Italy, Argentina và những nhà vua trở lại

Sau 16 và 28 năm, Italy, Argentina trở lại đỉnh cao ở cấp độ châu lục. Nhiều nỗi đau đã tới, để lúc này mọi thứ kết thúc.

Italy và Argentina là 2 nền bóng đá có giao thoa lớn. Ở trận cuối cùng tại World Cup 1998 (gặp Hà Lan ở tứ kết), Argentina tung ra đội hình chính với 10 trong 11 cầu thủ đang thi đấu tại Serie A. Quả bóng Vàng châu Âu đầu tiên trong lịch sử của bóng đá Italy, Omar Sivori, sinh ra tại Argentina. Diego Maradona lên đỉnh cao sự nghiệp ở cấp độ CLB tại Italy. Lionel Messi có cả họ bố lẫn mẹ đều từ xứ sở mỳ ống.

Mối liên hệ đặc biệt giữa Argentina và Italy bắt đầu từ việc xứ sở tango mở cửa nhập tịch cho người Italy vào cuối thế kỷ 19 đến giữa thế kỷ 20. Bóng đá không nằm ngoài vòng xoáy ảnh hưởng này. Bởi vậy, nền túc cầu giáo truyền thống tại Argentina và Italy có vài điểm chung đặc biệt dễ nhận biết: Thực dụng, mưu mẹo nhưng sản sinh không hiếm các ngôi sao lãng mạn.

Italy vô địch Euro sau 53 năm và 15 năm sau chiến công tại World Cup 2006. Ảnh: Reuters.

Nỗi đau

Giao thoa lớn nên bóng đá Italy và Argentina hứng chịu thăng trầm với điểm chung nhất định. Tại World Cup 1998 và 2002, thời điểm bóng đá Italy và Argentina sở hữu thế hệ cầu thủ mạnh, nhưng cả hai đều bị loại theo cách cay đắng. Argentina thua trước Hà Lan sau siêu phẩm của Dennis Bergkamp vào phút cuối, còn Italy gục ngã trước Pháp trên chấm luân lưu.

Tới World Cup 2002, Argentina bị loại từ vòng bảng. Italy khá hơn nhưng gây thất vọng lớn khi thua Hàn Quốc ở vòng knock-out đầu tiên.

Trong 15 năm qua, Argentina và Italy đều bị đánh giá chậm tiến so với những nền bóng đá cùng khu vực. “Các vũ công tango” phụ thuộc hoàn toàn vào niềm cảm hứng cũng như tài năng của Lionel Messi. Trong khi đó, Italy mắc kẹt với truyền thống phòng ngự phản công.

Argentina vô địch Copa America sau 28 năm chờ đợi. Ảnh: Reuters.

Trong lần hiếm hoi bỏ lối đá thực dụng để chơi sòng phẳng với đối thủ, Italy thua Tây Ban Nha 0-4 ở chung kết Euro 2012. Và trong những năm theo đuổi bóng đá thực dụng truyền thống, Italy thảm bại nặng nề. Họ bị loại từ vòng bảng World Cup 2014 và không thể tham dự World Cup 2018.

Argentina không dám rời bỏ Messi. Những thất bại cay đắng tại World Cup 2014, 2018, Copa America 2015, 2016, 2019 theo cùng công thức: Messi làm tất. Dấu ấn tập thể đặc biệt mờ nhạt trong đội hình của các vũ công tango, điều vốn đi ngược lại truyền thống của nền bóng đá này.

Đức, Tây Ban Nha, Pháp, Brazil và thậm chí cả Anh đều được đánh giá ngày càng làm bóng đá bài bản và khoa học hơn. Họ tập trung đào tạo trẻ, xây dựng nền tảng vững chắc từ tư duy tiên tiến. Italy và Argentina tụt lại khi bấu víu lấy công thức quá khứ đã lồi thời hoặc một cá nhân có tầm ảnh hưởng lấn át tất cả.

