mất 20.000 công nhân làm việc liên tục trong hơn 3 năm để có thể hiện thực hóa thiết kế công viên của kiến trúc sư Frederick Law Olmsted và Calvert Vaux. Và cho đến tận 150 năm sau, Công viên Trung tâm vẫn là một bộ phận quan trọng trong cuộc sống hằng ngày của những du khách đến thăm cũng như chính người dân nơi đây.

Thế nhưng điều gì đã xảy ra với khu phố sầm uất đã bị san phẳng để xây dựng khu công viên nổi tiếng này?

Sự thật về ngôi làng bị chôn vùi dưới chân Công viên Trung tâm của New York - Hình 3

Làng Seneca, ngôi làng đã bị san phẳng để lấy đất làm công viên

Như những gì mà nhà sử học Cynthia R.Copeland, đồng thời cũng là giám đốc nghiên cứu dự án về Làng Seneca đã chỉ ra, một số cộng đồng dân cư đã phải ly tán để dọn đường cho việc xây dựng công viên.

Trong số đó, ngôi làng nằm ở vị trí buộc phải phá bỏ chính là Làng Seneca, kéo dài dọc theo khu vực mà ngày nay được gọi là Central Park West (khu vực phía tây Công viên Trung tâm). Theo đó, một số dân cư đã bị đuổi khỏi chính ngôi làng của mình, và rồi phải chứng kiến nhà ở, trường học hay nhà thờ của mình bị san phẳng.

Với sự phá bỏ quy mô lớn đó, ngôi làng Seneca đã nhanh chóng chiếm sóng những mặt báo lớn lúc bấy giờ. Tuy nhiên, thay vì với tư cách là một cộng đồng tầng lớp lao động và trung lưu đa số là người Mỹ gốc Phi, họ lại bị báo chí gọi với cái danh xưng là khu ổ chuột tồi tàn - nơi của những kẻ muốn chiếm đất.

Sự thật về ngôi làng bị chôn vùi dưới chân Công viên Trung tâm của New York - Hình 4

Vào mùa hè năm 1871, khi các công nhân làm việc tại công viên tình cờ khai quật được hai cỗ quan tài ở khu vực gần lối vào West 85th Street, tờ báo The New York Herald nổi tiếng lúc bấy giờ đã cho rằng đây là một khám phá khó hiểu, bất chấp sự thật đã rõ ràng rằng đây là quan tài của một thiếu niên người Ireland, từng là giáo dân của nhà thờ All Angels Episcopal thuộc Làng Seneca.

Trong một tác phẩm được viết bởi nhà sử học Leslie Alexander, bà cho rằng nhà thờ All Angels Episcopal là bằng chứng độc đáo phản ánh dân số của Làng Seneca, trong đó ⅔ số người là người Mỹ gốc Phi và ⅓ còn lại là người gốc châu Âu, chủ yếu nói tiếng Ailen và tiếng Đức.

Copeland cùng các đồng nghiệp của mình đã ghi nhớ những kiến thức từ tác phẩm của Alexander khi tiến hành khai quật ngôi làng cũ vào năm 2011. Cuộc khai quật đã mang lại 250 túi vật liệu bao gồm những vật dùng như: mảnh bàn chải đánh răng làm từ xương, một ấm pha trà bằng sắt, và các mảnh vỡ của các món đồ sứ màu trắng xanh đặc trưng của Trung Quốc.

Sự thật về ngôi làng bị chôn vùi dưới chân Công viên Trung tâm của New York - Hình 5

Bản đồ của làng Seneca

Hai năm trước khi bị phá bỏ, ngôi làng này từng là nơi sinh sống của 20% chủ sở hữu bất động sản người Mỹ gốc Phi và 15% cử tri người Mỹ gốc Phi của thành phố. Nhờ vào những nỗ lực của các nhà sử học như Copeland và Alexander, Làng Seneca lại một lần nữa được hồi sinh trong ý thức của công chúng chứ không còn là một ngôi làng bị lãng quên như lâu nay.

