Hôn nhân là gì và dựa vào đâu?

Chỗ dựa của hôn nhân là gì? Nếu cho thảo luận, đảm bảo đám đông sẽ loạn cả lên, chủ tọa khó lòng mà tìm ra công thức “tổng kết” được.

Giống như câu hỏi ai cũng muốn mang tới hỏi vị thiền sư: “Xin ông cho biết một công thức ngắn gọn như ra toa thuốc để về áp dụng được không?”. Người thực hành thiền lâu năm sẽ biết ngay quý vị hỏi vậy là chưa hiểu kỹ về thiền, tưởng rằng chỉ có vài động tác theo công thức hít vào thở ra…

Chỗ dựa của hôn nhân đòi hỏi nhiều lắm, cũng muôn màu muôn vẻ và phụ thuộc vào người trong cuộc “bốc thuốc” nào làm đầu vị của “đơn thuốc” lựa chọn riêng cho gia đình mình. Người Ấn Độ cho rằng có ba nguồn làm say mê con người tạo nên tình yêu: sự say mê trí tuệ, thể xác và sự tôn trọng. Tình yêu đúng nghĩa có ba thứ say mê đó. Tiếc rằng trong thực tế, có người chỉ mê thể xác mà không có hai thứ kia, hai thứ làm nên tình bạn. Tình yêu có tình bạn thường đẹp và ngăn giữ con người biết cư xử trong bao tình huống gay cấn của đời người. Vợ chồng tương kính như tân, coi trọng nhau như khách là vì thế.

Các chuyên gia tâm lý lại khuyên đừng nên cho rằng phải hoàn toàn hợp nhau mới là hạnh phúc. Bởi thiếu gì ông chồng bà vợ càng sống lâu với nhau càng phát hiện ra họ chẳng hợp nhau chút nào. Nhiều người tự hỏi: “ Sao hồi đó mình không nhìn thấy nhỉ?”. Lúc trẻ thấy chàng trai nghiêm trang ít lời, chăm chỉ, con nhà nghèo, cô nghĩ rằng: chắc chắn phải là người nhường cơm sẻ áo, chịu cực khổ, giàu tình thương. Vậy mà nay lại thấy sao mà “không bao giờ có từ để dành trong từ điển của anh ta”. Cái gì ngon nhất xơi trước, mặc kệ thiên hạ.

Bà vợ chọn toàn thứ không ngon, thứ chồng con chê để ăn khỏi phí, và để dành nhường cho chồng con. Lâu dần cả đời thành “tục lệ gia đình”: ông chồng thản nhiên xơi thứ mình thích, khoái là đi chơi, buồn ngủ là lăn ra ngủ, chẳng bao giờ nhìn người xung quanh, chẳng bao giờ phải nhường nhịn ai. Lạ thật, bà vợ tự hỏi: dấu vết nhà nghèo bay đi đâu mất, cứ sống như một kẻ ích kỷ, mặc cho người khác bị ức chế, buồn lo. Dần dần bà vợ thấy bất mãn quá, đâm ra hay để ý vặt. Bà vợ thấy mình có hợp với ông chồng đâu mà sao sống kẽo kẹt với nhau từng ấy năm nhỉ? Các chuyên gia tâm lý lại dạy rằng: hợp nhau còn do sự khoan dung, và điều này lâu bền hơn là chỉ dựa vào tình cảm. Có hai loại “tiêu chuẩn” để gia đình hạnh phúc, đó là loại tất yếu phải có và loại kia là tổng hợp các tiêu chuẩn khác. Tất yếu phải có là trung thực, biết thương yêu và nuôi dạy con cái,… Loại sau là hòa hợp tình dục, tôn trọng, độ lượng… Những tiêu chuẩn này làm cho gia đình có thể duy trì ngay cả khi tình yêu say đắm đã qua đi. Trong nhiều cuộc điều tra, người ta thấy rất nhiều đôi lấy nhau vì tình yêu chỉ vài năm sau đã không còn yêu nhau nữa. Hoặc có những đôi gắn bó không phải do ham thích mà là vì thói quen, vì con cái. Và nhiều kết quả cho ta đi đến một nhìn nhận là chỗ dựa chính của đa số cuộc hôn nhân “có thâm niên” đã không còn là tình yêu nữa. Nghe kết luận này, nhiều người buồn và cũng nhiều người vui.

Người buồn thì tiếc thời đắm say oanh liệt nay còn đâu. Chỉ còn nhìn thấy nhau trong “áng văn xuôi tầm thường” chứ không còn là “bản anh hùng ca vĩ đại” thuở nào. Vì thế nên âu yếm ôm hôn lại ngượng, ngủ chung giường thấy vướng víu bức bối, nhìn những kẻ dại khờ “đang đi lừa” tặng hoa sinh nhật, làm thơ tình tặng vợ hay người yêu nhân ngày tình yêu là đua đòi, bắt chước phương Tây.

Người vui thì nói: “May quá. Thì ra cái nuôi sống gia đình, con cái không phải thứ tình si mong manh hơi chút là đòi biến mất. Không có nó, “vẫn chạy tốt”. Nhờ vào cái gì vậy? Lòng thương, sự tử tế, khoan dung đã chiến thắng. Thế nên ngay cả với nhiều cặp đã ly hôn vẫn có thể tốt với nhau sau khi nỗi giận hờn bức xúc lắng xuống. Người ta vẫn nhìn họ như “người chồng cũ”, “người vợ cũ”. Cho dù tỷ lệ ly dị ngày càng cao, nhiều người đã không kết hôn, nhưng nhìn chung nhân loại vẫn lấy vợ lấy chồng, nghĩa là họ vẫn hy vọng vào hạnh phúc. Vì thế, các chuyên gia nói rằng số phận của hôn nhân không phụ thuộc quá nhiều vào tình cảm lúc yêu đương, mà vào thuộc tính tâm hồn họ. Có tử tế nhân ái không, có ích kỷ, lãnh đạm hay không… điều đó sẽ quyết định hai người hòa hợp mức nào. Người ngăn nắp ở với người bừa bộn đã khổ lắm rồi, nói gì đến người trung thực phải sống với kẻ dối trá, người nhân ái sống với người độc ác, vô tình, chẳng biết trách nhiệm là gì. Nói cách khác, chữ hợp nhau, chỗ dựa của hôn nhân có một ý nghĩa rộng lớn…

Theo STT