Thay đổi để trở lại đỉnh cao

Italy trở lại thế nào từ đáy vực không giành nổi vé dự World Cup 2018? Chuyện này được khai thác nhiều ngay trong thời gian diễn ra Euro. Sự xuất hiện của Roberto Mancini cùng tư tưởng tấn công phóng khoáng đã thay đổi diện mạo Azzurri. Song nói vậy không có nghĩa người Italy “quên” đi sự thực dụng và lỳ lợm từng tạo nên thương hiệu của họ.

Cú kéo ngã Bukayo Saka của Giorgio Chiellini vào phút cuối của hiệp 2 là biểu tượng cho độ quái của người Italy. Jose Mourinho, chiến lược gia thực dụng bậc nhất thế giới bóng đá, nói thế này: “Pha kéo ngã Saka của Chiellini đã cho chúng ta thấy mọi thứ. Trong suốt cả trận chung kết Euro 2020, Chiellini chỉ mắc đúng 1 sai lầm.

Italy thay đổi tư duy và tấn công nhưng vẫn giữ được sự toan tính, mưu mẹo điển hình. Ảnh: Reuters.

Cậu ấy bị lỡ đà trong pha xoay xở ở sát đường biên dọc và để cho Saka vượt qua. Chiellini biết rất rõ cậu ấy phải làm gì. Đây là hậu vệ hàng đầu thế giới và chỉ có đặc biệt xuất sắc, cậu ấy mới có thể đưa ra quyết định chuẩn xác trong tích tắc như vậy”.

Cái lõi của Italy vẫn là sự mưu mẹo hay thực dụng truyền thống. Nhưng Italy đã tiến lên, bắt kịp những nền bóng đá như Pháp, Tây Ban Nha, Đức hay Anh ở lối chơi và tư duy. Người Italy giờ hiểu công thức chiến thắng không nhất thiết phải là phòng ngự phản công.

Với Argentina, việc vào chung kết liên tục trong những năm qua là minh chứng cho thấy sức mạnh của đội tuyển này. Điều họ thiếu chỉ là chút ít may mắn để vượt ngưỡng. Tại Copa America 2021, Messi vẫn là ngôi sao số một. Những thông số cho thấy El Pulga thống trị Copa America trong mọi thông số, từ ghi bàn, kiến tạo đến các chỉ số như đường chuyền quyết định… Song Messi lại không xuất hiện trong pha bóng mang tới chức vô địch của Argentina trước Brazil ở chung kết.

El Pulga ghi dấu ấn ở trận chung kết khi thống lĩnh Argentina lao vào cuộc hỗn chiến với Brazil trên sân cỏ. Không còn cái gục đầu thất vọng, hay thở dài mệt mỏi nào, Messi chiến đấu theo đúng nghĩa đen để mang về vinh quang trong Argentina, với vấn đề ở bắp chân như HLV Scaloni tiết lộ sau trận.

7 trong 11 cầu thủ trong đội hình Argentina thua Brazil 0-2 ở bán kết Copa America 2019 đá chính ở trận chung kết Copa America 2021. Argentina về cơ bản không khác về con người, nhưng khát khao của từng cá nhân là điều tạo ra khác biệt. Báo chí Argentina tiết lộ Messi nói với người ghi bàn duy nhất Angel Di Maria: “Đây là trận chung kết của cậu” trước giờ ra sân.

Emiliano Martinez, một trong số 4 tân binh của Argentina so với kỳ Copa America 2019, là người tạo ra khác biệt lớn nhất trong chức vô địch này. Thủ thành của West Ham chơi đòn tâm lý và thành công rực rỡ ở bán kết trước Colombia trên chấm luân lưu. Sự mưu mẹo, lỳ lợm kiểu này là điều Argentina không có trong những thất bại trước đó.

Italy và Argentina đều là những nền bóng đá sở hữu nội tại khủng khiếp. Vấn đề của cả hai chỉ là tìm được “cái chốt” để kích hoạt đội hình chinh phục danh hiệu. Mùa hè 2021, cả hai đều làm được.

Những người đứng đầu hai nền bóng đá này đang muốn tổ chức một trận giao hữu tại Diego Armando Maradona, sân vận động chứng kiến những chiến công hiển hách của nhân vật là giao thoa lớn nhất giữa hai nền bóng đá truyền thống này. Đó sẽ là cột mốc đẹp cho mùa hè lịch sử của Italy lẫn Argentina.