Tuy hiện nay chưa có nhiều dấu tích để du khách đến thăm Công viên Trung tâm biết về sự tồn tại của ngôi làng cổ, nhưng điều này chắc chắn sẽ thay đổi trong một tương lai gần, khi thành phố dựng lên tượng đài tưởng niệm dành cho những cư dân cũ của Làng Seneca, cụ thể là vợ chồng nhà Lyons và con gái của họ - những nhà giáo dục, nhà đấu tranh chủ nghĩa bãi nô và nhà hoạt động chống phân biệt chủng tộc của ngôi làng Seneca lúc bấy giờ.

Sự thật về ngôi làng bị chôn vùi dưới chân Công viên Trung tâm của New York - Hình 6

Gia đình Lyons, một gia đình đức cao vọng trọng của Làng Seneca.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Danh thắng Tam Chúc trở thành di tích quốc gia đặc biệtDanh thắng Tam Chúc trở thành di tích quốc gia đặc biệt
06:35:08 13/09/2025
Vẻ đẹp yên bình ở ngôi chùa 'cô đơn' nhất thế giớiVẻ đẹp yên bình ở ngôi chùa 'cô đơn' nhất thế giới
06:05:18 13/09/2025
5 làng chài đẹp như phim ở Khánh Hòa, khách tha hồ check-in, mua hải sản giá rẻ5 làng chài đẹp như phim ở Khánh Hòa, khách tha hồ check-in, mua hải sản giá rẻ
07:33:06 14/09/2025
Về rừng ngập mặn Xuân ThủyVề rừng ngập mặn Xuân Thủy
08:13:38 14/09/2025
'Săn' khoảnh khắc bình minh khắp Việt Nam'Săn' khoảnh khắc bình minh khắp Việt Nam
08:23:47 14/09/2025
Thú nghỉ dưỡng xa xỉ của người vừa giàu nhất hành tinhThú nghỉ dưỡng xa xỉ của người vừa giàu nhất hành tinh
06:57:47 13/09/2025
Bình minh trên biển Nhật LệBình minh trên biển Nhật Lệ
07:00:30 13/09/2025
Khách kéo lưới, đạp bùn bắt hải sản, nướng thơm nức giữa đầm nước lợ miền TrungKhách kéo lưới, đạp bùn bắt hải sản, nướng thơm nức giữa đầm nước lợ miền Trung
07:14:34 13/09/2025

Tin đang nóng

Chồng Từ Hy Viên đón sinh nhật đầu tiên góa vợ, nói 1 câu khiến công chúng xót xa tột độChồng Từ Hy Viên đón sinh nhật đầu tiên góa vợ, nói 1 câu khiến công chúng xót xa tột độ
08:24:25 14/09/2025
Hyun Bin lộ mặt gia trưởng, khiến Son Ye Jin không thể làm điều này sau khi sinh con?Hyun Bin lộ mặt gia trưởng, khiến Son Ye Jin không thể làm điều này sau khi sinh con?
06:20:12 14/09/2025
Đến lạy ai cho nam diễn viên này lên sóng: Visual thảm hoạ không biết trai hay gái, chỉ muốn tắt tivi ngay và luônĐến lạy ai cho nam diễn viên này lên sóng: Visual thảm hoạ không biết trai hay gái, chỉ muốn tắt tivi ngay và luôn
05:58:10 14/09/2025
Vụ sát hại 3 nạn nhân ở Đắk Lắk: Người phụ nữ bị cướp xe SH kể phút đối mặt đáng sợVụ sát hại 3 nạn nhân ở Đắk Lắk: Người phụ nữ bị cướp xe SH kể phút đối mặt đáng sợ
09:01:00 14/09/2025
Sao nam không ăn thịt và sinh con để "trẻ mãi" giờ gầy như "bìa carton", tính mạng bị đe dọaSao nam không ăn thịt và sinh con để "trẻ mãi" giờ gầy như "bìa carton", tính mạng bị đe dọa
08:22:02 14/09/2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump ra 'tối hậu thư' về xung đột Ukraine cho toàn bộ NATOTổng thống Mỹ Donald Trump ra 'tối hậu thư' về xung đột Ukraine cho toàn bộ NATO
06:39:10 14/09/2025
Cảnh quay táo bạo của Quốc Trường trong 'Chị ngã em nâng'Cảnh quay táo bạo của Quốc Trường trong 'Chị ngã em nâng'
05:59:37 14/09/2025
Nếu có 5 loại cây này trong phòng khách, 9/10 gia đình sẽ giàu cóNếu có 5 loại cây này trong phòng khách, 9/10 gia đình sẽ giàu có
09:13:07 14/09/2025

