Hơn 728.000 tỷ đồng dư của quỹ bảo hiểm xã hội được dùng làm gì?

Hơn 728.000 tỷ đồng số dư các quỹ bảo hiểm xã hội đang được đầu tư vào trái phiếu chính phủ, cho vay, gửi tại các ngân hàng thương mại.

Kết quả kiểm toán quỹ bảo hiểm xã hội năm 2018 vừa được Kiểm toán Nhà nước công bố ghi nhận đến hết năm 2018 có hơn 14,7 triệu người tham gia bảo hiểm xã hội, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm trước.

Số thu bảo hiểm xã hội năm 2018 khoảng 223.000 tỷ đồng, đạt 99,36% dự toán Thủ tướng giao. Tổng số thu 3 quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đến hết năm 2018 đạt hơn 728.000 tỉ đồng, tương đương 31 tỷ USD.

Nguồn tiền này đang được Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam đầu tư vào trái phiếu chính phủ khoảng 620.800 tỉ đồng, đầu tư vào các ngân hàng thương mại 107.200 tỉ đồng.

Năm 2018, BHXH Việt Nam đầu tư các quỹ bảo hiểm và phân bổ lãi đầu tư đúng quy định, đảm bảo an toàn và tăng trưởng quỹ. Trong năm 2018, lãi phải thu từ hoạt động đầu tư 42.755 tỷ đồng, lãi đã thu 41.977 tỷ đồng.

Tuy vậy, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cũng gặp rủi ro khi sử dụng quỹ để đầu tư tài chính.

Cụ thể, với khoản đầu tư vào Công ty cho thuê tài chính ALC II – Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam gặp rủi ro khi Công ty cho thuê tài chính ALC II tuyên bố phá sản vào tháng 7/2018. Nhưng đến nay Công ty cho thuê tài chính ALC II vẫn nợ Bảo hiểm Xã hội Việt Nam hơn 1.600 tỷ đồng (gốc 769 tỷ đồng, lãi 882 tỷ đồng) và chấm dứt thực hiện tính lãi từ 31/7/2018.

Ngoài ra, qua kiểm toán quỹ bảo hiểm xã hội năm 2018, Kiểm toán Nhà nước kết luận một số bảo hiểm xã hội tỉnh chưa rà soát chặt chẽ đối tượng hưởng một lần. Kiểm toán phát hiện 1.695 trường hợp hưởng BHXH một lần nhưng vẫn tham gia đóng BHXH trong thời gian một năm kể từ ngày nghỉ việc với số tiền hưởng 38,68 tỷ đồng.

Tình trạng này xảy ra ở 58/63 tỉnh thành. Trong đó, nhiều nhất là Bắc Giang với 398 trường hợp và tổng số tiền 6,5 tỷ đồng; Bắc Ninh 126 trường hợp với số tiền 2,6 tỷ đồng; Thanh Hóa 110 trường hợp với tổng số tiền hơn 2,9 tỷ đồng.

Do đó, Kiểm toán Nhà nước yêu cầu bổ sung cam kết của người đề nghị được hưởng chế độ BHXH một lần vào đơn đề nghị để đảm bảo tính pháp lý và nâng cao trách nhiệm của người đề nghị; rà soát 1.695 trường hợp hưởng BHXH một lần không đúng quy định để tổ chức thu hồi về các quỹ bảo hiểm theo quy định.

Kết quả thanh, kiểm tra chuyên ngành về đóng bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, bảo hiểm tự nguyện cũng phát hiện, từ tháng 1/2017 đến tháng 6/2019 có 105.095 lao động thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm nhưng chưa tham gia hoặc tham gia thiếu thời gian với số tiền phải truy đóng của cả 3 quỹ là 280 tỷ đồng.

Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra tình trạng nợ đọng, chậm đóng các quỹ bảo hiểm còn xảy ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố, chủ yếu ở khối doanh nghiệp. Đến hết năm 2018, các doanh nghiệp nợ khoảng 10.100 tỉ đồng tiền bảo hiểm (86% tổng nợ).