Italy, Argentina và những nhà vua trở lại
Sau 16 và 28 năm, Italy, Argentina trở lại đỉnh cao ở cấp độ châu lục. Nhiều nỗi đau đã tới, để lúc này mọi thứ kết thúc.
Italy và Argentina là 2 nền bóng đá có giao thoa lớn. Ở trận cuối cùng tại World Cup 1998 (gặp Hà Lan ở tứ kết), Argentina tung ra đội hình chính với 10 trong 11 cầu thủ đang thi đấu tại Serie A. Quả bóng Vàng châu Âu đầu tiên trong lịch sử của bóng đá Italy, Omar Sivori, sinh ra tại Argentina. Diego Maradona l.ên đ.ỉnh cao sự nghiệp ở cấp độ CLB tại Italy. Lionel Messi có cả họ bố lẫn mẹ đều từ xứ sở mỳ ống.
Mối liên hệ đặc biệt giữa Argentina và Italy bắt đầu từ việc xứ sở tango mở cửa nhập tịch cho người Italy vào cuối thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20. Bóng đá không nằm ngoài vòng xoáy ảnh hưởng này. Bởi vậy, nền túc cầu giáo truyền thống tại Argentina và Italy có vài điểm chung đặc biệt dễ nhận biết: Thực dụng, mưu mẹo nhưng sản sinh không hiếm các ngôi sao lãng mạn.
Italy vô địch Euro sau 53 năm và 15 năm sau chiến công tại World Cup 2006. Ảnh: Reuters.
Nỗi đau
Giao thoa lớn nên bóng đá Italy và Argentina hứng chịu thăng trầm với điểm chung nhất định. Tại World Cup 1998 và 2002, thời điểm bóng đá Italy và Argentina sở hữu thế hệ cầu thủ mạnh, nhưng cả hai đều bị loại theo cách cay đắng. Argentina thua trước Hà Lan sau siêu phẩm của Dennis Bergkamp vào phút cuối, còn Italy gục ngã trước Pháp trên chấm luân lưu.
Tới World Cup 2002, Argentina bị loại từ vòng bảng. Italy khá hơn nhưng gây thất vọng lớn khi thua Hàn Quốc ở vòng knock-out đầu tiên.
Trong 15 năm qua, Argentina và Italy đều bị đ.ánh giá chậm tiến so với những nền bóng đá cùng khu vực. “Các vũ công tango” phụ thuộc hoàn toàn vào niềm cảm hứng cũng như tài năng của Lionel Messi. Trong khi đó, Italy mắc kẹt với truyền thống phòng ngự phản công.
Argentina vô địch Copa America sau 28 năm chờ đợi. Ảnh: Reuters.
Trong lần hiếm hoi bỏ lối đá thực dụng để chơi sòng phẳng với đối thủ, Italy thua Tây Ban Nha 0-4 ở chung kết Euro 2012. Và trong những năm theo đuổi bóng đá thực dụng truyền thống, Italy thảm bại nặng nề. Họ bị loại từ vòng bảng World Cup 2014 và không thể tham dự World Cup 2018.
Argentina không dám rời bỏ Messi. Những thất bại cay đắng tại World Cup 2014, 2018, Copa America 2015, 2016, 2019 theo cùng công thức: Messi làm tất. Dấu ấn tập thể đặc biệt mờ nhạt trong đội hình của các vũ công tango, điều vốn đi ngược lại truyền thống của nền bóng đá này.
Đức, Tây Ban Nha, Pháp, Brazil và thậm chí cả Anh đều được đ.ánh giá ngày càng làm bóng đá bài bản và khoa học hơn. Họ tập trung đào tạo trẻ, xây dựng nền tảng vững chắc từ tư duy tiên tiến. Italy và Argentina tụt lại khi bấu víu lấy công thức quá khứ đã lồi thời hoặc một cá nhân có tầm ảnh hưởng lấn át tất cả.
Thay đổi để trở lại đỉnh cao
Italy trở lại thế nào từ đáy vực không giành nổi vé dự World Cup 2018? Chuyện này được khai thác nhiều ngay trong thời gian diễn ra Euro. Sự xuất hiện của Roberto Mancini cùng tư tưởng tấn công phóng khoáng đã thay đổi diện mạo Azzurri. Song nói vậy không có nghĩa người Italy “quên” đi sự thực dụng và lỳ lợm từng tạo nên thương hiệu của họ.
