IAEA muốn sớm nối lại hợp tác hạt nhân với Iran
Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế ( IAEA) Rafael Grossi ngày 12/9 cho biết cơ quan này muốn sớm nối lại hợp tác với Iran liên quan đến thỏa thuận hạt nhân lịch sử, mang tên Kế hoạch Hành động Chung toàn diện ( JCPOA), ký kết năm 2015.
Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi tại cuộc họp ở Vienna, Áo. Ảnh: AFP/TTXVN
Phát biểu với báo giới, ông Grossi cũng hy vọng Iran sẽ hợp tác với IAEA.
Trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanani khẳng định nước này sẵn sàng hợp tác với IAEA để “xóa bỏ những quan điểm sai lầm và phi thực tế liên quan đến các hoạt động hạt nhân hòa bình của nước này”. Quan chức này nhấn mạnh Tehran sẵn sàng tiếp tục hợp tác mang tính xây dựng với IAEA và kỳ vọng cơ quan này sẽ có động thái tương tự.
Ngày 7/9 vừa qua, IAEA đã công bố báo cáo, trong đó cho rằng Iran tiếp tục làm giàu urani trên ngưỡng giới hạn mà JCPOA đề ra, với lượng urani tích trữ cao gấp 19 lần so với mức giới hạn trong thỏa thuận. IAEA kết luận rằng tính đến ngày 21/8, lượng urani mà Iran tích trữ ước tính vào khoảng 3.940 kg, tăng 131,6 kg so với báo cáo của quý trước. Trong giai đoạn này, lượng urani làm giàu tới 60% đã tăng thêm 12,5kg lên 55,6 kg.
IAEA cũng nhấn mạnh cơ quan này không thể đảm bảo “bản chất hòa bình” của chương trình hạt nhân Iran, khi không có bất kỳ “tiến bộ nào” trong việc giải quyết các vấn đề còn tồn đọng liên quan vật liệu hạt nhân tại những địa điểm chưa được công bố. Cũng trong báo cáo trên, IAEA đề cập đến quyết định của Iran vào tháng 6 về việc ngắt kết nối 27 camera cho phép các thanh sát viên của cơ quan này giám sát các hoạt động hạt nhân của nước này. IAEA cho rằng động thái trên cản trở cơ quan này trong việc xác nhận “bản chất hòa bình” của chương trình hạt nhân Iran.
Tuy nhiên, Iran đã bác bỏ báo cáo trên. Người phát ngôn của Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEOI) Behrouz Kamalvandi cho rằng báo cáo của IAEA một lần nữa cho thấy những mục đích chính trị về các vấn đề “thiếu căn cứ” từ quá khứ. Từ trước tới nay, chính quyền Tehran luôn khẳng định chính sách chiến lược là tìm cách sử dụng công nghệ hạt nhân vì các mục đích hòa bình.
IAEA: Đàm phán hạt nhân với Iran đang trong giai đoạn khó khăn
Cuộc đàm phán giữa Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) với Iran liên quan các mẫu urani đã qua xử lý được tìm thấy tại các cơ sở hạt nhân không nằm trong danh sách được Tehran thông báo hiện đang ở thời điểm "rất khó khăn".
Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi trong cuộc họp báo tại Vienna, Áo. Ảnh: AFP/TTXVN
Trên đây là nhận định được Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi đưa ra ngày 25/5 về vấn đề vốn đã bế tắc lâu nay và ảnh hưởng đến quá trình đàm phán khôi phục thỏa thuận hạt nhân năm 2015 có tên chính thức là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).
Dự kiến, ông Grossi sẽ công bố báo cáo về các vấn đề còn tồn tại trong quan hệ với Iran trước Hội đồng thống đốc IAEA trước cuộc họp hàng quý bắt đầu vào ngày 6/6 tới. Phát biểu tại cuộc thảo luận trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Davos (Thụy Sĩ), ông Grossi bày tỏ hy vọng khoảng thời gian từ nay đến lúc đó sẽ được sử dụng hiệu quả.
Hồi tháng 3, IAEA và Iran đã nhất trí về lịch trình 3 tháng để làm rõ những vấn đề còn tồn tại giữa hai bên đang cản trở đàm phán khôi phục JCPOA. Ông Grossi cho rằng khó có thể nghĩ đến việc đạt được một thỏa thuận nhằm phục hồi JCPOA khi IAEA chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng về hoạt động của các những cơ sở hạt nhân chưa từng được Iran công bố.
Năm 2015, Iran đã ký JCPOA với nhóm P5 1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức). Tuy nhiên, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút Washington ra khỏi văn kiện này vào tháng 5/2018 và tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran, dẫn đến việc Tehran dần từ bỏ một số cam kết của mình.
Kể từ tháng 4/2021 đến nay, Iran và các bên còn lại tham gia ký kết JCPOA đã tổ chức nhiều vòng đàm phán trực tiếp tại thủ đô Vienna của Áo nhằm hồi sinh thỏa thuận này. Mỹ tham gia đàm phán gián tiếp thông qua Liên minh châu Âu (EU).
IAEA nhận định về hoạt động của Iran tại nhà máy Fordow Báo cáo của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) ngày 20/6 cho thấy Iran sẽ tăng cường làm giàu urani hơn nữa khi chuẩn bị đưa vào vận hành máy ly tâm IR-6 tân tiến tại cơ sở ngầm Fordow. Bên trong cơ sở hạt nhân Fordow ở Qom, miền Bắc Iran ngày 6/11/2019. Ảnh: AFP/TTXVN Tầng, hoặc cụm, gồm...