ICC kết án một cựu cảnh sát trưởng ở Mali có liên hệ với al-Qaeda

Mai Hoàng Minh05:34 22/11/2024

Các công tố viên ICC cáo buộc Al-Hassan đã dẫn dắt một ‘triều đại khủng bố,’ đối tượng bị kết tội tra tấn, giám sát các vụ hành quyết man rợ và tiến hành các vụ đánh đập tàn bạo, kể cả đối với trẻ em.

Al Hassan Ag Abdoul Aziz chụp ảnh tại phòng xử án của Tòa án Hình sự Quốc tế ở The Hague, Hà Lan. (Nguồn: Reuters)

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) ngày 20/11 đã kết án Al-Hassan Ag Abdoul Aziz Ag Mohamed Ag Mahmoud, cựu Giám đốc cảnh sát Hồi giáo tại Timbuktu, Mali, 10 năm tù vì phạm các tội ác chiến tranh.

Theo phóng viên TTXVN tại Bắc Phi, Thẩm phán chủ tọa Kimberly Prost khẳng định bán án này thích đáng cho những tội danh của bị cáo.

Các công tố viên ICC cáo buộc Al-Hassan, 47 tuổi, đã dẫn dắt một “triều đại khủng bố” sau khi nhóm Ansar Dine có liên hệ với al-Qaeda chiếm giữ thành phố Timbuktu lịch sử vào năm 2012.

Đối tượng bị kết tội tra tấn, giám sát các vụ hành quyết man rợ và tiến hành các vụ đánh đập tàn bạo, kể cả đối với trẻ em.

Năm 2018, chính quyền Mali đã giao nộp Al-Hassan cho ICC, do đó 6 năm bị giam giữ sẽ được trừ vào bản án.

Video đang HOT

Timbuktu được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) công nhận là di sản thế giới và là trung tâm học thuật Hồi giáo từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 17, đã bị thiệt hại đáng kể khi lực lượng Hồi giáo cực đoan chiếm đóng năm 2012.

Một thành viên khác của nhóm Ansar Dine, Ahmad al-Faqi al-Mahdi, đã bị kết án 9 năm tù vào năm 2016 vì phá hủy các đền thờ cổ của thành phố.

Nhóm khủng bố Jama'at Nasr al-Islam wal Muslimin trỗi dậy tại Mali

Những năm gần đây, Mali trở thành trung tâm của các hoạt động khủng bố tại khu vực Tây Phi, khi nhóm khủng bố Jama'at Nasr al-Islam wal Muslimin (JNIM), một nhánh của Al-Qaeda tại châu Phi, gia tăng các cuộc tấn công và gây bất ổn diện rộng.

Sự trỗi dậy của nhóm này không chỉ đe dọa sự ổn định của Mali mà còn đe dọa toàn bộ khu vực, tạo ra một vòng xoáy bạo lực khiến các quốc gia láng giềng lo ngại.

Sự ra đời của JNIM

Được thành lập vào năm 2017, JNIM là một liên minh của các nhóm thánh chiến Hồi giáo tại Tây Phi và Bắc Phi. Những thủ lĩnh ban đầu của JNIM báo gồm Ansar Dine, al-Mourabitoun, và Front de libération du Macina đều là những đối tượng khủng bố, tất cả đều tuyên bố trung thành với al-Qaeda. Việc hình thành JNIM là một phản ứng đối với sự can thiệp quân sự của quốc tế và nhóm này tiếp tục phát triển, thu hút thêm thành viên và mở rộng hoạt động ra ngoài lãnh thổ Mali.

Lực lượng chống khủng bố của phương Tây từng hiện diện đông đảo tại Mali.

Theo thời gian, JNIM đã phát triển một loạt các chiến thuật tinh vi, bao gồm các hoạt động khủng bố, đe dọa gây bất ổn đồng thời với những cuộc tấn công quy mô lớn vào quân đội, cơ sở hạ tầng nhằm gây áp lực lên Chính phủ Mali cũng như các lực lượng quốc tế. Theo thống kê của Tổ chức Quan sát nhân quyền (HRW), năm 2023, nhóm này đã thực hiện hơn 600 cuộc tấn công khủng bố tại Mali, giết chết hơn 2.000 người, trong đó phần lớn là dân thường.