Video đang HOT
Cú kéo ngã Bukayo Saka của Giorgio Chiellini vào phút cuối của hiệp 2 là biểu tượng cho độ quái của người Italy. Jose Mourinho, chiến lược gia thực dụng bậc nhất thế giới bóng đá, nói thế này: “Pha kéo ngã Saka của Chiellini đã cho chúng ta thấy mọi thứ. Trong suốt cả trận chung kết Euro 2020, Chiellini chỉ mắc đúng 1 sai lầm.
Italy thay đổi tư duy và tấn công nhưng vẫn giữ được sự toan tính, mưu mẹo điển hình. Ảnh: Reuters.
Cậu ấy bị lỡ đà trong pha xoay xở ở sát đường biên dọc và để cho Saka vượt qua. Chiellini biết rất rõ cậu ấy phải làm gì. Đây là hậu vệ hàng đầu thế giới và chỉ có đặc biệt xuất sắc, cậu ấy mới có thể đưa ra quyết định chuẩn xác trong tích tắc như vậy”.
Cái lõi của Italy vẫn là sự mưu mẹo hay thực dụng truyền thống. Nhưng Italy đã tiến lên, bắt kịp những nền bóng đá như Pháp, Tây Ban Nha, Đức hay Anh ở lối chơi và tư duy. Người Italy giờ hiểu công thức chiến thắng không nhất thiết phải là phòng ngự phản công.
Với Argentina, việc vào chung kết liên tục trong những năm qua là minh chứng cho thấy sức mạnh của đội tuyển này. Điều họ thiếu chỉ là chút ít may mắn để vượt ngưỡng. Tại Copa America 2021, Messi vẫn là ngôi sao số một. Những thông số cho thấy El Pulga thống trị Copa America trong mọi thông số, từ ghi bàn, kiến tạo đến các chỉ số như đường chuyền quyết định… Song Messi lại không xuất hiện trong pha bóng mang tới chức vô địch của Argentina trước Brazil ở chung kết.
El Pulga ghi dấu ấn ở trận chung kết khi thống lĩnh Argentina lao vào cuộc hỗn chiến với Brazil trên sân cỏ. Không còn cái gục đầu thất vọng, hay thở dài mệt mỏi nào, Messi chiến đấu theo đúng nghĩa đen để mang về vinh quang trong Argentina, với vấn đề ở bắp chân như HLV Scaloni tiết lộ sau trận.
7 trong 11 cầu thủ trong đội hình Argentina thua Brazil 0-2 ở bán kết Copa America 2019 đá chính ở trận chung kết Copa America 2021. Argentina về cơ bản không khác về con người, nhưng khát khao của từng cá nhân là điều tạo ra khác biệt. Báo chí Argentina tiết lộ Messi nói với người ghi bàn duy nhất Angel Di Maria: “Đây là trận chung kết của cậu” trước giờ ra sân.
Emiliano Martinez, một trong số 4 tân binh của Argentina so với kỳ Copa America 2019, là người tạo ra khác biệt lớn nhất trong chức vô địch này. Thủ thành của West Ham chơi đòn tâm lý và thành công rực rỡ ở bán kết trước Colombia trên chấm luân lưu. Sự mưu mẹo, lỳ lợm kiểu này là điều Argentina không có trong những thất bại trước đó.
Italy và Argentina đều là những nền bóng đá sở hữu nội tại khủng khiếp. Vấn đề của cả hai chỉ là tìm được “cái chốt” để kích hoạt đội hình chinh phục danh hiệu. Mùa hè 2021, cả hai đều làm được.
Những người đứng đầu hai nền bóng đá này đang muốn tổ chức một trận giao hữu tại Diego Armando Maradona, sân vận động chứng kiến những chiến công hiển hách của nhân vật là giao thoa lớn nhất giữa hai nền bóng đá truyền thống này. Đó sẽ là cột mốc đẹp cho mùa hè lịch sử của Italy lẫn Argentina.
Giọt nước mắt Balotelli và thử thách chờ Italy trước ngưỡng cửa lịch sử
9 năm sau cuộc cách mạng bóng đá dang dở, người Italy lại đứng trước thời khắc lịch sử khi tái ngộ Tây Ban Nha ở bán kết EURO 2020.
