Ivan de la Pena: ‘Tiểu phật’ lỡ làng của La Masia

So với Pep Guardiola, Xavi Hernandez hay Andres Iniesta, khả năng chuyền bóng dọn cỗ của Ivan de la Pena thậm chí còn nhỉnh hơn.

La Masia tồn tại một chu kỳ, cứ 4 năm lò đào tạo trứ danh này lại sản sinh ra một tiền vệ trung tâm tài năng, người mang trong mình tư tưởng Cruyff và được gửi gắm hy vọng dẫn dắt lối chơi cho Barca.

Pep Guardiola, sinh năm 1971, là người bắt đầu cho chu kỳ đặc biệt này. Tiếp nối HLV của Man City là Ivan de la Pena (1976), Xavi Hernandez (1980), Andres Iniesta (1984), Sergio Busquets (1988), Thiago Alcaltara (1991). Thời gian gần đây là sự xuất hiện của Denis Suarez (1994), Carles Alena (1998) và Riqui Puig (1999).

Những hạt giống thời đại này sau khi ươm mầm, có thể vươn thành đại thụ hoặc không, nhưng tựu trung đều phác họa phần nào lịch sử La Masia và Barca. Guardiola đạt thành công nhất định cùng Dream Team của Cruyff.

Bộ ba Busquets-Xavi-Iniesta vươn tới đỉnh cao cùng chính Guardiola trên băng ghế huấn luyện. Thiago không thể tiếp nối đàn anh nhưng vẫn đạt được những thành tựu nhất định khi kiếm tìm cơ hội tại Bayern Munich. Những cái tên được ra mắt gần đây vẫn cần thêm thời gian để kiểm chứng, song từ lâu giới chuyên môn đã đề cập đến khoảng trống không thể lấp đầy của Xavi hay Iniesta, hệ lụy là sự đi xuống của đội bóng xứ Catalan.

Nếu không xét đến hậu bối gần đây, Ivan de la Pena là trường hợp cá biệt. “Tiểu phật” lọt thỏm giữa những tiền bối và hậu bối lẫy lừng, gây thương nhớ cho biết bao người hâm mộ, không chỉ bởi tài chuyền bóng tuyệt luân, mà còn bởi sự lỡ làng của một tiềm năng to lớn, vốn được đánh giá có triển vọng trở thành thiên tài vĩ đại.

La Masia sản sinh ra nhiều tiền vệ xuất sắc

Messi cũng không bằng De la Pena

Ivan de la Pena sinh ngày 6/5/1976, hôm nay tròn 43 tuổi, vẫn được gọi với biệt danh Tiểu phật, vì ngoại hình mập lùn (chỉ cao 1m69) và mái đầu sư cọ kỳ khôi. Như hầu hết các chú bé, tuổi thơ De la Pena gắn chặt cùng trái bóng tròn.

Không những thế, tình yêu bóng đá của Ivan còn được chắp cánh từ cha, một tín đồ nhiệt thành của túc cầu giáo. Từ lúc 5 tuổi, De la Pena đã tham gia đội futsal. Sự tinh tế trong lối chơi của Tiểu phật hình thành từ ngay lúc này, và ngày càng được đắp bồi khi kinh qua các lò đào tạo trẻ của Racing Santander và Barcelona.

Kỹ năng chơi bóng tuyệt luân cùng nhãn quan nhạy bén nhanh chóng đưa sự nghiệp De la Pena lên như diều gặp gió. Thậm chí, Tiểu phật được kỳ vọng sẽ là hạt nhân chấn hưng Barca lẫn bóng đá Tây Ban Nha.

Giữa thập niên 1990, Barca rơi vào chu kỳ đi xuống thời hậu Dream Team. Niềm hy vọng của gã khổng lồ xứ Catalan được gửi gắm vào thế hệ mới từ La Masia, được gọi là La quinta del Mini. Còn đối với bóng đá Tây Ban Nha, tương lai xán lạn được tìm thấy cùng thế hệ vô địch U21 châu Âu 1996, với Raul, Morientes, De la Pena và Mendieta.

Ông có treo poster cầu thủ nào trong phòng không? “Có, Ivan de la Pena. Tôi rất ấn tượng với anh ấy tại World Cup U20 năm 1995. Tôi xem De la Pena thi đấu và thốt lên: “Chúa ơi, gã trọc này chơi tốt thật”. Thế là tôi bắt đầu theo dõi anh ấy, và thậm chí còn lẻn cả vào sân nhờ bố của bạn tôi làm soát vé ở cổng SVĐ”, cựu HLV tạm quyền của ĐT Tây Ban Nha – Moreno chia sẻ trong một lần trả lời phỏng vấn.

De la Pena từng là hy vọng của Barca lẫn bóng đá Tây Ban Nha

Pochettino, một chứng nhân lịch sử khác lại cho biết: “Tôi không nhớ Messi ra mắt như thế nào. Cậu ta chơi ở biên còn tôi chơi ở trung lộ. Chúng tôi không đối mặt trực tiếp. Khi Messi ra mắt, nó cũng giống những cầu thủ trẻ khác thôi, như Xavi, Iniesta hay De la Pena”.

“À không! De la Pena thì khác. Ngay trận ra mắt, cậu ta đã đem đến sự bùng nổ và phấn khích. Tôi nhớ mãi Ronaldo từng nói De la Pena là cầu thủ xuất sắc nhất cậu ấy từng sát cánh”, vị chiến lược gia người Argentina đính chính. Moreno là cựu HLV ĐT Tây Ban Nha, còn Pochettino và Ronaldo (Brazil) là ai, có lẽ không cần giới thiệu thêm.