Tin mới nhất

Khách Hàn đổ xô tới "điểm đến cuối tuần" tại Trung Quốc

Khách Hàn đổ xô tới "điểm đến cuối tuần" tại Trung Quốc

08:21:20 14/09/2025
Với khung cảnh lung linh từ các tòa nhà, ẩm thực nổi tiếng và năng lượng sôi động cả ngày lẫn đêm, Thượng Hải (Trung Quốc) đang dẫn đầu xu hướng như một điểm đến lý tưởng vào cuối tuần với nhiều du khách Hàn Quốc, nhất là giới trẻ.
Khám phá du lịch "Một hành trình-Ba trải nghiệm" tại Lâm Đồng

Khám phá du lịch "Một hành trình-Ba trải nghiệm" tại Lâm Đồng

08:18:45 14/09/2025
Với diện tích tự nhiên lớn nhất cả nước, tỉnh Lâm Đồng nằm ở khu vực chuyển tiếp giữa duyên hải Nam Trung Bộ và Đông Nam Bộ, có vai trò quan trọng trong liên kết vùng và phát triển kinh tế-xã hội.
Sóng vàng trên non cao

Sóng vàng trên non cao

08:16:04 14/09/2025
Mùa Thu, khi nắng vàng trải khắp triền đồi cũng là lúc thiên nhiên và con người nơi địa đầu cực Bắc của Tổ quốc quyện hòa trong bản giao hưởng ruộng bậc thang tuyệt mỹ.
Bay trên bậc thang vàng

Bay trên bậc thang vàng

08:11:25 14/09/2025
Bay dù lượn ngắm trọn vẹn khung cảnh hùng vĩ, nên thơ của ruộng bậc thang là một trong những trải nghiệm vô cùng thú vị được nhiều du khách lựa chọn những năm gần đây.
Kora Kailash - Hành trình vượt thời gian và không gian (Phần 3)

Kora Kailash - Hành trình vượt thời gian và không gian (Phần 3)

08:09:10 14/09/2025
Một trong những niềm tin sâu sắc nhất xoay quanh kora là chỉ cần một lần đi nhiễu là có thể gột rửa tội lỗi cả đời, còn hoàn thành 108 vòng sẽ được giải thoát khỏi luân hồi.
Mùa lúa đổ vàng rực ở Tây Bắc

Mùa lúa đổ vàng rực ở Tây Bắc

08:06:28 14/09/2025
Phạm Trọng Nghĩa (Quảng Ngãi) miêu tả chuyến săn lúa ở Tả Van, Y Tý (Lào Cai) như một cuộc chữa lành. Không chỉ ngắm sắc vàng, hít mùi lúa mới, điều ấn tượng với anh còn là tình người Tây Bắc.
Vẻ đẹp kỳ vĩ Hải Vân quan sau đại trùng tu: Điểm nhấn du lịch Đà Nẵng Huế

Vẻ đẹp kỳ vĩ Hải Vân quan sau đại trùng tu: Điểm nhấn du lịch Đà Nẵng Huế

07:56:30 14/09/2025
Di tích lịch sử Quốc gia Hải Vân quan nằm trên đỉnh đèo Hải Vân, ranh giới giữa Huế và Đà Nẵng từng là công trình phòng thủ trọng yếu của triều Nguyễn đã xuống cấp từ lâu.
Một ngày làm lữ khách ở rừng tràm Trà sư

