Italy phải vượt qua nỗi ám ảnh Tây Ban Nha

Lại là người Tây Ban Nha, vẫn là họ, đội tuyển đã để lại nhiều nỗi đau hơn hạnh phúc cho Italy trong 10 năm qua.

Chính Tây Ban Nha đang đứng giữa Italy và trận chung kết Euro đầu tiên của đội Thiên thanh sau 9 năm.

Wembley, người Italy tới đây, trong một show diễn mới được kỳ vọng là rất ầm ỹ. Đội tuyển Italy giống như một ban nhạc rock nặng thực sự của trưởng nhóm Roberto Mancini, cũng là ông bầu kiêm sáng tác chính, với các cầu thủ là những rocker mỗi người mỗi vẻ mà 5 concert đã qua đều khiến những ai chứng kiến họ rùng mình.

Rùng mình, thậm chí kinh ngạc trước cách mà họ đã chơi ở trên sân, và chứng kiến những niềm khát khao mạnh mẽ trong mắt họ mỗi khi có mặt. Italy ấy không có những ngôi sao hàng đầu, nhưng là một tập thể siêu mạnh được kết dính bằng tình đồng đội, đồng chí, anh em, và những thắng lợi của họ đều in đậm những dấu ấn ấy.

Thầy trò huấn luyện viên Mancini được đánh giá cao trước trận bán kết Euro gặp Tây Ban Nha. Ảnh: Reuters.

Mối thù của tuyển Italy

Bàn thắng mở tỷ số của Barella thể hiện sức mạnh, vẫn là rock. Nhưng bàn nâng tỷ số của Insigne là một điệu valse đầy chất thơ. Họ, một người cao 1,72 m, người kia 1,63 m, trở thành những người nhỏ bé khổng lồ của một Italy khao khát chiến thắng.

Bây giờ, có một đối thủ ngáng đường họ đến chung kết, một đội bóng quen thuộc với Italy và từng khiến họ rơi lệ nhiều lần trong hơn một thập kỷ qua. Trên thực tế, những chiến công lớn nhất mà người Tây Ban Nha đã làm được trong những năm tháng ấy đều được xây trên những bậc thang bằng gạch men Italy.

Có một con số mà người Italy dùng để chỉ thành công của người Tây Ban Nha và thất bại của họ, vốn luôn là những đối thủ chẳng ưa thích gì nhau trong lịch sử dù cùng tắm chung nước biển Địa Trung Hải. Đó là 2008, năm của Euro tại Áo và Thụy Sĩ. Trước 2008, Tây Ban Nha luôn đem đến những kỷ niệm ngọt ngào cho người Italy. Italy của Paolo Rossi đã vô địch thế giới năm 1982 ở World Cup trên đất Tây Ban Nha.

12 năm sau, Italy đã đánh bại Tây Ban Nha ở tứ kết World Cup 1994 với hai dấu ấn không thể phai mờ, một dấu ấn đẹp và lãng mạn với cái cách mà Roberto Baggio đã ghi bàn thắng quyết định 2-1 đem đến chiến thắng cho Italy hôm đó, một dấu ấn đẫm máu, theo đúng nghĩa đen của từ đó, khi hậu vệ Mauro Tassotti đánh cùi chỏ vỡ mũi tiền vệ Luis Enrique, người đang dẫn dắt đội tuyển Tây Ban Nha.

Nếu hồi đó có VAR, Tassotti, người đang là trợ lý của Andriy Shevchenko ở đội tuyển Ukraine, chắc chắn đã bị đuổi khỏi sân chứ không phải đợi đến việc bị phạt nguội 8 trận sau khi trận đấu đã kết thúc, và Tây Ban Nha cũng đã được hưởng một quả phạt đền. Nếu điều đó xảy ra tại sân Boston ngày ấy, Italy chưa chắc đi tiếp vào bán kết, hạ Bulgaria, từ đó thẳng đường vào đến chung kết với Brazil.

Không ngạc nhiên khi những hình ảnh ấy từng ám ảnh Tây Ban Nha, và khuôn mặt đầy máu của Luis Enrique luôn được in lại trên các trang báo của nước này mỗi khi họ nhắc đến Italy hoặc trước các trận Tây Ban Nha – Italy sau 1994 để gợi nhớ rằng, không bao giờ được quên nỗi bất công lớn lao và đẫm máu này.