Các cuộc tấn công của JNIM không chỉ giới hạn ở Mali mà còn lan rộng ra các nước láng giềng như Burkina Faso và Niger. Theo một báo cáo từ Tổ chức theo dõi khủng hoảng quốc tế (ICG), sự mở rộng này là một phần trong chiến lược của JNIM nhằm gây bất ổn toàn bộ khu vực Sahel, một trong những vùng có nguy cơ cao nhất về an ninh trên thế giới. Báo cáo này cũng nhấn mạnh rằng JNIM đã tăng cường hợp tác với các nhóm khủng bố khác trong khu vực, bao gồm cả chi nhánh của Nhà nước Hồi giáo ở Tây Phi (Islamic State West Africa Province - IS WAP), mặc dù hai tổ chức này có những mâu thuẫn về tư tưởng. Chính việc mở rộng mối quan hệ này đã giúp JNIM nhận được nhiều nguồn tài trợ hơn cho các hoạt động của mình cũng như học được nhiều chiến thuật gây rối để tăng sức ảnh hưởng tại khu vực.

Đe dọa ổn định khu vực

Một trong những lý do khiến cho JNIM hoạt động mạnh trong vòng 2 năm qua đó chính là sự rút lui của quân đội nước ngoài khỏi khu vực. Tháng 5/2021, một lãnh đạo quân đội Mali, tướng Assimi Goita đã lãnh đạo cuộc binh biến, lật đổ Tổng thống Bah Ndaw và tự mình nắm chính quyền.

Sự bất ổn tiềm tàng trong xã hội Mali với những xung đột sắc tộc và tôn giáo đan xen cũng đã bị những kẻ khủng bố lợi dụng. Theo một nghiên cứu của Viện Nghiên cứu chiến lược Sahel (ISS), JNIM đã thực hiện nhiều cuộc tấn công vào các nhóm dân tộc Fulani và Dogon, kích động các cộng đồng này vào tình trạng xung đột lẫn nhau. Việc các nhóm sắc tộc tự xây dựng lực lượng quân đội riêng cũng làm suy yếu khả năng phản ứng của quân đội Mali trên chính lãnh thổ của mình. Các nhóm phiến quân ngày càng lớn mạnh, vượt xa quy mô của những nhóm khủng bố nhỏ lẻ mà trở thành những thế lực thực sự với tham vọng chính trị đáng gờm.

Mới đây nhất, vụ khủng bố hôm 17/9/2024 được JNIM nhận trách nhiệm nhằm thẳng vào một trung tâm huấn luyện của lực lượng cảnh sát Mali khiến 70 người thiệt mạng và hơn 200 người bị thương. Vụ việc cho thấy rõ sự bất lực của các lực an ninh Mali trong việc ngăn chặn nguy cơ khủng bố tại đất nước mình.

JNIM ngày càng liên hệ chặt chẽ với IS để gia tăng ảnh hưởng.

Sự bất ổn tại Mali cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến các quốc gia láng giềng. Burkina Faso và Niger đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ các cuộc tấn công khủng bố kể từ năm 2022, khi các nhóm phiến quân bắt đầu mở rộng hoạt động qua biên giới. Nhiều khu vực phía Bắc của các quốc gia này hiện đang nằm dưới sự kiểm soát hoặc ảnh hưởng của các nhóm phiến quân, làm suy yếu các nỗ lực ổn định khu vực của chính phủ và lực lượng quốc tế. Theo báo cáo từ Liên hợp quốc, hơn 5 triệu người tại Mali và các quốc gia láng giềng đang bị ảnh hưởng bởi xung đột và các hoạt động khủng bố, trong đó hơn 1 triệu người phải di dời. Liên hợp quốc cũng cảnh báo rằng tình hình tại Mali đang trở thành một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn nhất thế giới, với hàng nghìn người cần viện trợ khẩn cấp về lương thực và y tế.

Ngoài ra, theo báo cáo của Tổ chức Di cư quốc tế (IOM), số lượng người tị nạn từ Mali đã tăng gấp đôi kể từ năm 2020, với hơn 400.000 người chạy trốn sang các quốc gia láng giềng như Mauritania, Burkina Faso và Niger. Tình trạng này không chỉ gây ra gánh nặng cho các quốc gia tiếp nhận mà còn tạo ra một vòng luẩn quẩn của nghèo đói và bạo lực, khiến những người tị nạn dễ bị chiêu mộ vào các nhóm thánh chiến.

