Hụt thu vì Covid-19, lo nợ xấu “phình to” từ tín dụng BOT

Hương Dịu15:37 05/09/2020

Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, các doanh nghiệp BOT giao thông đã không thu được phí như kế hoạch. Nhiều ý kiến lo ngại các doanh nghiệp này sẽ khó trả được nợ, khiến nợ xấu ngân hàng càng “phình” to.

Nhiều dự án BOT giao thông có nguồn thu sụt giảm so với dự kiến. Ảnh minh họa: ST.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến 28/7, tăng trưởng tín dụng toàn ngành ngân hàng chỉ đạt 3,45% so với cuối năm 2019, cao hơn 0,2% so với cuối tháng 6 và thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2019 (7,13%), chạm đáy 7 năm gần đây.

Đáng chú ý, tỷ lệ nợ xấu tại nhiều ngân hàng đã tăng lên so với hồi cuối năm 2019, nguyên nhân là do người dân, doanh nghiệp chịu nhiều ảnh hưởng từ dịch Covid-19, khiến việc trả nợ khó khăn hơn.

Đặc biệt, theo các chuyên gia, khối lượng nợ xấu ngân hàng vẫn còn nhiều khả năng “phình to”, nhất là khi Thông tư 01 của NHNN cho phép tổ chức tín dụng được cơ cấu thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ cho các đối tượng bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

Trong báo cáo gửi Quốc hội của NHNN hồi tháng 5/2020, cơ quan này cho biết, nợ xấu vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với an toàn, hiệu quả hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Video đang HOT

Đặc biệt, đối với cho vay các dự án BOT giao thông, NHNN cho biết hiện có khoảng 49 dự án BOT giao thông đã hoàn thành, đi vào khai thác có doanh thu không đạt như phương án tài chính ban đầu, với dư nợ khoảng trên 64 nghìn tỷ đồng có nguy cơ phải cơ cấu nợ, chuyển nhóm nợ, tăng trích lập dự phòng, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh và việc thực hiện Đề án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng.

Tại buổi họp báo Chính phủ ngày 4/9, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Ngọc Đông cho hay, ngành GTVT có 61 dự án BOT, trong đó có 60 dự án đã đưa vào khai thác, còn 1 dự án đang đầu tư xây dựng. Qua theo dõi, nhiều hợp đồng có nguồn thu sụt giảm so với dự kiến.

Nguyên nhân, theo ông Đông, thứ nhất là do định hướng chung về ổn định giá, giảm giá vé xe vận tải, xe tải, nhóm 4, 5. Thứ hai là do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên lưu lượng giao thông giảm. Thứ ba là chưa thực hiện điều khoản trợ giá cho các nhà đầu tư, cần có thời gian nhất định để tăng trưởng mức thu…

Vì thế, hiện nay, nhiều nhà đầu tư BOT phải huy động từ các nguồn tiền khác trả cho ngân hàng để tránh bị nợ xấu.

Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông cho rằng, các nguyên nhân nêu trên có cả khách quan và chủ quan, trong đó chủ quan là do quá trình lập dự án, phương án tài chính… Vì thế, Bộ GTVT đã đề nghị tháo gỡ các nguyên nhân khách quan, nhưng nếu không cho tăng phí thì các doanh nghiệp sẽ khó khăn, nên cần có lộ trình trong việc giảm chi phí vận tải…

Cũng liên quan đến vấn đề tháo gỡ khó khăn về nợ vay cho các doanh nghiệp BOT, bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc NHNN cho biết, Thông tư 01 đã tạo điều kiện giãn nợ, gia hạn nợ cho các đối tượng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, trong đó có các doanh nghiệp làm BOT gặp khó khăn khi trả nợ cũ, có điều kiện tiếp cận vốn tốt hơn.

Cùng với những giải pháp trên, phía NHNN cũng đã có đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương liên quan phối hợp chặt chẽ và tham gia hỗ trợ tích cực với ngành Ngân hàng, giúp huy động mọi nguồn lực đảm bảo khả năng trả nợ ngân hàng theo hợp đồng tín dụng đã ký, tập trung xử lý các vướng mắc liên quan đến thu phí và triển khai thu phí tự động không dừng để minh bạch hóa và kiểm soát nguồn thu…

Chất lượng tài sản ngân hàng đang đi xuống

Sóng COVID-19 lần 2 đã đặt các ngân hàng vào tình thế cam go hơn trong việc duy trì chất lượng tài sản.