Cổ động viên Italy sẽ nhớ đến Mario Balotelli như một "đứa trẻ" lầm lạc. Sở hữu tiềm năng to lớn, vô địch Ngoại hạng Anh năm 22 t.uổi, nhưng thói quậy phá cùng sự thiếu chuyên nghiệp để sự nghiệp Balotelli đến vực thẳm.
Dù vậy, Balotelli cũng có lúc cảm xúc và thi vị. Giọt nước mắt của "Super Mario" trong đêm trường Kiyv của những ngày hè năm 2012 là một trong những khoảnh khắc buồn nhất của Azzurri. Italy thua Tây Ban Nha 0-4 ở chung kết EURO, khiến cuộc cách mạng của HLV Cesare Prandelli mãi là chuyện tình dang dở.
Italy tái ngộ Tây Ban Nha.
Italy còn nhớ Prandelli?
Người ta đã nói rất nhiều về những cách tân của Italy dưới thời HLV Roberto Mancini. Nỗ lực không biết mệt mỏi của cựu HLV Inter Milan cùng học trò trong 3 năm qua đang được phản chiếu bằng "quả ngọt" ở EURO 2020, khi Italy đá hay, thắng đẹp, có chuỗi 32 trận bất bại và có mặt ở bán kết.
Được sản sinh từ một nền bóng đá răn dạy người ta phải tôn trọng các nguyên tắc căn bản và hạn chế thay đổi, nhưng Mancini cùng các học trò đã xóa bỏ định kiến trói buộc để xây dựng một Italy kiểu mới, thách thức rào cản truyền thống xưa cũ.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng của Mancini không phải cột mốc vu vơ xuất hiện trong dòng lịch sử, mà gần hơn với một sự tiếp nối. Italy đã sống lại hơi thở tấn công, tròn 7 năm sau những cách tân dang dở của HLV Cesare Prandelli.
Prandelli từng xây dựng Italy với triết lý tấn công lôi cuốn.
Prandelli là thành viên của đội hình Juventus giành Cúp C1 châu Âu năm 1985. Trước khi dẫn dắt Italy, Prandelli có 5 năm cầm quân ở Fiorentina, nơi ông tạo dựng lối đá tấn công phóng khoáng, đẹp mắt, giúp "La Viola" vào bán kết UEFA Cup và giành vé dự Champions League dù sở hữu tiềm lực khiêm tốn.
Thực ra, HLV dẫn dắt một CLB Serie A dám chơi tấn công không phải điểm mới. "Gã điên" Zdenek Zeman từng biến Roma, Cagliari thành cỗ máy ghi bàn, hay Gian Gasperini đưa Atalanta vào tứ kết Champions League bằng lối đá hấp dẫn. Song, đưa hơi thở bóng đá tấn công lên tuyển Italy như Prandelli là điều không phải ai cũng dám làm.
Năm 2010, Prandelli tiếp quản Italy, với tình cảnh gần giống Mancini bây giờ. Sau chức vô địch World Cup 2006, "Azzurri" thoái trào, khiến các giá trị truyền thống bị hoài nghi. Đó là thời điểm thích hợp để làm cách mạng. Người phất cờ là một Prandelli táo bạo và sẵn sàng đón nhận luồng tư tưởng mới.
Italy của HLV Prandelli vẫn ưu tiên phòng ngự, nhưng bắt đầu cởi mở với triết lý tấn công. "Azzurri" không còn chờ khối bê tông mọc lên đóa hồng như thời của Lippi, mà chủ động kiểm soát bóng, kiểm soát nhịp độ và đe dọa đối thủ.
ESPN gọi đội bóng của Prandelli là "Tikitalia" - một cách chơi chữ về việc người Italy đón nhận cảm hứng "tiki-taka" của Tây Ban Nha như một xu thế, để rồi phát triển cách chơi theo bản sắc riêng.
Màn ăn mừng đi vào lịch sử của Balotelli.
Năm 2012, "tiki-taca" phiên bản sao chép của Italy bay cao ở EURO. Màn ăn mừng kiểu khoe cơ bắp của Balotelli trong trận thắng Đức mang đầy đủ cá tính, hồn cốt của Italy bấy giờ: dũng cảm, cá tính, rắn rỏi và không ngại những tiếng cười chê.