Một ngày làm lữ khách ở rừng tràm Trà sư

07:53:41 14/09/2025
Chỉ mất một ngày để đi hết rừng tràm Trà Sư, nhưng phải mất rất lâu để lòng người nguôi đi cảm giác vấn vương. Giữa mùa nước nổi, là một lữ khách, tôi thả mình theo dòng nước xanh
Vẻ đẹp quyến rũ của mùa Thu miền non nước

Vẻ đẹp quyến rũ của mùa Thu miền non nước

07:50:08 14/09/2025
Thời điểm này, tiết trời se lạnh vào sáng sớm, ấm áp khi nắng vàng trải khắp núi rừng là điều kiện lý tưởng để du khách gần xa tìm về miền non nước biên cương
48 giờ săn mây, ngắm lúa, ăn gà ở Y Tý

48 giờ săn mây, ngắm lúa, ăn gà ở Y Tý

07:47:20 14/09/2025
Trong 48 giờ ở Y Tý - Lào Cai, du khách có thể săn mây trắng bồng bềnh buổi sớm, lạc giữa biển vàng lúa chín trưa thu, rồi tối quây quần bên nồi gà đen thơm lừng.
Lạc lối ở Mallorca, hòn đảo xanh xinh đẹp của Tây Ban Nha

Lạc lối ở Mallorca, hòn đảo xanh xinh đẹp của Tây Ban Nha

07:44:25 14/09/2025
Mallorca là hòn đảo lớn nhất của quần đảo Baleares, thuộc Tây Ban Nha, nằm trên biển Địa Trung Hải. Đảo nổi tiếng với sự kết hợp hài hòa giữa cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp và là một điểm đến du lịch nổi tiếng thu hút du khách.
Nét đẹp cần có của mỗi du khách

Nét đẹp cần có của mỗi du khách

07:40:05 14/09/2025
Du lịch là hành trình khám phá, nhưng cũng là cơ hội để du khách thể hiện ý thức gìn giữ và tôn trọng nét đẹp văn hóa, phong tục, môi trường nơi mình đặt chân đến.

Có thể bạn quan tâm

Messi thua Ronaldo rồi

Messi thua Ronaldo rồi

Sao thể thao

10:25:03 14/09/2025
Cristiano Ronaldo tiếp tục chứng minh sức hút khổng lồ khi trở thành vận động viên thể thao kiếm nhiều tiền nhất thế giới trong 12 tháng qua
SUV dài 5,4 mét, công suất 1.180 mã lực, công nghệ tối tân, giá hơn 4,7 tỷ đồng

SUV dài 5,4 mét, công suất 1.180 mã lực, công nghệ tối tân, giá hơn 4,7 tỷ đồng

Ôtô

10:24:19 14/09/2025
BYD vừa chính thức giới thiệu mẫu SUV hạng sang cỡ lớn Yangwang U8L tại thị trường Trung Quốc với giá bán khởi điểm 1,28 triệu Nhân dân tệ (tương đương 4,740 tỷ đồng).
Honda Việt Nam triệu hồi Africa Twin để thay thế cụm công tắc đèn báo rẽ

Honda Việt Nam triệu hồi Africa Twin để thay thế cụm công tắc đèn báo rẽ

Xe máy

10:11:27 14/09/2025
Vào cuối năm 2024, HVN cũng từng triệu hồi 31 chiếc Africa Twin sản xuất trong giai đoạn 2021-2024 với nguyên nhân là hệ thống kiểm soát nâng bánh trước có thể điều chỉnh mô-men xoắn không chính xác khi xe thay đổi trạng thái, tiềm ẩn n...
Xuất hiện phim Việt được kỳ vọng sẽ hot hơn cả Mưa Đỏ, nhìn ngoại hình dàn cast mà 3 triệu người sốc tột độ

Xuất hiện phim Việt được kỳ vọng sẽ hot hơn cả Mưa Đỏ, nhìn ngoại hình dàn cast mà 3 triệu người sốc tột độ