Ảnh: Thiên Ân

Mới đây, nhiều ngân hàng tiếp tục rao bán tài sản xử lý nợ xấu. BIDV rao bán nguyên lô gồm quyền sử dụng đất và công trình xây dựng tại Trung tâm Hội nghị Tiệc cưới Crystal Palace (quận 7, TP.HCM) với giá khởi điểm gần 378 tỉ đồng. Trước đó, ngân hàng này đã rao bán đấu giá khoản nợ của Công ty Cổ phần Du lịch Thương mại Nông nghiệp Việt Nam (Agritour) với giá khởi điểm hơn 388 tỉ đồng, tài sản đảm bảo là quyền sử dụng đất diện tích gần 8.147 m2 tại Vũng Tàu.
Gần đây, Vietcombank tiếp tục phát mại tài sản của Vinaxuki. Sau 4 lần rao bán bất thành, định giá giảm gần 18% so với ban đầu. BIDV trước đó cũng thông báo đấu giá gần 1.300 tỉ đồng khoản nợ của Vinaxuki và Công ty Vinaxuki Thái Nguyên.

Nhiều ngân hàng tăng cường rao bán tài sản thế chấp của các khoản nợ xấu, nhưng rất khó đẩy trong bối cảnh dịch COVID-19 tiếp tục diễn biến phức tạp. Điều may mắn là hiện nay, nợ xấu của ngân hàng vẫn đang được hỗ trợ đáng kể bởi Thông tư 01, cho phép giữ nguyên nhóm nợ trong giai đoạn này. Dù vậy, ngay trong quý II/2020, các ngân hàng cũng đối mặt với tình trạng căng thẳng hơn về nợ xấu.
Tại BIDV, tỉ lệ nợ xấu trên dư nợ vay tăng từ mức 1,75% lên 2%. Tại thời điểm cuối tháng 6, tổng nợ xấu của ngân hàng này tăng 17% so với đầu năm. Tương tự, tỉ lệ nợ xấu của Vietcombank cũng tăng từ 0,79% lên 0,83%, hay VietinBank tăng từ 1,16% lên 1,7%. Đó là chưa kể đến những khoản nợ xấu tiềm tàng được các ngân hàng hạch toán ở những khoản mục khác như phần lãi dự thu, khoản phải thu hay tài sản có khác. Ghi nhận từ báo cáo tài chính cho thấy các khoản mục này cũng tăng đáng kể ở nhiều ngân hàng.
Chất lượng tài sản của các ngân hàng đi xuống hoàn toàn trái ngược với kết quả kinh doanh tăng vọt. Theo báo cáo của Công ty Chứng khoán VNDirect, tổng lợi nhuận ròng của các ngân hàng tăng 21,9%, cao hơn nhiều so với mức tăng 3,4% trong quý I/2020, trong khi các doanh nghiệp niêm yết nói chung lại giảm 14,4%.
Trong 6 tháng đầu năm nay, rất nhiều ngân hàng tăng trưởng cao về lợi nhuận như OCB (67%), VPBank (52%), VIB (29%), HDBank (32%), TPBank (26%). Hầu hết các ngân hàng này đều có mảng kinh doanh tín dụng bán lẻ hoặc tiêu dùng khá lớn trong cơ cấu tín dụng.
Một ví dụ là trường hợp của VietinBank. Báo cáo của Công ty Chứng khoán SSI cho thấy lợi nhuận trước thuế của VietinBank trong quý II tăng 106% so với cùng kỳ, cao nhất trong số các ngân hàng niêm yết, bất chấp thu nhập lãi giảm đáng kể do cắt giảm lãi suất cho vay. Cũng theo SSI, động lực tăng mạnh lợi nhuận đến từ thu nhập ngoài lãi (tăng 27,1%), trong khi chi phí được quản lý tốt (giảm 9,3%), đặc biệt là chi phí dự phòng giảm (46,7%).

Tuy nhiên, do làn sóng COVID-19 lần 2 quay trở lại vào tháng 7, lợi nhuận trước thuế nửa cuối năm nay của VietinBank được dự báo sẽ giảm 50,4%, trong khi hệ số NIM giảm thêm 20 điểm cơ bản do tác động của việc miễn và giảm lãi suất kéo dài trong cả 2 quý tiếp theo, theo báo cáo của SSI.
"Chúng tôi cho rằng tác động của dịch COVID-19 đối với chất lượng tín dụng (đồng nghĩa với việc tác động đến lợi nhuận) của ngành ngân hàng tại Việt Nam sẽ có độ trễ nhất định. Như đợt khủng hoảng năm 2008, chúng tôi theo dõi chi phí dự phòng có độ trễ khoảng 4 quý (và cả việc thông qua cơ chế trái phiếu đặc biệt VAMC mà hiện phần lớn các ngân hàng đã giải quyết xong nhưng có ngân hàng vẫn còn phân bổ đến tận năm vừa qua)", báo cáo của FiinGroup nhận định. Vì vậy, theo FiinGroup, dư địa tăng trưởng trong các năm tới sẽ phụ thuộc vào chính sách trích lập chi phí dự phòng và chính sách hạch toán của các ngân hàng.

