IAEA đánh giá về khả năng đạt được thỏa thuận an toàn hạt nhân giữa Nga và Ukraine

IAEA cho rằng trong bối cảnh hiện nay sẽ là “không thực tế” khi nghĩ rằng Nga và Ukraine có thể đồng thuận về cách bảo vệ nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu.

Tổng Giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi (giữa) thăm nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye ngày 15/6. Ảnh: AFP

Hãng tin TASS dẫn lời Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi ngày 16/6 cho biết Nga và Ukraine rất khó có thể đạt được thỏa thuận về việc duy trì sự an toàn của nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye, được đánh giá là lớn nhất châu Âu, trừ khi cuộc xung đột hiện nay chấm dứt.

Phát biểu với báo giới sau khi đến thăm nhà máy, ông Grossi nhấn mạnh: “Đạt được một thỏa thuận bằng văn bản sẽ là không thực tế ở thời điểm hiện tại bởi vì như chúng ta biết hiên không có bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình hoặc ngừng bắn nào giữa các bên”.

Một phái đoàn của IAEA đang thực hiện chuyến thanh sát thực địa tại khu vực nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye sau 10 ngày kể từ khi đập thủy điện Nova Kakhovka bị sập, khiến mực nước một hồ chứa được sử dụng để làm mát các lò phản ứng của nhà máy bị giảm xuống, gây lo ngại khả năng xảy ra rủi ro an ninh cho cơ sở này. Tuy nhiên, ông Grossi cho rằng mực nước trong hồ chứa đủ để giữ cho cơ sở hoạt động trong thời điểm hiện tại.

“Một mặt, chúng ta có thể thấy rằng tình hình là nghiêm trọng, hậu quả của việc phá hủy đập Nova Kakhovka là có thật, song cũng phải khẳng định rằng nhiều biện pháp đang được thực hiện để ổn định tình hình”, ông Grossi nêu rõ.

Người đứng đầu IAEA cho biết các thanh sát viên sẽ theo dõi những diễn biến trên thực địa để giúp ngăn chặn những rủi ro hạt nhân.

Trước đó, hôm 13/6, ông Grossi đã đến thủ đô Kiev của Ukraine, gặp Tổng thống nước chủ nhà Volodymyr Zelensky để thảo luận các rủi ro an ninh đối với nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Trao đổi với báo giới vào thời điểm đó, ông Grossi nhấn mạnh cá nhân ông muốn có một đánh giá độc lập dựa trên cơ sở quan sát thực tế, đồng thời muốn thảo luận cụ thể với các nhà quản lý nhà máy về những biện pháp an ninh đang được thực hiện. Ông cho biết IAEA đang đề nghị cả Nga và Ukraine tăng nỗ lực đảm bảo an ninh cho nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia.

Hiện 5 trong số sáu lò phản ứng của nhà máy đã ngừng hoạt động, trong khi tổ máy còn lại đang sản xuất mức năng lượng thấp để duy trì chức năng của cơ sở.

Đập thủy điện Nova Kakhovka trên sông Dnieper ở Kherson bị vỡ ngày 6/6 vừa qua. Đập cao 30 m và dài 3,2 km, được xây dựng vào năm 1956. Với sức chứa hồ nước lên đến 18 km3, đây là nguồn cung cấp nước quan trọng cho bán đảo Crimea ở phía Nam và nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia lớn nhất châu Âu ở phía Bắc. Nga và Ukraine đổ lỗi cho nhau về vụ vỡ đập này. IAEA cảnh báo vụ vỡ đập có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng hơn liên quan vấn đề an toàn và tình hình an ninh tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.

Rosenergoatom, cơ quan điều hành nhà máy nguyên tử quốc gia Nga, cho biết nhân viên của họ sẽ đảm bảo an toàn cho nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye.