Iran tuyên bố kiểm soát không phận Israel, chuyển từ hoạt động ‘răn đe sang trừng phạt’

Sau loạt tấn công tên lửa xuyên thủng phòng thủ Israel, Iran tuyên bố nắm quyền kiểm soát không phận Tel Aviv – báo hiệu chuyển hướng từ răn đe sang trừng phạt toàn diện.

Các vệt sáng trên bầu trời Jerusalem (Israel) sau vụ phóng tên lửa của Iran nhằm đáp trả các vụ tấn công của Israel tối 13/6/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Hãng thông tấn Mehr (Iran) ngày 18/6 dẫn thông báo của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) cho biết lực lượng vũ trang Iran hiện đang nắm quyền kiểm soát không phận của Israel.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Iran phát động làn sóng tấn công mới vào Israel, mà Tehran gọi là hành động đáp trả trước chiến dịch không kích của Tel Aviv vào lãnh thổ Iran. Động thái này không chỉ làm gia tăng lo ngại về một cuộc xung đột quy mô lớn hơn mà còn báo hiệu sự thay đổi trong chiến lược của Iran, từ “răn đe” sang “trừng phạt” trực tiếp.

Trong tuyên bố của mình, IRGC tiết lộ đã sử dụng tên lửa Fattah thế hệ đầu tiên để tấn công các mục tiêu ở Israel. Điều đáng chú ý là tuyên bố này nhấn mạnh khả năng của tên lửa Fattah trong việc xuyên thủng lá chắn phòng thủ tên lửa của Israel.

“Cuộc tấn công bằng tên lửa lần này cho thấy chúng tôi đã giành được quyền kiểm soát hoàn toàn bầu trời của Israel”, nêu rõ IRGC tuyên bố, đồng thời khẳng định Israel hiện “hoàn toàn không có khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran”.

Chuyển đổi chiến lược của cả Iran và Israel

Cùng với tuyên bố về kiểm soát không phận, các chỉ huy quân sự cấp cao của Iran cũng đã phát đi thông điệp cứng rắn, báo hiệu một sự thay đổi cơ bản trong chiến lược của Tehran. Hãng thông tấn IRNA đưa tin, Thiếu tướng Sayyid Abdolrahim Mousavi, Tổng tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Iran mới được bổ nhiệm, đã cảnh báo Israel và các đồng minh phương Tây rằng “các hoạt động trừng phạt” sẽ sớm được thực hiện để thay thế các biện pháp “răn đe” trước đây.

Thiếu tướng Mousavi nhấn mạnh rằng các hoạt động được tiến hành kể từ cuối tuần trước chỉ mang tính chất cảnh báo. “Các hoạt động được tiến hành cho đến nay chỉ là lời cảnh báo răn đe và các hoạt động trừng phạt thực sự sẽ sớm được thực hiện”, ông Mousavi khẳng định. Điều này cho thấy Iran không còn chỉ dừng lại ở việc gửi thông điệp răn đe mà sẵn sàng tiến hành các hành động trả đũa trực tiếp và mạnh mẽ hơn.

Lý do cho sự chuyển hướng trên được Iran viện dẫn là việc Israel đã “bỏ qua mọi luật pháp quốc tế được công nhận” khi “tiếp tục giết hại khoảng 300 nhà báo ở Gaza và Liban”. Đặc biệt, Thiếu tướng Mousavi đã ám chỉ rõ ràng đến cuộc tấn công của Israel vào trụ sở Đài Phát thanh và Truyền hình Cộng hòa Hồi giáo Iran (IRIB) ở Tehran hôm 16/6, cho rằng đây là hành động “tấn công nguy hiểm vào đội ngũ truyền thông nhằm mục đích dập tắt tiếng nói sự thật”. Iran coi đây là sự vi phạm nghiêm trọng và là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến quyết định chuyển đổi chiến lược.

Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, Thiếu tướng Mousavi cũng đã đưa ra lời cảnh báo trực tiếp tới người dân Israel. Ông Mousavi kêu gọi cư dân Israel, đặc biệt là ở Tel Aviv và Haifa, “rời khỏi những khu vực này vì mạng sống của họ”.

Về phần mình, tờ Jerusalem Post của Israel cùng ngày dẫn thông báo của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) cho biết, trong một chiến dịch quy mô lớn diễn ra trong đêm 17 rạng sáng 18/6, không quân Israel (IAF) đã tấn công một cơ sở sản xuất máy ly tâm và nhiều địa điểm sản xuất vũ khí ở khu vực Tehran. Hơn 50 máy bay phản lực của IAF đã tham gia vào các cuộc tấn công vào khoảng 20 mục tiêu, theo chỉ dẫn tình báo từ Cục Tình báo IDF.

Phần lớn các mục tiêu bị tấn công là các cơ sở sản xuất linh kiện và nguyên liệu thô cho tên lửa đất đối đất mà Iran đã phóng vào Israel trong quá khứ. Các địa điểm liên quan đến việc sản xuất hệ thống tên lửa đất đối không cũng bị tấn công.

Một cơ sở được sử dụng để sản xuất máy ly tâm, mà IDF cho biết là nhằm mục đích tăng tốc độ làm giàu uranium để phát triển vũ khí hạt nhân, cũng bị tấn công. IDF nhấn mạnh rằng các chương trình hạt nhân dân sự không yêu cầu làm giàu ở mức độ như vậy.

Quân đội Israel lưu ý hoạt động này là một phần trong chiến dịch đang diễn ra nhằm phá vỡ khả năng phát triển vũ khí hạt nhân và sản xuất tên lửa của Iran.

Mặc dù Israel chưa từ bỏ việc tấn công các mục tiêu và địa điểm hạt nhân của Iran, điều này báo hiệu sự chuyển hướng ưu tiên của IDF sang các mục tiêu tên lửa đạn đạo gây ra mối đe dọa trực tiếp cho Israel.

Đây là lần đầu tiên số lượng máy bay IAF được sử dụng nhiều hơn số mục tiêu bị tấn công ở Iran. Trước cuộc tấn công, IDF đã ban hành cảnh báo sơ tán cho người dân Tehran sau loạt tên lửa của Iran về phía Israel.

Liên quan đến các tên lửa bắn vào Israel, ước tính có khoảng 30 tên lửa đã được phóng.