"Chúng ta chưa nhìn thấy hết ảnh hưởng, bởi chưa biết bao giờ khủng hoảng này kết thúc. Hiện tại vẫn là quá sớm để nói về điều gì trong tương lai", ông Nguyễn Đức Vinh, CEO VPBank, phát biểu tại Diễn đàn "Từ sống sót đến thịnh vượng" ngày 20.8.
Tại buổi tọa đàm "Cơ hội đầu tư trong vòng xoáy bất định" diễn ra mới đây, ông Nguyễn Xuân Thành, giảng viên Đại học Fulbright Việt Nam, cho rằng khả năng phục hồi kinh tế trong năm 2021 là rất cao, từ quý II/2021 nền kinh tế có thể phục hồi. Tuy nhiên, bên cạnh điều kiện dịch COVID-19 được kiểm soát và có vaccine, một điều quan trọng không kém là hệ thống ngân hàng vẫn phải đứng vững, tức vượt qua nợ xấu như đã nói ở trên.

Cũng có nhiều chuyên gia thừa nhận nợ xấu đang có nguy cơ quay trở lại mạnh hơn khi COVID-19 diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, theo ông Thành, vấn đề nằm ở chỗ dù nợ xấu có tăng lên nhưng thanh khoản vẫn duy trì ổn định thì mọi thứ vẫn được kiểm soát.

Nợ xấu đang cởi mở hơn Chỉ còn 4 tháng nữa để hệ thống ngân hàng Việt Nam chốt việc thực hiện một yêu cầu/mục tiêu lớn. Hệ thống đã có những năm đạt kết quả kinh doanh tốt để gia cố nền tảng và sức đề kháng trước khi Covid-19 ập tới, cũng như có điều kiện để nay hỗ trợ khách hàng trước khó khăn (Ảnh minh...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Clip nghi phạm đốt quán hát khiến 11 người chết ở Hà Nội01:29

Lý do quán 'Hát cho nhau nghe' bị phóng hỏa khiến 11 người tử vong ở Hà Nội02:17

Tìm thấy thi thể nữ tài xế, xuyên đêm trục vớt ô tô rơi sông Đồng Nai01:29

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Diễn biến vụ nghi phạm đốt quán 'Hát cho nhau nghe' làm 11 người tử vong01:02

Cuộc gọi vô vọng của người nhà nạn nhân tử vong trong vụ cháy ở Hà Nội09:51

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Vụ cướp giả cảnh sát hình sự: Dàn dựng ly kỳ như phim hành động09:21

Nga phóng gần 300 tên lửa và UAV, Ukraine điều F-16 ứng phó?08:24

Chính phủ mới Syria muốn Nga 'xem xét lại' hiện diện quân sự08:31

Chàng trai 20 tuổi kể lại khoảnh khắc lao vào cứu hộ trong vụ cháy quán cà phê02:26

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Bắt khẩn cấp Giám đốc và Phó Giám đốc Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 29-07D

17:03:21 25/02/2023

Ngày 25/2, Công an TP Hà Nội cho biết, Cơ quan CSĐT Công an huyện Đông Anh đã tiến hành bắt khẩn cấp 5 đối tượng và ra lệnh khám xét khẩn cấp Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới 29-07D, có địa chỉ tại xã Mai Lâm, Đông Anh, Hà Nội...

Sau khi thay Chủ tịch HĐQT, NCB tiếp tục bổ nhiệm mới một loạt nhân sự cấp cao

18:51:58 04/08/2021

NCB có Quyền Tổng giám đốc mới và 2 Phó Tổng giám đốc, cả 3 đều là nữ.

Tăng trưởng tín dụng tới 21/12 đạt 10,14%

10:40:01 24/12/2020

Sáng 24/12, thông tin tại họp báo triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng năm 2021, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết tính đến ngày 21/12/2020, tín dụng tăng 10,14% so với cuối năm 2019 và tăng 11,62% so với cùng kỳ năm trước.