Hóa thạch từ 7 triệu năm trước chứng minh rằng loài người đã tiến hóa ở châu Âu
Châu Phi có thể không phải là nơi duy nhất phát sinh nguồn gốc của sự tiến hóa. Loài người xuất hiện và phát triển ở khu vực phía đông Địa Trung Hải khoảng 7,2 triệu năm trước. Kết luận này đến từ những phân tích mới về một số hóa thạch vượn người, được các chuyên gia đặt tên là “El Graeco”.
Theo đó, các lý thuyết cho rằng con người xuất hiện lần đâu tiên ở châu Phi đã bị mâu thuẫn. Năm 1944, một hàm răng cổ đại được phát hiện ở Pyrgos Vassilissis, Hy Lạp, nhưng khi đó nó không được chú ý nhiều.
Tuy nhiên, sự quan tâm đến hóa thạch, cũng như Pyrgos Vassilissis, một tài sản cũ của hoàng gia ở lục địa Hy Lạp hiện đang tăng lên sau khi công bố thông báo về một khám phá đáng kinh ngạc của một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế.
Một mẫu hóa thạch có niên đại 7,2 triệu năm tuổi thuộc về người tiền sử đang khiến các nhà khoa học phải cân nhắc khả năng sự phân tách nòi giống con người diễn ra ở khu vực Đông Địa Trung Hải chứ không phải như giả định hiện nay là ở châu Phi
Madelaine Bhme, trưởng dự án từ Trung tâm Tiến hóa Loài người Senckenberg và Đại học Tbingen, và đồng tác giả Nikolai Spassov từ Viện Hàn lâm Khoa học Bulgary, cùng với các đồng nghiệp khác, đã phân tích cả hóa thạch Pyrgos và một chiếc răng tiền hàm khác được phát hiện ở Azmaka, Bulgaria.
Spassov cho biết El Graeco (Graecopithecus) là vượn nhân hình lâu đời nhất được biết đến cho đến nay. Nó già hơn vài trăm nghìn năm so với loài vượn nhân hình lâu đời nhất được tìm thấy ở Châu Phi, Sahelanthropus, được phát hiện ở Chad, có niên đại cách đây 6-7 triệu năm.
Các nhà nhân chủng học sử dụng thuật ngữ vượn nhân hình vì tổ tiên chung cuối cùng của con người và tinh tinh đã giữ lại cả đặc điểm của các loài linh trưởng khác và con người.
Mặc dù El Graeco chỉ được biết đến từ hàm hóa thạch và từ răng hàm nhỏ. Nhưng nhóm các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ chụp cắt lớp vi tính để tìm hiểu về cách các đặc điểm tiến hóa thành các dạng giống người hơn và chân răng của các răng hàm bị tiêu giảm đáng kể như thế nào.
Trong khi những loài linh trưởng lớn thường có hai hoặc ba gốc răng riêng biệt và khác nhau, thì những gốc răng của vượn nhân hình Graecopithecus lại hội tụ và hợp nhất một phần, một đặc điểm đặc trưng cho người hiện đại, người sơ khai và một số loài vượn nhân hình, bao gồm cả Ardipithecus và Australopithecus.
Giáo sư David Begun, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết thêm: “Niên đại này cho phép chúng ta đưa ra giả thuyết rằng người-tinh tinh đã chia tách từ khu vực Địa Trung Hải.”
Các nhà nghiên cứu tin rằng những thay đổi đáng kể của môi trường có thể đã ảnh hưởng đến sự tiến hóa của người tiền sử.
Căn cứ vào phân tích địa chất của các trầm tích nơi tìm thấy hai mẫu hóa thạch trên, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng sa mạc Sahara ở Bắc Phi xuất hiện cách đây hơn 7 triệu năm trước. Giáo sư Nikolai Spassov, người cùng tham gia nghiên cứu, cho rằng: “Chúng tôi đã tái tạo lại một thảo nguyên, phù hợp với những con hươu cao cổ, linh dương, linh dương và tê giác được tìm thấy cùng với người Graecopithecus”.
Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu các mảnh cực nhỏ của than và các hạt silicat từ thực vật (phytolith), nhằm tái tạo lại khí hậu của thời kỳ đó ở khu vực phía đông Địa Trung Hải và Bắc Phi. “Các phytolith cung cấp bằng chứng cho thấy hạn hán nghiêm trọng đã xảy ra và phân tích than chỉ ra rằng các vụ cháy thảm thực vật định kỳ đã xảy ra”.
Nói tóm lại, các nhà khoa học hiện đang tái tạo lại môi trường sống và các loài động vật đã được phát hiện cùng với Graecopithecus. “Các nhà khoa học đã phân tích sâu hơn về muối, đồng vị của uranium, thorium và chì, được tìm thấy trong các hạt bụi từ sa mạc Sahara, thường được các cơn bão mang đến Địa Trung Hải”.
Việc xác định niên đại của các nguyên tố này và phân tích sự lan rộng của chúng cho thấy rằng sa mạc Sahara hình thành từ 7-8 triệu năm trước.
Bhme cho biết: “Sự hình thành ban đầu của một sa mạc ở Bắc Phi, hơn 7 triệu năm trước và sự lan rộng của các thảo nguyên ở Nam Âu có thể đã đóng một vai trò quan trọng trong việc phân tách con người và tinh tinh”. Ngày nay, lý thuyết này được gọi là “Câu chuyện phía Bắc”, gợi nhớ đến một giả thuyết được đưa ra bởi nhà nhân chủng học Yves Coppens, người đã phát hiện ra hóa thạch “Lucy” ở châu Phi.
Kết quả phân tích cho thấy các mẫu hóa thạch Graecopithecus có niên đại 7,24 và 7,175 triệu năm – cao hơn vài trăm nghìn năm so với người tiền sử được cho là lâu đời nhất đến từ châu Phi đó là người Sahelanthropus xuất hiện ở Chad từ 6-7 triệu năm trước.
Lý thuyết của Coppens, được gọi là “Câu chuyện phía Đông”, tuyên bố rằng vượn người lần đầu tiên tiến hóa thành Great Rift ở Kenya. Khi xem xét các hóa thạch được tìm thấy ở châu Phi, châu Á và châu Âu, cho thấy rằng các loài linh trưởng đầu tiên đến từ châu Á hơn 40 triệu năm trước. Sau đó một số loài đã đến châu Phi và tiến hóa.
Bhme giải thích: Sau nhiều năm tiến hóa, một số loài được gọi là vượn người đã quay trở lại châu Âu và châu Á khoảng 14 triệu năm trước. Nhà nghiên cứu cho biết tổ tiên của El Graeco là vượn người Á-Âu, cũng như Ouraanopithecus từ Hy Lạp.
Phát hiện 'triệu năm có một' giúp hóa giải bí ẩn về tiến hóa của sự sống
Với việc phát hiện các hóa thạch 500 triệu năm tuổi, nhân loại cuối cùng đã có lời giải cho câu đố "ám ảnh" giới khoa học trong nhiều thế kỷ liên quan đến tiến hóa của sự sống trên bề mặt địa cầu.
Hai hình trái là hóa thạch được tìm thấy ở Vân Nam, và hình phải là mô phỏng loài Gangtoucunia aspera PROCEEDINGS OF THE ROYAL SOCIETY B
Các nhà khoa học đã thở phào nhẹ nhõm khi cuối cùng cũng biết được hình dạng của những động vật đầu tiên phát triển thành công khung xương. Điều này có thể thực hiện nhờ vào bộ sưu tập hóa thạch được bảo quản tốt ở tỉnh Vân Nam, miền đông Trung Quốc. Kết quả cuộc nghiên cứu được công bố trên chuyên san Proceedings of the Royal Society B số tháng 11.
Mảnh ghép then chốt
Trong một sự kiện được gọi là Sự bùng nổ kỷ Cambri cách đây từ 550-520 triệu năm trước, nếu dựa vào các hóa thạch được tìm thấy trước đó, dường như địa cầu đột ngột xuất hiện những động vật đầu tiên có khung xương cứng và chắc khỏe. Nhiều hóa thạch tồn tại dưới dạng những hình ống, bên trong rỗng, chiều dài từ vài milimét đến nhiều cm.
Tuy nhiên, đến gần đây các nhà nghiên cứu vẫn chưa thể hình dung được những động vật đầu tiên có bề ngoài như thế nào. Điều này do các hóa thạch thiếu đi phần mô mềm để hỗ trợ việc phân loại thành các nhóm động vật.
"Đây thật sự là phát hiện "triệu năm có một". Những dạng ống như thế này thường được tìm thấy trong nhiều nhóm động vật khác nhau. Thế nhưng, cho đến nay, chúng bị liệt vào nhóm hóa thạch "có vấn đề" vì chúng tôi không có cách nào để phân loại chúng", theo tác giả báo cáo là tiến sĩ Luke Parry của Đại học Oxford (Anh).
Trả lại danh tính cho Gangtoucunia aspera
Dựa vào việc phân tích hóa thạch được tìm thấy ở Vân Nam, các nhà khoa học xác định được, trước khi sự sống trên trái đất bùng nổ và đa dạng hơn cách đây khoảng 540 triệu năm, những khung xương của động vật sơ khai đầu tiên đã bắt đầu tượng hình. Và chúng có tên Gangtoucunia aspera.
Nhóm hóa thạch này có niên đại cách đây khoảng 514 triệu năm, bảo trì được mô mềm của 4 sinh vật biển thuộc về chi Gangtoucunia aspera, có bề ngoài như sâu.
Ban đầu, các nhà khoa học cho rằng chi động vật đã tuyệt chủng này thuộc về họ hàng các loài giun vẫn còn tồn tại đến ngày nay, trong đó có giun đất. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu mới cho thấy Gangtoucunia có nhiều điểm tương đồng với các loài động vật như sứa, hải quỳ, san hô.
Các chuyên gia hiện thiên về khả năng Gangtoucunia có thể thuộc về loài sứa cổ đại.
Hình dạng trên thực tế của chúng được cấu tạo từ một dạng khoáng chất rắn tên calcium phosphate, cũng được tìm thấy ở xương người.
"Nhờ vào những mẫu vật xuất sắc vừa được tìm thấy, mảnh ghép quan trọng của bức tranh về tiến hóa của sự sống địa cầu cuối cùng đã được đặt vào vị trí", tiến sĩ Parry cho biết.
Phát hiện hóa thạch của sinh hoàn toàn mới trong mỏ đá xứ Wales Những hóa thạch biển nhỏ bé này có niên đại 460 triệu năm, khi một đại dương bao phủ toàn bộ xứ Wales. Trong khi khai quật một mỏ đá ở Llandrindod Wells, Powys, Wales, các nhà nghiên cứu đã bắt gặp hai hóa thạch vô cùng nhỏ bé, chúng có niên đại khoảng 460 triệu năm. Mặc dù các nhà khoa học...