Hơn cả một cuộc thi!

Người lao động có độ tuổi từ 15 đến 60 tuổi đang làm việc tại các doanh nghiệp, tổng công ty và tập đoàn kinh tế sẽ cùng so tài tay nghề. Đây là điểm đổi mới của Kỳ thi Kỹ năng nghề quốc gia lần thứ 12 năm 2021.

Không phải ngẫu nhiên, những thông tin về Kỳ thi Kỹ năng nghề quốc gia lần thứ 12 năm 2021 vừa được Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp đưa ra lại thu hút sự chú ý của nhiều người lao động, người sử dụng lao động đến vậy.

Khác với trước đây, điểm đổi mới nổi bật trong kỳ thi lần này là mở rộng đối tượng tham gia. Ở các kỳ thi trước, đối tượng tham gia kỳ thi học sinh, sinh viên, người lao động trẻ có độ tuổi không quá 23 hoặc 25 tùy từng nghề. Như vậy chưa bao gồm toàn bộ lực lượng người lao động. Trong khi đó, Bộ luật Lao động 2019 quy định việc tổ chức thi kỹ năng nghề cho đối tượng là “người lao động”.

Lần này, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, đối tượng tham dự sẽ được mở rộng đến người lao động có độ tuổi từ 15 đến 60 tuổi đang làm việc tại các doanh nghiệp, tổng công ty và tập đoàn kinh tế. Thay vì trước đây “thầy dạy, trò đi thi” thì bây giờ có thể thầy trò cùng học và cùng thi với nhau.

Như thế, Kỳ thi sẽ là một sân chơi bổ ích, nơi thể hiện trí tuệ, tài năng của tất cả người lao động. Quan trọng hơn, kỳ thi sẽ thúc đẩy phong trào rèn luyện kỹ năng nghề không chỉ cho giới trẻ như trước kia mà còn bao gồm tất cả mọi người trong lực lượng đang trong độ tuổi theo quy định của pháp luật.

Ảnh minh họa (Nguồn: HA)

Thực tiễn những năm qua cho thấy, việc đào tạo, bồi dưỡng, chuẩn bị nhân lực có kỹ năng nghề được Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm và đã có nhiều chuyển biến tích cực về nhận thức, quy mô tuyển sinh, chất lượng và hiệu quả đào tạo, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Người lao động Việt Nam được đánh giá có ưu điểm là thông minh, cần cù, khéo léo, có trình độ dân trí, học vấn khá cao so với mức thu nhập quốc dân, tiếp thu nhanh tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ của thế giới. Việt Nam cũng đã phát triển được đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ khá đông đảo. Nhiều nhà kinh tế, cán bộ khoa học của Việt Nam đã tiếp thu và tiếp cận được với nhiều tiến bộ khoa học và công nghệ hiện đại của thế giới; nhiều công nhân, lao động Việt Nam thông qua xuất khẩu lao động và các chuyên gia nước ngoài đã có điều kiện tiếp cận được nhiều hơn với những máy móc thiết bị hiện đại và tác phong lao động công nghiệp.

Tính theo giai đoạn, năng suất lao động của Việt Nam thời gian qua đã có sự cải thiện đáng kể theo hướng tăng đều qua các năm. Những nỗ lực tăng năng suất lao động thời gian qua góp phần không nhỏ thu hẹp dần khoảng cách tương đối của năng suất lao động Việt Nam so với nước trong khu vực.

Tuy nhiên, xét một cách khách quan, so với mục tiêu đặt ra cũng như đòi hỏi của thị trường lao động, năng suất lao động của Việt Nam vẫn còn có khoảng cách nhất định với các nước trong khu vực và thế giới. Chúng ta vẫn đi sau rất nhiều quốc gia trong khu vực như Singapore, Malaysia, Thailand, Phillipines… Câu chuyện về người thợ, người lao động có tay nghề, nhận thức của người học, người dân về vấn đề nâng cao kỹ năng nghề chưa được nhận thức đầy đủ.

Kinh nghiệm thành công của nhiều quốc gia phát triển cho thấy, khi các điều kiện khác không thay đổi thì nhân lực có kỹ năng, nhất là những người có tay nghề cao, đóng góp vai trò đặc biệt quan trọng, góp phần tạo năng suất lao động vượt trội, thúc đẩy tăng trưởng GDP, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong khi đó, theo nghiên cứu của Tổ chức Kỹ năng nghề thế giới, Tổ chức lao động quốc tế (ILO), Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) có tới 1/3 nhân lực toàn cầu sẽ phải cập nhật kiến thức và kỹ năng mới, sự thiếu hụt kỹ năng sẽ là thách thức rất lớn đối với các quốc gia. Kỹ năng lao động được coi là đơn vị tiền tệ mới trên toàn cầu.

Hơn nữa, với xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa, cũng như tác động của cách mạng công nghiệp lần thứ tư, yêu cầu về nâng tầm kỹ năng lao động đang trở nên hết sức cần thiết đối với mọi quốc gia. Bởi lẽ, trong thời đại 4.0, người lao động không chỉ làm các công việc tay chân đơn thuần mà phải là người làm chủ công nghệ. Người lao động phải đáp ứng được các tiêu chí của thời đại mới từ: tác phong, trang phục, việc tuân thủ điều kiện an toàn lao động, điều kiện môi trường, trình độ tổ chức mặt bằng, kỹ năng làm việc nhóm, cách thức sử dụng các công cụ thiết bị hiện đại, tiên tiến trong quá trình thi công, sản xuất, cách thức sắp xếp, tổ chức công việc. Các kỹ năng nghề nghiệp đòi hỏi phải được vận dụng linh hoạt, nhuần nhuyễn, sáng tạo để làm sao tối ưu, hiệu quả nhất trong quá trình thi công, từ đó tạo ra sản phẩm với chất lượng tốt nhất.

Để không lỡ “chuyến tàu 4.0″, những “hành khách”, trong đó có người lao động, không còn cách nào khác là phải chủ động nâng tầm mình bằng bồi đắp kỹ năng, tri thức, tay nghề, bản lĩnh…

Với ý nghĩa như vậy, kỳ thi kỹ năng nghề quốc gia năm nay có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thiết thực, đóng góp vào việc nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người học, người lao động và tiếp cận với trình độ thế giới.

Rộng hơn, những công nghệ mới, kỹ năng mới tại kỳ thi cũng sẽ là dữ liệu quan trọng để các nhà quản lý, các nhà giáo phát triển chương trình, đổi mới phương pháp giảng dạy và triển khai đào tạo. Đây cũng là dịp thúc đẩy sự đồng hành, gắn kết của Nhà nước – Nhà trường – Nhà doanh nghiệp và toàn xã hội trong phát triển kỹ năng cho người lao động thích ứng với bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.