Khai quật mộ cổ, ’sốc’ khi hài cốt là người khác loài

Hai ngôi mộ cổ được phát hiện trong hang động Rising Star ở Nam Phi hoàn toàn lật ngược bức tranh mà chúng ta vẫn mô tả về loài người tuyệt chủng đầy bí ẩn Homo naledi.

Theo Live Science, giả thuyết rằng Homo naledi biết chôn cất người chết từng được đặt ra trong một nghiên cứu công bố năm 2017 và gây nhiều tranh cãi.

Qua 5 năm làm việc và thu thập thêm dữ liệu, trưởng dự án Rising Star là nhà cổ sinh vật học Lee Berger cho biết họ vừa công bố trực tuyến thêm 3 nghiên cứu vào hôm 5-6, đưa ra bằng chứng xác thực cho bước phát triển đáng ngạc nhiên của những người khác loài được mô tả là còn giống với vượn nhân hình này.

Hai ngôi mộ cổ vừa được phát hiện – Ảnh: NATIONAL GEOGRAPHIC

Homo naledi là một trong những loài người đem đến nhiều thú vị và hoài nghi nhất cho giới khảo cổ. Rising Star là hệ thống hang động đầu tiên đem đến cho nhân loại hài cốt của họ, có niên đại lên tới 300.000 năm.

Hơn 1.500 mảnh hài cốt từ nhiều cá thể Homo naledi đã giúp tái hiện thân hình cao trung bình 1,5 m, khuôn mặt nhiều nét vượn. Họ có bộ não chỉ bằng 1/3 nhưng phức tạp cùng đôi tay khéo léo.

Tổng hợp các đặc điểm giải phẫu và bằng chứng khác khiến các nhà nghiên cứu suy đoán rằng Homo naledi tuy sử dụng công cụ thành thạo nhưng trình độ kỹ thuật và tổ chức xã hội kém xa Homo sapiens chúng ta hay các loài cùng chi người khác.

Phát hiện về 2 ngôi mộ cổ có thể thay đổi tất cả. Đó là hai hố chôn cất nông, hình bầu dục, được đục vào sàn của một khoang trong hang, phù hợp với hành động có chủ đích nhằm chôn cất thi thể.

Một trong 2 hố chôn cất còn lưu lại tàn tích của một lễ cúng, với một món đồ tạo tác được tìm thấy ngay vị trí gần xương bàn tay và cổ tay, được cho là đồ tùy táng.

Chưa kể, các nhà khoa học còn tìm thấy những hình khắc có ý nghĩa trên đá, ngay phía trên 2 ngôi mộ cổ. “Chúng tôi cảm thấy rằng họ đã đáp ứng được phép thử về việc chôn cất con người” – TS Berger nói.

Hai hố chôn cất này có niên đại đáng kinh ngạc: Tận 100.000 năm trước.

Quá trình khai quật các ngôi mộ đặc biệt – Ảnh: NATIONAL GEOGRAPHIC

Các nghiên cứu mới vẫn đang được đánh giá ngang hàng. Nếu vượt qua cửa ải cuối cùng này, chúng sẽ giúp đẩy lùi bằng chứng sớm nhất về việc chôn cất con người, cũng như tước đi kỷ lục của Homo sapiens, trao nó về tay người anh em cổ đại Homo naledi.

Dù kết quả thế nào thì dữ liệu này cũng khẳng định loài người có thể chưa bao giờ rời châu Phi này có hành vi phức tạp hơn chúng ta nghĩ, bao gồm khả năng tổ chức một xã hội có không gian văn hóa.