Iran nhờ Nga phóng giúp vệ tinh Khayyam, bác bỏ dùng để do thám Ukraine

Cơ quan vũ trụ Nga Roscosmos thông báo vừa phóng thành công vệ tinh Khayyam của Iran. Nhiều ý kiến cho rằng Matxcơva có thể dùng vệ tinh này để cải thiện khả năng giám sát các mục tiêu quân sự tại Ukraine.

Vệ tinh Iran được Nga phóng lên quỹ đạo ngày 9-8 – Ảnh: AFP

Theo Hãng tin AFP, Roscosmos cho biết tên lửa đẩy Soyuz 2.1b của Nga đã rời bệ phóng tại sân bay vũ trụ Baikonur ở Kazakhstan lúc 5h52 ngày 9-8 (12h52 trưa cùng ngày giờ Việt Nam), mang theo vệ tinh Khayyam của Iran lên quỹ đạo.

Iran, nước vẫn duy trì quan hệ với Nga và không chỉ trích chiến dịch quân sự đặc biệt của Matxcơva tại Ukraine, đã tìm cách xoa dịu những nghi ngờ về việc Nga có thể sử dụng Khayyam để do thám Ukraine.

Tuần trước, báo Washington Post của Mỹ đã dẫn lời các quan chức tình báo giấu tên phương Tây cho biết Nga “có kế hoạch sử dụng vệ tinh nói trên trong nhiều tháng hoặc lâu hơn” để hỗ trợ chiến dịch quân sự của họ ở Ukraine, trước khi cho phép Iran nắm quyền kiểm soát Khayyam.

Tuy nhiên, ngày 8-8, Cơ quan Vũ trụ Iran (ISA) tuyên bố quốc gia Hồi giáo này sẽ kiểm soát vệ tinh Khayyam “từ ngày đầu”.

“Không có nước thứ ba nào có thể truy cập thông tin” được gửi từ vệ tinh Khayyam vì “thuật toán đã được mã hóa”, theo ISA. Cơ quan này cho biết mục đích của Khayyam là “giám sát biên giới của đất nước, nâng cao năng suất nông nghiệp và giám sát tài nguyên nước và thiên tai”.

Trong tuyên bố trước khi phóng hôm 8-8, ISA đã ca ngợi sự đáng tin cậy cao của Soyuz, và nói đó là lý do Iran quyết định giao việc phóng vệ tinh Khayyam, nặng hơn nửa tấn, cho Nga.

Khi sự cô lập của quốc tế đối với Nga ngày càng tăng liên quan đến cuộc khủng hoảng tại Ukraine, Điện Kremlin đang tìm cách xoay trục sang Trung Đông, châu Á và châu Phi, và tìm kiếm khách hàng mới cho chương trình vũ trụ của nước này.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã gặp người đồng cấp Iran Ebrahim Raisi và Lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei tại Tehran hồi tháng 7. Đây là một trong số ít chuyến công du nước ngoài của ông Putin kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Khayyam không phải là vệ tinh đầu tiên của Iran được Nga đưa vào vũ trụ. Năm 2005, vệ tinh Sina-1 của Iran đã được đưa từ sân bay vũ trụ Plesetsk của Nga lên quỹ đạo.

Tehran khẳng định chương trình vũ trụ của nước này chỉ dành cho mục đích dân sự và quốc phòng, không vi phạm thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 hay bất kỳ thỏa thuận quốc tế nào khác.

Iran đã đưa thành công vệ tinh quân sự đầu tiên của nước này lên quỹ đạo vào tháng 4-2020, vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ Mỹ.