Đại tá Goita hai lần thực hiện đảo chính trong một năm gây ra tình trạng bất ổn chính trị tại Mali.

Sự bất lực của cộng đồng quốc tế

Thực tế từ năm 2013, một liên minh quốc tế nhằm ngăn chặn sự phát triển của các lực lượng phiến quân và khủng bố tại Tây Phi đã được thành lập. Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia từ Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS), hiệu quả của các chiến dịch quân sự này "dần giảm sút theo thời gian". Khi JNIM thích nghi với chiến thuật phi đối xứng và chuyển sang các cuộc tấn công thường dân và lực lượng an ninh địa phương thì sự xuất hiện của các đơn vị quy mô lớn trở nên không còn hiệu quả.

Thêm vào đó, một trong những vấn đề chính đối với các nỗ lực quốc tế là sự thiếu ổn định về chính trị tại Mali. Năm 2021, chính quyền Mali đã chứng kiến cuộc đảo chính quân sự thứ hai trong vòng chưa đầy một năm. Bất ổn chính trị đã làm suy yếu khả năng của chính phủ trong việc đối phó với các nhóm khủng bố. Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) và Liên minh châu Âu (EU) đã kêu gọi một giải pháp chính trị toàn diện cho cuộc khủng hoảng tại Mali, nhấn mạnh rằng không thể giải quyết vấn đề khủng bố bằng biện pháp quân sự đơn thuần nhưng từ đó cho tới nay, Chính phủ Mali vẫn chưa thể duy trì sự ổn định.

Các chuyên gia an ninh khu vực và quốc tế đều cảnh báo rằng tình hình tại Mali sẽ còn trở nên tồi tệ hơn nếu không có những biện pháp toàn diện nhằm giải quyết tận gốc rễ vấn đề. Ông Gilles Yabi, chuyên gia tại ICG, nhận định: "Sự phát triển của JNIM là một hệ quả tất yếu của sự thất bại trong việc xây dựng nhà nước tại Mali. Không có một chính phủ mạnh mẽ và hợp pháp, các nhóm thánh chiến sẽ tiếp tục khai thác sự bất ổn để mở rộng ảnh hưởng của mình".

Hàng trăm nghìn người dân Mali đã phải rời bỏ nhà cửa đến các trại tị nạn do lo sợ khủng bố.

Bên cạnh đó, bà Corinne Dufka, chuyên gia về nhân quyền tại HRW, cho rằng: "Các cuộc tấn công nhằm vào dân thường của JNIM là một tội ác chiến tranh và cần có những nỗ lực quốc tế mạnh mẽ hơn để đảm bảo rằng các thủ lĩnh của nhóm này phải chịu trách nhiệm trước Tòa án Quốc tế". Có thể khẳng định, sự trỗi dậy của JNIM và tình trạng khủng bố tại Mali đang đe dọa không chỉ sự ổn định của quốc gia này mà còn toàn bộ khu vực Tây Phi.

Với các cuộc tấn công ngày càng gia tăng và hậu quả nhân đạo nghiêm trọng, cộng đồng quốc tế cần có những biện pháp mạnh mẽ hơn, không chỉ dừng lại ở các hoạt động quân sự, mà còn phải tập trung vào việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của xung đột như bất bình đẳng, nghèo đói và thất bại trong quản trị xã hội.

Giao tranh leo thang tại miền Bắc Mali Theo phóng viên TTXVN tại châu Phi, quân đội Mali ngày 11/11 đã tiến gần hơn đến thị trấn Kidal, đụng độ với các nhóm nổi dậy và ly khai người Tuareg. Động thái này báo hiệu khởi đầu cuộc giao tranh nhằm kiểm soát ngã tư chiến lược quan trọng ở miền Bắc Mali. Binh sĩ Mali tới quảng trường Độc lập...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Ông Trump 'ra tay' trước khi nhậm chức09:28

Trăn khổng lồ xuất hiện trên đường ngập nước sau trận mưa lớn08:31

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Nga phóng gần 300 tên lửa và UAV, Ukraine điều F-16 ứng phó?08:24

Tổng thống Putin: Nga sẵn sàng cho một cuộc 'đấu tên lửa' với Mỹ08:11

Chính phủ mới Syria muốn Nga 'xem xét lại' hiện diện quân sự08:31

Mỹ cảnh báo khả năng Nga công nhận chương trình hạt nhân Triều Tiên15:14

2024 sẽ trở thành năm nóng nhất lịch sử00:53

Trung Quốc triển khai gần 90 tàu, Đài Loan nâng mức báo động?19:25

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Kiện chồng ra tòa vì cưng mèo hơn vợ, người phụ nữ nhận kết quả bất ngờ

17:47:47 22/12/2024

Thẩm phán M. Nagaprasanna nhận thấy không có cáo buộc cụ thể nào về hành vi tàn ác hoặc quấy rối được đưa ra trong đơn khiếu nại. Thay vào đó, nguyên đơn tập trung vào việc người chồng chăm sóc con mèo nhiều hơn cô.