Hậu trường phim

10:08:17 14/09/2025
Mới đây, trên mạng xã hội Việt xuất hiện tràn lan một đoạn clip ghi lại hình ảnh dàn diễn viên gầy trơ xương, ngồi trong bối cảnh ở nhà tù Côn Đảo gây chú ý.
Nữ giám đốc chi 11 tỷ đồng để ở bên cấp dưới có vợ, nhận kết đắng

Nữ giám đốc chi 11 tỷ đồng để ở bên cấp dưới có vợ, nhận kết đắng

Netizen

10:04:42 14/09/2025
Yêu nam nhân viên đã có vợ, một nữ giám đốc ở Trùng Khánh đã chi hơn 11 tỷ đồng để thúc đẩy nhanh việc chia tay của nhân tình.
Tranh cãi nhóm nam top đầu Kpop đạo nhái BLACKPINK, đến dòng kẻ cũng giống y chang?

Tranh cãi nhóm nam top đầu Kpop đạo nhái BLACKPINK, đến dòng kẻ cũng giống y chang?

Nhạc quốc tế

10:00:32 14/09/2025
EXO xác nhận comeback vào tháng 12 năm nay, đánh dấu sự trở lại của cả nhóm sau 2 năm kể từ album Exist năm 2023.
3 con giáp nào đắc tài đắc lộc khi bước sang tháng 10?

3 con giáp nào đắc tài đắc lộc khi bước sang tháng 10?

Trắc nghiệm

09:54:04 14/09/2025
Tháng 10 mở ra giai đoạn vượng phát cho ba con giáp này. Tài lộc bùng nổ, sự nghiệp hanh thông, làm đâu thắng đó, tiền bạc đổ về đầy túi.
Bàn chân suýt mất chỉ vì vết xước tưởng vô hại

Bàn chân suýt mất chỉ vì vết xước tưởng vô hại

Sức khỏe

09:45:56 14/09/2025
Theo bác sĩ Dương, đây là tình huống đặc biệt. Thông thường, một vết xây xước nhỏ có thể tự khỏi hoặc chỉ cần dùng thuốc kháng sinh. Nhưng ở trường hợp này, diễn biến quá nhanh, nếu chậm trễ thì nguy cơ mất bàn chân là rất cao, vị chuyê...
Mẹ 3 con chia sẻ: Sau 5 năm chi tiêu tối giản, cuối cùng tôi cũng hiểu cuộc sống mà mình thật sự mong muốn

Mẹ 3 con chia sẻ: Sau 5 năm chi tiêu tối giản, cuối cùng tôi cũng hiểu cuộc sống mà mình thật sự mong muốn

Sáng tạo

09:26:55 14/09/2025
Thùy An - bà mẹ 3 con - đã dành 5 năm kiên trì với lối sống chi tiêu tối giản. Từ một gia đình bừa bộn, mua sắm theo cảm tính, giờ đây họ tìm thấy sự gọn gàng, tiết kiệm và hạnh phúc giản đơn.
Ngày lười nấu ăn, chỉ cần một bát canh đơn giản nhưng đủ chất

Ngày lười nấu ăn, chỉ cần một bát canh đơn giản nhưng đủ chất

Ẩm thực

09:19:30 14/09/2025
Món canh mướp nấu thịt theo cách này vừa lạ vừa ngon lại bổ dưỡng. Các bạn hãy tham khảo cách nấu dưới bai viết này nhé!
Bắt giữ 7 đối tượng trong đường dây mua, bán thận ở Hà Nội

Bắt giữ 7 đối tượng trong đường dây mua, bán thận ở Hà Nội

Pháp luật

09:15:26 14/09/2025
Từ đầu năm 2024 đến nay, đối tượng Phạm Văn Hùng cùng đồng bọn đã thực hiện hành vi môi giới mua, bán thận cho khoảng từ 25 đến 30 cặp ghép thành công tại các bệnh viện lớn trên địa bàn TP Hà Nội.