Dù thua tan nát 0-4 trước "bản gốc" Tây Ban Nha ở chung kết, trong đêm Balotelli nhỏ những giọt nước mắt đầy ám ảnh, đấy cũng là dấu mốc quan trọng trên hành trình thay đổi của Italy mà Prandelli một tay gây dựng.
Cuộc cách mạng của Prandelli sụp đổ năm 2014, khi Italy một lần nữa chia tay World Cup từ vòng bảng. Italy đ.ánh bại tuyển Anh 2-1 trong trận mở màn với 554 đường chuyền (kỷ lục giải đấu), nhưng dừng bưới sau hai thất bại choáng váng trước Costa Rica và Uruguay.
Italy của Pirlo bị loại sớm ở World Cup 2014.
Cuối tháng 6/2014, Prandelli từ chức. Italy trở lại cách chơi cũ. Lề thói một lần nữa trói buộc Azzurri đến tận ngày HLV Mancini xuất hiện. Phần còn lại, như người ta thường nói, là một trang sử mới chờ Italy lật sang.
Thách thức chờ Italy
Người Italy đã chịu những cú đ.ấm đủ đau để hiểu rằng bóng đá sẽ c.hết nếu không thay đổi. Thành công của Italy ở EURO 2000, World Cup 2006 hay EURO 2012 rất giống tháp Pisa - biểu tượng kiến trúc của quốc gia này ở chỗ: tất cả đều... nghiêng.
Nhưng nếu tháp Pisa trường tồn trong cái ngả nghiêng đậm tính lịch sử, bóng đá Italy dễ dàng ngả nghiêng rồi sụp đổ sau vinh quang bởi không có nền móng đủ vững.
" Bóng đá Italy đang quá thiếu ý tưởng. Nếu các đội bóng không đủ t.iền mua những nhà vô địch, hãy cố gắng để đào tạo ra họ. Hãy tập trung cho bóng đá trẻ ". Lời kêu gọi của Prandelli 7 năm trước như một viên sỏi rơi vào xoáy nước câm lặng.
Bóng đá Italy có thiếu động lực? Câu trả lời là không. Sau đại án Calciopoli, Italy vô địch World Cup 2006. Mang trên mình cơ thể đầy thương tích trong những ngày đại dịch COVID-19 hoành hành ở Bergamo, Atalanta đã đè bẹp Valencia với tổng tỷ số 8-4.
Italy không bao giờ thôi hy vọng.
Trước ngày dự EURO 2020, HLV Mancini viết thư ngỏ gửi đến học trò, kêu gọi Italy hợp thành một khối thống nhất để mang lại niềm vui cho người hâm mộ sau đại dịch COVID-19. Cứ sau một nỗi đau, Italy lại vùng dậy kiên cường. Đội tuyển nước này không bao giờ thôi hy vọng.
Cái thiếu duy nhất của Italy là một nền móng đủ vững để biến khát vọng thành bình minh trường cửu, chứ không phải một tia sáng lóe lên rồi vụt tắt.
Italy của Prandelli từng vào chung kết EURO, tức là đi xa hơn đội bóng của Mancini ở thời điểm này. Dẫu vậy, thành công ấy không tạo ra cho Azzurri một chu kỳ vinh quang đúng nghĩa. Đó là bài học phải nhớ, dù ngoái đầu hoài niệm luôn là thói quen của Italy.
Italy cần một cuộc cách mạng toàn diện. Đó là câu chuyện của tương lai gần, không phải vấn đề HLV Mancini để tâm. Mục tiêu quan trọng nhất của Italy lúc này, có lẽ là tiếp tục tận hưởng, mà không cần nghĩ ngợi quá nhiều. Đội bóng của Mancini sẽ vút bay trong thú vui chơi bóng với niềm tin mãnh liệt vào bản thân.
Dù cái kết của Italy ở EURO là thế nào, phía trước Lorenzo Insigne cùng đồng đội cũng là bầu trời rộng mở.
9 thất bại bẽ mặt của các đội tuyển lớn trong lịch sử Brazil, Argentina, Đức, Italy, Pháp, Tây Ban Nha... đều từng chịu những thất bại đáng tủi hổ trong các giải bóng đá đỉnh cao. Đức 7-1 Brazil: Kết quả tại bán kết World Cup 2014 tới giờ vẫn là cú sốc lớn bậc nhất lịch sử bóng đá thế giới. Không người hâm mộ nào dám tưởng tượng chủ nhà Brazil có thể...
