Hương vị quê hương: Ngon khó cưỡng cháo cua huỳnh đế

Một ngày đẹp trời, gặp cháo cua huỳnh đế, tôi phải thốt lên: Cua đá ơi, mi “nhường ngôi” nhé.

Cháo cua huỳnh đế TRẦN CAO DUYÊN

Tôi từng ăn cháo cua đá, thứ cua thịt thơm ngon, sống trên bãi bồi ven sông nước lợ và “mặc định” cháo cua đá là nhất. Vậy mà một ngày đẹp trời, gặp cháo cua huỳnh đế, tôi phải thốt lên: Cua đá ơi, mi “nhường ngôi” nhé.

Theo lời một ngư dân trẻ, cua huỳnh đế ăn ở “vệ sinh” lắm, chỗ nào sạch mới ở, dơ là biến. Muốn đánh bắt nó phải ra tận những vùng biển đảo khơi xa, nơi có độ sâu trên dưới 200 m, cát vàng ươm, rất sạch, không gợn bùn. Thức ăn của cua huỳnh đế chủ yếu là trùn biển và động vật thuộc nhóm cầu gai giàu khoáng chất. Có lẽ nhờ nguồn thức ăn đầy dinh dưỡng này mà thịt cua huỳnh đế săn chắc, ngọt thơm vượt trội so với các loài cua khác. Và quan trọng hơn, cua huỳnh đế có dưỡng chất gây “sung mãn” cho cánh đàn ông, cậu ngư dân nói xong cười sảng khoái.

Đã ngon đến mức lừng lẫy tiếng tăm, lại còn gợi lên niềm “hứng khởi” thế kia, chẳng trách giá loại cua này lúc nào cũng cứ ngất ngưởng ngọn dừa. Cả triệu bạc mới “rờ” được con cua cỡ một ký chứ ít đâu! Một lão ngư kiêm… nhà thơ có câu: “Bóng kia cứ nghĩ là hình/Ăn cua huỳnh đế tưởng mình là vua”.

Dân làng biển Châu Me (Quảng Ngãi) nói cua đá ngon có tiếng là đúng. Nhưng cua huỳnh đế “dữ dội” và đẳng cấp hơn nhiều. Khách du lịch về làng, sau món huỳnh đế rang muối hoặc hấp sả, họ hay chỉ vào hàng chữ trong thực đơn: “cháo cua huỳnh đế”. Chị chủ quán tên Lệ được dịp… ca vọng cổ: “Mấy món rang hoặc hấp, ai ưng ăn bộ phận nào thì tùy nghi “động thủ”. Dân chủ mà! Nhưng món cháo mới là món… cộng đồng, vì tất cả các chất bổ béo đều ùa ra nồi cháo. Ăn chén cháo huỳnh đế có cảm giác mình ăn cả con cua”. Em gái chị Lệ, tên Thủy, thì cười tinh nghịch: “Có người nói húp cháo cua huỳnh đế nhớ quán mình mút mùa lệ thủy đó mấy anh ơi”.

Với món cháo, những con cua lớn bằng bàn tay được chặt ra làm hai, nhỏ hơn nữa thì được xăm lỗ chỗ, cả sáu cẳng hai càng cũng được đập dập để ướp gia vị rồi phi hành cho thơm. Sau đó đổ một ít nước vào, đun sôi liu riu đủ để thịt cua chín tới trước khi cho tất cả vào nồi cháo đã nấu nhuyễn. Cũng cần phải nêm lại để điều chỉnh độ mặn, ngọt, nhạt tùy khẩu vị khách phố hay quê.

Chị Lệ bật mí: Gia vị ướp cua chỉ nên thoáng qua để khử mùi tanh tự nhiên của vỏ cua và “tạo đà” cho thịt cua đưa hết tinh chất của mình ra với cháo. Hẳn là chị muốn nói, ướp theo kiểu lấy gia vị “đè” thịt cua thì khác nào tách phẩm chất cua huỳnh đế ra khỏi… cua huỳnh đế, biến thứ thịt đẳng cấp này thành một thứ thơm vay ngọt mướn. Như vậy là hỏng.

Khi cua còn sống, ta đã thấy cua khoác “hoàng bào” rồi. Khi chín, cái màu đầy quyền lực càng thêm đỏ rực. Và ta hiểu vì sao cua có tên “huỳnh đế”. Cũng cần nói thêm một chút về cái tên độc đáo này. Giai thoại kể rằng tên khai sinh của cua là “hoàng đế”, với ý nghĩa là vua của các loài cua. Sợ vua trên ngai vàng quở trách, quan bảo dân phải gọi “hoàng” thành “huỳnh”. Tên bị trại đi nhưng phẩm chất thượng hạng của huỳnh đế làm vua mê mẩn. Từ đó, giống cua này đĩnh đạc bước vào cung cấm, chễm chệ ngồi trên mâm vàng trong các yến tiệc của thiên tử.

Cháo cua huỳnh đế ngon khó cưỡng vì có sự cộng hưởng hương thơm. Vị ngọt lừ, thơm đậm đà của thịt cua mơn trớn trong từng hạt cháo mềm mại. Đáp lại, nước cháo nhuyễn bàng bạc mùi gạo mới vấn vương hương vị cua “vua”. Thưởng thức chén cháo cua huỳnh đế, người tinh tế sẽ nhận ra vị biển sâu chợt về bên cạnh hương lúa chín vàng phảng phất.