Hồi ức đắng cay của ông Nguyễn Thanh Chấn về những cán bộ liên quan đến vụ án oan 10 năm

Ngày 9.5 vừa qua, Viện KSND Tối cao đã tống đạt quyết định khởi tố bắt tạm giam đối với hai cán bộ tham gia vào vụ án oan Nguyễn Thanh Chấn 10 năm trước về tội “ cố ý làm sai lệch vụ án” là Trần Nhật Luật (thượng tá, Phó trưởng công an huyện Việt Yên) và Đặng Thế Vinh (trưởng phòng 10, Viện KSND tỉnh Bắc Giang). Hai người bị bắt từng là một kiểm sát viên và một điều tra viên ở thời điểm xảy ra vụ án.

Ông Nguyễn Thanh Chấn bày tỏ vui mừng với PV.

Hồi ức của ông Chấn về hai cán bộ vừa bị bắt

Tại ngôi nhà cũ kĩ, lụp xụp ở thôn Me, xã Nghĩa Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang của người chịu án oan 10 năm Nguyễn Thanh Chấn, nhiều người đã đến chia sẻ niềm vui với gia đình khi vụ án có những tiến triển mới. Bà Nguyễn Thị Chiến – vợ ông Chấn cho biết: “Gia đình nhà tôi cũng chỉ mới biết tin chứ không được thông báo gì cả”.

Khi hỏi về vai trò của hai cán bộ bị bắt trong vụ án oan của mình, ông Chấn cho biết, điều tra viên Trần Nhật Luật lúc đó là đội trưởng đội hình sự công an tỉnh Bắc Giang, trực tiếp đảm nhiệm vụ án của ông. “Ông Luật là người to béo, tóc xoăn. Ngày đó, ông Luật và các điều tra viên khác thay nhau hỏi cung tôi cả ngày lẫn đêm. Ông Luật hay cầm một cái búa dọa đánh vào đầu tôi nếu không khai nhận hành vi giết người”, ông Chấn nhớ lại.

Còn theo bà Chiến thì ông Luật cũng là người báo tin giả cho bà lúc bà lên thăm chồng rằng: “Ông Chiến đã nhận tội giết người rồi, bà về mà xin lỗi gia đình nhà người ta đi”. Nhưng bà Chiến đã không làm theo lời ông Luật vì bà biết chồng bà không giết người.

Còn về Đặng Thế Vinh, ông Chấn nhớ rõ đó là người trực tiếp thụ lý hồ sơ vụ án của ông. Theo ông Chấn, “Ông Vinh là người đã nhiều lần dọa nạt tôi và bắt ép tôi ký bằng được vào bản cáo trạng. Có những lần gặp, ông ta ngồi suốt 3 tiếng đồng hồ bảo tôi cứ ký vào, thế nhưng tôi không ký”. Ông Vinh cũng từng bảo bà Chiến trước hôm ra tòa rằng, bà viết giấy xin lỗi gia đình bị hại để chồng được giảm án. Khi bà Chiến không viết thì ông ta nói “không viết chồng bà cũng bị chết”.

Lúc tòa thông báo thành phần của hội đồng xét xử hôm 26.3.2004, khi được hỏi có đồng ý với hội đồng phiên tòa không, ông Chấn đã lên tiếng rằng không đồng ý vai trò công tố của ông Đặng Thế Vinh tại tòa, thế nhưng lời của ông Chấn đã bị hội đồng xét xử bác bỏ.

Ý kiến luật sư về việc bắt giữ hai cán bộ

Việc hai cán bộ lãnh đạo – một người là kiểm sát viên, một người là điều tra viên đã trực tiếp dùng nhục hình, ép cung dẫn tới việc ông Chấn phải nhận tội chịu oan sai 10 năm – bị bắt giữ và cùng bị khởi tố bởi tội danh “cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ án” khiến nhiều người thắc mắc. Họ cho rằng đúng ra phải khởi tố ông Trần Nhật Luật về tội “dùng bức cung, nhục hình thì mới chính xác” bởi yếu tố dùng nhục hình bức cung của điều tra viên là khá rõ ràng trong vụ án này.

Nói về điều này, luật sư Vũ Thị Nga – ủy viên Hội đồng Luật sư Việt Nam, Phó giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Liên đoàn luật sư VN và là người bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho ông Chấn trong vụ án oan 10 năm cho biết: “Việc khởi tố và tiến hành bắt giam, điều tra những cán bộ gây oan sai cho ông Nguyễn Thanh Chấn là một bước tiến cương quyết, tích cực, công lý đang dần thực thi với gia đình ông Chấn.

Cả hai cán bộ này đều bị khởi tố về tội danh “cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ án” trong thời điểm hiện tại là đúng với quy định bởi lẽ: “Họ đã cố ý ép ông Chấn phải nhận tội danh mà không phải do ông gây ra, lời khai của ông Chấn một đằng họ ghi trong cáo trạng một nẻo. Đó là tội cố ý làm sai lệch cáo trạng, sai lệch hồ sơ vụ án. Còn việc bức cung nhục hình thể hiện khá rõ khi họ ép ông Chấn nhận tội giết người mà thời điểm đó ông Chấn đầu óc hoàn toàn bình thường không thể nhận bừa tội danh mà mình không làm”.