Phản ứng của Luis Enrique trong trận đấu ấy thật dễ hiểu, nhìn cứ như anh muốn giết cả trọng tài lẫn Tassotti. Nhiều năm sau, họ đã bắt tay nhau bên lề một trận đấu Serie A, khi Luis Enrique làm HLV Roma, còn Tassotti làm trợ lý cho Max Allegri ở Milan, quá khứ ấy giữa họ bị chôn vùi theo tháng năm. Nhưng với người Tây Ban Nha, mối thù chưa được rửa.

Thế rồi tất cả thay đổi vào ngày 22/6/2008 trên sân Prater ở Vienna, Áo. Hôm ấy, Tây Ban Nha thắng Italy, lúc ấy đang là đương kim vô địch World Cup 2006, trong loạt luân lưu của tứ kết Euro 2008. 3 cái dớp với họ được giải quyết chỉ trong một cuộc đối đầu: Lần đầu tiên Tây Ban Nha vào bán kết một giải Euro sau 24 năm, lần đầu tiên họ thắng trong một loạt luân lưu ở những giải đấu lớn và lần đầu tiên họ loại được Italy khỏi một Euro.

Sau này, thủ môn Iker Casillas nhắc lại: “Ngày hôm đó đã thay đổi lịch sử bóng đá Tây Ban Nha”. Cesc Fabregas, người sút quả luân lưu quyết định tuyên bố: “Với loạt sút penalty này, lịch sử đã sang trang”. Còn Xavi coi đó là “ngày giải phóng”, bởi chiến thắng ấy giải phóng họ khỏi những ám ảnh thất bại của quá khứ và giúp họ thoát khỏi nỗi đau đớn mỗi lần thua Italy.

Đội tuyển của HLV Luis Aragones bước vào giải ấy trong những chỉ trích của giới hâm mộ khi ông loại bỏ Raul Gonzalez, không sử dụng tiền đạo huyền thoại của Real Madrid, điều cũng tương tự như Luis Enrique ở Euro này, khi gạt tên Sergio Ramos khỏi danh sách những cầu thủ có thể triệu tập cho giải.

Tây Ban Nha đã thắng Italy ở tứ kết, loại Nga ở bán kết và cuối cùng thắng Đức trong trận chung kết Euro 2008, danh hiệu vô địch Euro đầu tiên của họ sau 44 năm. Đấy cũng là một Tây Ban Nha như hiện tại, chưa có nhiều kinh nghiệm, nhưng chính chiến thắng ở Euro ấy đã mở ra một chu kỳ chiến thắng kéo dài 4 năm, với chức vô địch World Cup 2010 và sau đó là chức vô địch Euro 2012.

Danh hiệu ấy đoạt được trong trận chung kết EURO 2012 ở Kiev, trong một thế trận áp đảo hoàn toàn khác hẳn với sự giằng co khi hai đội hoà 1-1 ở vòng bảng. 4-0 và Tây Ban Nha hạ gục đội bóng của HLV Cesare Prandelli trong một trận đấu mà Tây Ban Nha vượt trội về mọi mặt.

Đêm chung kết, chính tôi cũng có mặt trên khán đài A của sân Kiev, câm lặng chứng kiến một trong những trận thua đau đớn nhất của đội Thiên thanh trong lịch sử, và chẳng biết làm gì hơn là chứng kiến nhóm cổ động viên Tây Ban Nha đang nhảy múa sung sướng tột cùng ở những hàng ghế phía trước.

Cảm giác bất lực và buồn bã ấy thực ra còn kinh khủng hơn việc chứng kiến thất bại trước Tây Ban Nha 4 năm trước đó ở Vienna, và buồn thay, đêm đó tôi cũng có mặt. Những nỗi buồn ấy chỉ bớt đi đôi chút ở Pháp mùa hè 2016, khi Italy đánh bại Tây Ban Nha 2-0 bằng những bàn thắng của Chiellini và Pellè ở vòng 1/8 Euro, để rồi sau đó hành trình của đội quân Antonio Conte dừng lại ở tứ kết sau loạt luân lưu với người Đức.

Một hành trình khổ ải mới bắt đầu, với một chặng cay đắng trong đó là trận thua Tây Ban Nha 0-3 ở Bernabeu tại vòng loại World Cup 2018, một trong những lý do khiến màu Thiên thanh nhạt nhòa và rồi không có mặt ở vòng chung kết ấy. Kể từ 2008, Tây Ban Nha đã trở thành những nỗi ám ảnh kinh khủng với người Italy.