Bậc thầy chuyền bóng

Sở dĩ Ronaldo đề cao De la Pena bởi bộ đôi sư cọ này đã cùng nhau bừng sáng, trở thành nỗi kinh hoàng của mọi hàng thủ đối phương ở mùa giải 1996/97. Trong 47 bàn thắng của Ronaldo, De la Pena góp công không ít bằng những đường chuyền sắc lẹm.

De la Pena chuyền, Ronaldo đột phá, cùng mối giao cảm tài tình giữa hai tài năng lớn, trở thành công thức tuyệt hảo để đội bóng xứ Catalan xé tan mọi hàng phòng ngự và giành 3 danh hiệu (Cúp Nhà Vua, Cúp C2 và Siêu cúp châu Âu).

Nói thêm về những đường chuyền của De la Pena, nó như một tuyệt tác hội họa, bao hàm nét tinh tế, sự phá cách, với hàm lượng đột biến và tính mỹ học cực cao. Trái bóng từ chân “Tiểu phật”, như được gắn trí thông minh nhân tạo, sẽ lăn lông lốc xuyên qua mọi chướng ngại, loại bỏ mọi cầu thủ đối phương, rồi bất ngờ giảm tốc đúng tầm chân để đồng đội xử lý.

Ronaldo và De la Pena là nỗi ám ảnh một thời của các hàng phòng ngự tại La Liga

Chỉ có những cầu thủ sở hữu nhãn quan nhạy bén và sự nhạy cảm thiên phú nơi bàn chân, mới có thể thực hiện được những đường chuyền như vậy. Nếu so với Guardiola tiền bối hay Xavi và Iniesta hậu bối, tài chọc khe hay bao quát hơn là chuyền bóng dọn cỗ của De la Pena còn có phần nhỉn hơn.

Nhưng, chỉ chừng đó thôi, dù là đỉnh cao nghệ thuật chuyền bóng, không đủ để De la Pena vươn tới đỉnh cao. Bóng đá, trước nhất là thể thao, vẫn phải đòi hỏi sự đảm bảo thể lực và thể chất. Cả hai yếu tố đó, De la Pena đều không có.

Tài hoa lỡ làng

Ngay từ thời điểm còn trẻ, De la Pena hiếm khi chơi trọn 90 phút và thường có dấu hiệu đuối sức ở những phút cuối trận. Ngay cả mùa giải 1996/97 thăng hoa, thực tế De la Pena chỉ có 12 trận chơi trọn 90 phút. Sau này bị chấn thương hành hạ, Tiểu phật càng thi đấu thất thường. Nếu tính cả sự nghiệp, chỉ có 2 mùa “Tiểu phật” chơi trên 2.000 phút.

Một khía cạnh khác, khả năng tranh chấp và chạy chỗ của De la Pena rất hạn chế. Đây là hệ quả hệ quả của việc “học lệch”, quá chú trọng việc xử lý trái bóng bằng chân phải từ khi còn nhỏ. Nếu so với Guardiola hay Xavi, De la Pena kém xa về tính kiên nhẫn. Mỗi khi có bóng, Tiểu phật đều muốn tạo ra khác biệt thay vì thực hiện một đường chuyền có hệ số an toàn cao. Mỗi khi không bóng, “Tiểu phật” càng không biết cách chọn vị trí phù hợp để phòng ngự hoặc nhận bóng. Và nếu so với Iniesta ở vị trí cao hơn, De la Pena lại kém xa về tốc độ và sự mau lẹ thân pháp.

Thực tế tuy là sản phẩm của lò La Masia, De la Pena lại không được Cruyff đánh giá cao. “Kỹ thuật của cậu ta? Tôi thấy tầm thường. Nếu bạn chỉ chơi được một chân bạn không thể có kỹ thuật hoàn hảo. Ví dụ, Angel Mur, nhân viên mát xa của chúng tôi, ở tuổi 53, chơi hoàn hảo bằng cả hai chân”, huyền thoại người Hà Lan từng nói.

De la Pena chỉ tìm được bến đỗ yên bình tại Espanyol

Và một người Hà Lan khác, Louis van Gaal, vốn được biết đến với biệt danh Tulip thép, giết chết sự nghiệp của De la Pena tại Barca. Vị chiến lược gia này không chấp nhận phong cách công tử của “Tiểu phật” và tìm cách tống khứ bất chấp anh được người hâm mộ vô cùng yêu quý.

Rốt cuộc, De la Pena chuyển sang Italia, nơi sự nghiệp anh chạm đáy bởi chấn thương và khác biệt văn hóa. Niềm hy vọng một thời của bóng đá Tây Ban Nha chỉ có được chốn dung thân yên ả khi gia nhập Espanyol, một đội bóng ít tham vọng hơn.

Tại đây, sau bao giông bão cuộc đời, De la Pena mới tìm thấy một môi trường phù hợp để phát tiết chút tinh hoa còn rơi rớt cho đến khi giải nghệ. Thế nên, “Tiểu phật” như trái pháo hoa được đặt nhầm trên bệ phóng tên lửa, chỉ lóe sáng rực rỡ tức thời rồi tắt ngúm giữa thinh không, ở cao độ còn vời vợi xa cách mục tiêu.

Nhưng bóng đá, trò chơi của khoảnh khắc, luôn có chỗ vinh danh tài hoa bạc mệnh. Như những đường chuyền của De la Pena.