Trạm kiểm soát biên phòng ở Pakistan bị tấn công, 16 binh sĩ thiệt mạng

17:45:07 22/12/2024

Pakistan đang phải vật lộn với tình trạng bạo lực gia tăng ở các khu vực biên giới phía Tây kể từ khi lực lượng Taliban trở lại nắm quyền ở Afghanistan vào năm 2021.

Hàn Quốc: Bắt giữ Tư lệnh Tình báo quốc phòng liên quan đến thiết quân luật

13:32:52 22/12/2024

Trong cuộc chất vấn tại Quốc hội trước đó, ông Moon Sang Ho nói rằng chỉ biết về tuyên bố thiết quân luật thông qua bài phát biểu trên truyền hình của Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Vụ lao xe tại Đức: Giới chức nhận định vụ tấn công có chủ đích

13:30:52 22/12/2024

Đây không phải là lần đầu tiên một vụ tấn công tại chợ Giáng sinh ở Đức gây chấn động thế giới. Thảm kịch năm 2016 tại Berlin, nơi một chiếc xe tải lao vào đám đông, khiến 12 người thiệt mạng, vẫn còn in đậm trong ký ức của người dân Đứ...

LHQ gia hạn hoạt động của Phái bộ gìn giữ hòa bình tại CHDC Congo

12:10:02 22/12/2024

LHQ đang triển khai 10.960 binh sĩ gìn giữ hòa bình và 1.750 nhân viên, chủ yếu ở miền Đông của CHDC Congo. Năm 2023, Tổng thống nước này Felix Tshisekedi của nước này đã kêu gọi phái bộ đẩy nhanh tiến độ rời đi.

Tỷ phú Elon Musk kêu gọi Thủ tướng Đức từ chức

12:08:34 22/12/2024

Bên cạnh đó, nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới cũng đã chia sẻ những nội dung trên mạng xã hội nhằm gửi lời chia buồn về thảm kịch trên tại nước Đức.

Thủ tướng Canada đối diện nguy cơ bị phế truất

12:06:28 22/12/2024

Trước khi ông Singh đưa ra thông báo, một nguồn tin thân cận với Thủ tướng Trudeau cho biết ông sẽ nghỉ Giáng sinh để suy nghĩ về tương lai của mình và khó có thể đưa ra bất kỳ thông báo nào trước tháng 1 năm tới.

Lô vũ khí cuối cùng gửi Ukraine của Tổng thống Biden gồm những gì?

12:04:24 22/12/2024

Gói viện trợ theo chương trình USAI có thể là một trong những bước đi cuối cùng mà Mỹ thực hiện nhằm hỗ trợ quân sự trực tiếp cho Ukraine trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng.

Vụ tấn công khủng bố ở Đức: Nghi phạm là một bác sĩ 50 tuổi

11:07:25 22/12/2024

Tờ Die Welt đưa tin một kiện hành lý được tìm thấy trên ghế phụ và chưa rõ liệu có thiết bị nổ bên trong hay không , thêm rằng các cơ quan chức năng chưa loại trừ kịch bản này .

Bồ Đào Nha phản đối Nga sau vụ không kích trúng các đại sứ quán tại Kiev

10:56:38 22/12/2024

Ngoại trưởng Rangel cũng tiết lộ Bồ Đào Nha sẽ phối hợp với Liên minh châu Âu để áp dụng thêm các biện pháp đáp trả Nga trong thời gian tới.

Tổng thống Biden sẽ gặp Giáo hoàng Francis trước lễ nhậm chức của ông Trump

09:11:05 22/12/2024

Sáng 20.12 (giờ Việt Nam), Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden hôm 19.12 đã điện đàm với Giáo hoàng Francis và nhận lời mời thăm Vatican vào tháng sau.