Italy trình diễn lối chơi hấp dẫn tại Euro 2020. Ảnh: Reuters.

Cơ hội đòi nợ

Bây giờ, họ sẽ gặp nhau trong một trận bán kết Euro, khi người Tây Ban Nha nhận ra người Italy đã thay đổi mạnh mẽ, sử dụng đúng triết lý bóng đá mà họ từng làm tốt hơn bất kỳ ai khác trong những năm tháng đỉnh chưa xa. Đấy là biến bóng đá thành một nghệ thuật đỉnh cao của việc kiểm soát trái bóng, đưa nó lên trên nhanh nhất có thể và vây hãm khiến đối phương nghẹt thở.

Trận đấu với Bỉ ở tứ kết là một minh chứng rõ nét cho điều đó với bộ ba Jorginho, Verratti và Insigne luân chuyển trái bóng trong những tam giác đầy mê hoặc không khác gì những Busquets, Xavi và Iniesta đã cùng làm được một thập kỷ trước, khi Tây Ban Nha đang trên đỉnh thế giới.

Italy nhìn thấy ở trận bán kết này một cơ hội để đánh bại đối thủ từng khiến họ đau đớn suốt 13 năm qua ở lần gặp nhau thứ 4 liên tiếp tại các kỳ Euro, khi chiến thắng 2-0 năm 2016 vẫn không làm nguôi ngoai các nỗi đau 2008 và 2012.

Sự tự tin vào một chiến thắng đang ngự trị trong họ, kể cả khi họ bước vào bán kết với một mất mát gây sốc trong trận gặp Bỉ, với Spinazzola, một trong những cầu thủ đá hay nhất Euro này phải rời sân trên cáng.

Nhưng có lẽ họ hiểu, mất mát ấy giống như một cái giá phải trả cho hành trình thăng hoa. Không có câu chuyện thần thoại nào mà người anh hùng không chết, như trong câu chuyện thành Troy, Hector chết, Achilles sau đó cũng chết. Câu chuyện của Italy có bóng dáng của Spinazzola.

Dù không có anh và do đó chắc chắn khả năng tấn công ở cánh trái bị ảnh hưởng, nhưng cơ hội để phục thù Tây Ban Nha chưa từng lớn đến thế, khi Thiên thanh đã lên đến một trình độ cao hơn, thể hiện thứ bóng đá đẹp nhất Euro, đến mức nhật báo Pháp l’Equipe đã ca ngợi trong một tít báo trên trang nhất: “Bài học Italy”.

Trong khi ấy, Tây Ban Nha chơi càng ngày càng hay, nhưng họ vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, giống một chú bò tót rất khỏe, nhưng còn non nớt và ngây thơ. Đội bóng của Luis Enrique đã lớn lên trong từng trận, từ chỗ mất Busquets 2 trận đầu vì dịch Covid-19 đến chỗ đại thắng những trận sau khi anh trở lại, cùng lúc Alvaro Morata hồi sinh và Pedri trẻ trung trở thành một cầu thủ không thể thay thế.

Nhưng sự chênh lệch về kinh nghiệp và chất lượng so với Italy là không nhỏ. Một ví dụ điển hình để chỉ ra những vấn đề ở hàng thủ của Tây Ban Nha, điều mà người Italy chắc chắn sẽ nghiên cứu rất kỹ: Aymeric Laporte mới chỉ khoác áo Tây Ban Nha từ đầu giải đấu này, đá cặp với Pau Torres, người mới 13 lần khoác áo đội tuyển (hơn thủ môn Unai Simon 1 lần). Đấy chỉ là những con số lẻ so với cặp Giorgio Chiellini – Leonardo Bonucci, với tổng cộng 207 lần khoác áo Thiên thanh.

Steve Jobs từng nói: “Tôi không muốn trở thành người giàu nhất được chôn trong một nghĩa trang. Tôi chỉ thích lên giường nhắm mắt mỗi đêm với ý nghĩ rằng tôi đã làm được một điều gì đó tuyệt vời”.

Người Italy đã lên giường với tâm trạng ấy gần một tháng qua, kể từ ngày trái bóng Euro bắt đầu lăn ở Olimpico, với thắng lợi 3-0 của Thiên thanh trước Thổ Nhĩ Kỳ. Thêm một trận đấu nữa, gạt phăng nỗi ám ảnh Tây Ban Nha, là vào chung kết, vẫn ở Wembley.