Israel sẵn sàng thảo luận giai đoạn hai kế hoạch Gaza với Mỹ

Thủ tướng Israel tuyên bố giai đoạn hai của kế hoạch chấm dứt chiến tranh ở Gaza của Mỹ đã gần kề nhưng cảnh báo vẫn còn một số vấn đề then chốt cần được giải quyết.

Thủ tướng Israel Netanyahu (Ảnh: Reuters).

Phát biểu tại cuộc họp báo chung hôm 7/12 giờ địa phương với Thủ tướng Đức Friedrich Merz , Thủ tướng Netanyahu cho biết ông sẽ có các cuộc thảo luận quan trọng với Tổng thống Mỹ Donald Trump vào cuối tháng này về cách đảm bảo hoàn thành giai đoạn hai của kế hoạch hòa bình.

“Giai đoạn hai của kế hoạch chấm dứt chiến tranh ở Gaza của Mỹ đã gần kề, nhưng vẫn còn một số vấn đề then chốt cần được giải quyết, bao gồm cả việc liệu một lực lượng an ninh đa quốc gia có được triển khai hay không”, nhà lãnh đạo Israel nói.

Hồi tháng 11, Văn phòng thủ tướng Israel cho biết, Tổng thống Trump đã mời ông Netanyahu đến Nhà Trắng “trong tương lai gần”, mặc dù ngày giờ cụ thể của chuyến thăm vẫn chưa được công bố.

Thủ tướng Netanyahu cho hay, ông sẽ thảo luận với nhà lãnh đạo Mỹ về cách chấm dứt vai trò nắm quyền của Hamas ở Gaza. “Điều quan trọng là Hamas phải tuân thủ cam kết giải giáp và để Gaza phi quân sự hóa”, ông Netanyahu nói.

Lệnh ngừng bắn do Mỹ làm trung gian đã giúp chấm dứt các đợt không kích của Israel cũng như mở ra một lộ trình an ninh mới cho Dải Gaza.

Lệnh ngừng bắn này đang bước sang tháng thứ ba, mặc dù cả hai bên liên tục cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận.

Trong giai đoạn đầu của thỏa thuận ngừng bắn, Hamas đã trả tự do 20 con tin Israel cuối cùng còn sống để đổi lấy khoảng 2.000 tù nhân Palestine. Israel cũng đã rút về tuyến đình chiến nhưng vẫn kiểm soát 58% diện tích Gaza, theo Politico.

Theo kế hoạch, Israel sẽ rút lui sâu hơn nữa trong giai đoạn hai khi một chính quyền chuyển tiếp được thành lập tại Gaza và một lực lượng an ninh đa quốc gia được triển khai, Hamas bị giải giáp và quá trình tái thiết bắt đầu.

Vấn đề khó khăn hiện nay là vai trò của lực lượng ổn định quốc tế (ISF). Theo nghị quyết 2803 của Liên hợp quốc, lực lượng này sẽ đặt dưới sự chỉ đạo của “Hội đồng Hòa bình” do Tổng thống Trump đứng đầu. Tuy nhiên, thông số cụ thể về thành phần, quyền hạn hay địa bàn hoạt động vẫn chưa thống nhất.

Một trung tâm điều phối đa quốc gia đã được thành lập tại Israel, nhưng không có thời hạn cụ thể nào trong kế hoạch và các quan chức liên quan cho biết những nỗ lực thúc đẩy trung tâm này đã bị đình trệ.

Về phần mình, Thủ tướng Đức Merz cho biết Đức sẵn sàng hỗ trợ tái thiết Gaza nhưng sẽ chờ cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ – Israel, cũng như làm rõ những gì Washington sẵn sàng làm, trước khi Berlin quyết định sẽ đóng góp như thế nào. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Đức khẳng định giai đoạn hai “phải diễn ra ngay bây giờ”.

Hamas nói gì?

Israel đã nhiều lần tiến hành các cuộc không kích kể từ khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực, với lý do là nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công hoặc phá hủy cơ sở hạ tầng của các thành viên Hamas. Cơ quan Y tế Gaza cho biết 373 người Palestine đã thiệt mạng kể từ khi lệnh ngừng bắn bắt đầu.

Trong một tuyên bố mới đây, ông Bassem Naim, thành viên cấp cao Cục Chính trị Hamas, nói rằng tổ chức này sẵn sàng thảo luận về tương lai kho vũ khí của họ như một phần của giai đoạn hai trong thỏa thuận ngừng bắn.

“Chúng tôi cởi mở trong việc tìm cách xử lý vũ khí: đóng băng, cất giữ hoặc đặt dưới bảo đảm của các bên Palestine để không sử dụng trong thời gian đình chiến”, ông Naim nói.

Tuy nhiên, Hamas khẳng định việc này chỉ có thể diễn ra trong một lộ trình rộng hơn hướng đến giải pháp chính trị dài hạn, bao gồm thảo luận về một nhà nước Palestine.

“Chúng tôi giữ quyền kháng chiến, nhưng sẵn sàng tham gia một tiến trình toàn diện và nghiêm túc, có thể kéo dài từ 5 đến 10 năm”, ông Naim nhấn mạnh.

Việc Hamas đưa ra khả năng “đóng băng” vũ khí được xem là thay đổi quan trọng so với lập trường cứng rắn trước đây, khi lãnh đạo tổ chức nhiều lần bác bỏ yêu cầu giải giáp từ Israel.