Cũng theo Luật sư Vũ Thị Nga thì chưa thể khởi tố được tội danh “ép cung nhục hình” vì đó chỉ là lời khai của ông Chấn mà không có ai làm chứng và chưa điều tra rõ ràng được. Trong số các điều tra viên tham gia cũng không ai thừa nhận nên rất khó để khởi tố tội danh đó. Việc khởi tố như vậy là còn thiếu, bỏ lọt người, lọt tội với những người tham gia vào vụ án oan sai. Các lãnh đạo của tỉnh Bắc Giang tại thời điểm đó cũng phải chịu trách nhiệm như: Lãnh đạo của Viện KSND tỉnh Bắc Giang phải chịu trách nhiệm về việc điều tra viên của mình cố ý làm sai lệch hồ sơ, còn lãnh đạo công an tỉnh Bắc Giang chỉ đạo các điều tra viên trong vụ án phải chịu trách nhiệm về việc làm sai trái của các điều tra viên.

Cùng quan điểm với luật sư Vũ Thị Nga, luật sư Vũ Văn Thành (Trưởng phòng luật sư Công ty cổ phần Luật Việt) cho biết, để chứng minh có hay không việc dùng nhục hình sẽ gặp phải một số khó khăn như: Việc lấy lời khai cũng chỉ diễn ra giữa họ và bị cáo chứ không có người khác chứng kiến. Sự việc diễn ra trong mấy tháng điều tra, đến khi ra tòa để tố cáo hành vi của điều tra viên thì các dấu vết của việc dùng nhục hình bức cung, ép cung cũng không còn. Vị trí pháp lý của bị cáo thường bị đánh giá thấp, tòa án thường không tin lời tố cáo của họ, thậm chí còn cho rằng bị cáo nói như vậy để chối tội. Tuy nhiên, những lời tố cáo này thường bị các điều tra viên phủ nhận. Hơn nữa, các cơ quan tố tụng thường “bảo vệ nhau” và thực tế những việc đó không có chứng cứ trực tiếp nên cũng rất khó xác định”.

Gia đình ông Chấn vẫn đang chờ đợi lẽ công bằng

Khi biết tin, gia đình ông Chấn rất mừng vì vụ án cuối cùng cũng đã có tiến triển. Ông Chấn nói: “Đây là điều gia đình mong mỏi để lấy lại những công bằng cho việc oan sai của tôi. Những người cố tình làm sai phải chịu trách nhiệm”. Thế nhưng, gia đình ông Chấn vẫn thắc mắc là “tại sao mới chỉ có hai cán bộ bị bắt trong khi còn nhiều người khác trực tiếp tham gia vào vụ án?”.

Bà Chiến nói: “Gia đình tôi rất tin tưởng vào luật pháp, vào công lý, hy vọng vụ án sớm được làm sáng tỏ để những người đẩy gia đình tôi đến mức cùng cực này phải đền tội”. Được biết, từ ngày ông Chấn được thả, những người có liên quan chưa hề có động thái gì tỏ ý muốn xin lỗi hay đến hỏi thăm gia đình, do đó gia đình sẽ quyết tâm đòi lại công bằng vì họ cố tình không nhận sai.

Theo Luật sư Vũ Văn Thành -Trưởng phòng luật sư Công ty cổ phần Luật Việt thì khung hình phạt đối với tội dùng nhục hình và tội cố ý làm sai lệch hồ sơ như sau:

Tại Điều 298 Bộ luật Hình sự quy định khung hình phạt tội dùng nhục hình sẽ phải chịu mức án:

1. Người nào dùng nhục hình trong hoạt động điều tra truy tố, xét xử, thi hành án bị phạt tù từ 6 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ 2 – 7 năm.

3. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng bị phạt tù từ 5 -12 năm.

4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhận các chức vụ.

Khung hình phạt đối với tội cố ý làm sai lệch hồ sơ được quy định như sau :

1. Điều tra viên, KSV, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký tòa án, người bào chữa, người bảo vệ quyền lợi của đương sự nào mà thêm bớt, sửa đổi, đánh tráo, hủy, làm hư hỏng các tài liệu, vật chứng của vụ án hoặc bằng các thủ đoạn khác nhằm sai lệch nội dung hồ sơ vụ án thì bị phạt tù từ 1 – 5 năm.

2. Phạm tội thuộc các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 3-10 năm:

- Có tổ chức, gây hậu quả nghiêm trọng.

- Phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì bị phạt tù từ 7-15 năm.

- Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm các chức vụ làm công việc nhất định từ 1 – 5 năm.

Luật sư Thành đang trao đổi với phóng viên

Theo Laodong