Kenya: Hiểm họa đã được báo trước

Nhìn lại quá khứ, có thể tốt hơn là Kenya hãy chờ đợi cho hết mùa mưa rồi hãy đưa xe tăng, máy bay và binh lính vào Somalia. Bây giờ những người lính này hoàn toàn bị sa lầy. Kenya có thể bị chỉ trích vì thiếu kiên nhẫn. Hai thập niên của cuộc nội chiến ở Somalia đã khiến cho hàng trăm ngàn người dân Somalia tuyệt vọng phải đi tị nạn qua biên giới vào Kenya. Điều đó xảy ra trước khi nhóm Hồi giáo cực đoan Al-Shabab bắt đầu ngăn chặn hàng cứu trợ tại vùng nông thôn bị nạn đói ở Somalia.

Cảnh sau vụ tấn công lựu đạn ở quán rượu Mwaura’s Bar, Nairobi

Sự tàn phá đi sâu vào 100km bên trong Kenya, ở thành phố lều Dadaab, hiện nay được xem là trại tị nạn lớn nhất thế giới, với hơn 400.000 người tị nạn Somalia. Bên cạnh sự quan tâm của những tổ chức nhân đạo, những người mới đến này đối diện với một nguy cơ trầm trọng: họ phải sống hòa trộn giữa đám đông những người tị nạn hợp pháp cùng những tên buôn lậu, những tên buôn vũ khí và những thành viên phiến quân. Như thể chừng đó vẫn chưa đủ, còn có cả bọn hải tặc Somalia, chúng liên tục đe dọa cả ngành du lịch Somalia và những thương thuyền đi ngang qua khu vực.

Và sau đó những cuộc bắt cóc bắt đầu. Một đêm giữa tháng 9-2011, những tay súng Somalia đã xâm nhập khu resort bờ biển Kenya, giết một khách du lịch người Anh, bắt cóc người vợ đi với chúng. Không tới ba tuần sau, một nhóm Somalia có vũ trang đã bắt cóc một phụ nữ cao tuổi người Pháp tại ngôi nhà nghỉ đông bên bờ biển của bà trên đảo Manda, Kenya. Chỉ 12 ngày sau đó, hai công nhân người Tây Ban Nha thuộc Tổ chức y tế phi chính phủ (NGO) Những bác sĩ không biên giới đi nghỉ mát đã bị bắt từ trại tị nạn Dadaab. Người phụ nữ Pháp, là một bệnh nhân ung thư phải ngồi xe lăn, đã chết sau vài ngày không có thuốc điều trị. Ba con tin khác bị giam giữ sâu trong nội địa Somalia.

Quân đội Kenya đã trải qua vài năm chuẩn bị cho cuộc đối đầu với phiến quân Somalia. Khi những vụ bắt cóc bùng phát, người Kenya đã vào cuộc. Kế hoạch đầu tiên là thiết lập một vùng đệm dọc theo biên giới nhưng quân đội duy trì hướng tới Kismayo, thành phố hải cảng Somalia, do Al-Shabab kiểm soát, nhóm này thu lợi từ lệ phí vùng cảng. Việc cắt đi những thu nhập này sẽ làm yếu đi các nhóm lực lượng cực đoan.

Al-Shabab đưa ra đe dọa đen về sự báo thù. Tuần đầu tháng 11-2011, hơn một tá người đã bị thương trong một vụ ném lựu đạn tại Mwaura’s Bar, một quán rượu ở khu buôn bán Nairobi. Vài giờ sau, một trái lựu đạn thứ hai đã giết một người và làm bị thương 16 người khác tại một trạm xe buýt gần đó. Mặc dù Al-Shabab phủ nhận việc dính líu đến toàn bộ những vụ tấn công trên, không bao lâu sau, cảnh sát Nairobi đã bắt giữ được một người đàn ông thú nhận có liên can đến vụ tấn công trạm xe buýt, y tuyên bố là thành viên của Al-Shabab. Nhưng những vụ tấn công mức độ nhỏ như vậy không phải là đặc trưng của Al-Shabab. Thủ lãnh của Al-Shabab, Sheik Muktar Robow, kêu gọi “những đòn đánh thật nặng nề và đau đớn” chống lại Kenya hơn là những vụ ném lựu đạn.

Cho dù quân đội Kenya bằng cách này hay cách khác tìm cách giành giật với Al-Shabab để kiểm soát Kismayo, những người khác ở miền nam Somalia sẽ sử dụng vũ lực để nắm cơ hội làm chủ lãnh thổ. Họ hiểu rằng giá trị của bất động sản thương mại là hải cảng. Giao nộp cho Chính phủ liên bang quá độ (TFG) cũng không phải là câu trả lời. TFG có thể đã chính thức được cộng đồng quốc tế công nhận nhưng hiệu quả an ninh nội địa của họ rất thấp. Đối với người dân Somalia, họ chỉ là một trong số nhiều tập đoàn cạnh tranh quyền lợi mà thôi.

Theo CATP