Hình thành mặt bằng lãi suất mới

Nhiều ý kiến cho rằng, một trong các lý do khiến lãi suất tăng là do thiếu thanh khoản cục bộ, một số ngân hàng nhỏ và yếu, do khan vốn đã nâng lãi suất cao, tác động đến mặt bằng chung của thị trường.

Các ngân hàng đang đua nhau tăng lãi suất huy động. Anh: Quôc Anh.

Tăng lãi suất huy động cuối năm

Nếu như các “ông lớn” ngân hàng BIDV, Viettinbank, Agribank… thông báo điều chỉnh lãi suất huy động tăng thêm từ 0,1% – 0,2%/năm cho người gửi tiền ở một số kỳ hạn khi gửi online, đưa mặt bằng lãi suất các kỳ hạn ngắn từ 1-3 tháng phổ biến xung quanh mức 4,3% – 4,5%/năm, rồi kỳ hạn từ 6 đến 9 tháng khoảng 5,3% năm thì các ngân hàng nhỏ, đặc biệt là các NHTM CP lại tỏ ra mạnh tay hơn với vấn đề này.

Cụ thể tại ngân hàng BIDV, lãi suất huy động kỳ hạn 1 tháng và 2 tháng 4,3%/năm. Kỳ hạn 5 tháng 4,8%/năm, kỳ hạn 6 tháng tăng từ 5,1% lên 5,3%/năm… Có ngân hàng còn tăng kỷ lục tới 1,4% (từ 7,2% lên 8,6%/năm) cho kỳ hạn 24 tháng.
Cuộc đua tăng lãi suất đã kéo dài từ tháng 7 đến nay và ngày càng lan rộng. Nhiều ngân hàng nhập cuộc điều chỉnh bảng biểu lãi suất huy động. Khối ngân hàng thương mại cổ phần có quy mô lớn cũng điều chỉnh lãi suất huy động tăng như Techcombank, ACB, HDBank, LienVietPostBank…

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế độc lập, có rất nhiều nguyên nhân khiến các ngân hàng tăng lãi suất: ngân hàng cạnh tranh thị phần huy động, huy động vốn đang thấp hơn tăng trưởng tín dụng, nhu cầu vốn cuối năm, áp lực đưa tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn xuống còn 40% vào đầu năm tới …

Cụ thể, hiện nay Ngân hàng Nhà nước vẫn cho phép các tổ chức tín dụng sử dụng tối đa 45% vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn. Nhưng từ ngày 1/1/2019, tỉ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn sẽ giảm về còn 40%. Chính vì vậy, nhiều ngân hàng cần tăng lãi suất huy động ở các kỳ hạn dài để đẩy mạnh huy động nguồn vốn dài hạn. Nghĩa là các ngân hàng phải chuẩn bị trước nguồn vốn trung và dài hạn nhiều hơn.

Vẫn theo TS Nguyễn trí Hiếu, thời gian gần đây, đồng USD đang trong xu hướng tăng giá nên nhiều ngân hàng tăng lãi suất huy động để tránh việc khách hàng rút tiền đồng ra để đầu cơ vào đồng USD. Tức lãi suất tiền Việt phải đủ hấp dẫn để tránh tình trạng người gửi tiền rút tiền Việt ra để mua USD.

Nhiều ý kiến khác cũng cho rằng, một trong các lý do khiến lãi suất tăng là do thiếu thanh khoản cục bộ, một số ngân hàng nhỏ và yếu, do khan vốn đã dâng lãi suất cao, tác động đến mặt bằng chung của thị trường.

Tác động lên toàn thị trường

Tuy nhiên điều đáng lo ngại là khi mặt bằng lãi suất huy động mới được hình thành tác động đến lãi suất cho vay. Dấy lên lo ngại về chi phí vốn cho doanh nghiệp dịp cuối năm.

Trong báo cáo kinh tế vĩ mô vừa công bố, nhận định về diễn biến lãi suất thị trường trong thời gian tới, công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá có nhiều yếu tố rủi ro tác động đến chính sách điều hành lãi suất của ngân hàng. Đó là các rủi ro từ bên ngoài, chính sách tiền tệ ở các nước trên thế giới thắt chặt hơn đang trực tiếp gia tăng chi phí vay mượn trên quy mô toàn cầu sau thập kỷ nới lỏng. Tại Mỹ, từ đầu năm đến nay, Cục Dự trữ Liên bang (FED) liên tục tăng lãi suất, dự báo trong tháng 9 và 12 có thể sẽ tiếp tục tăng lãi suất.

Trong nước, lạm phát đang tiến gần đến mức mục tiêu, áp lực tăng giá chủ yếu đến từ các yếu tố thị trường như giá xăng dầu, lương thực và tỷ giá… Tất cả những yếu tố này gây áp lực lên điều hành lãi suất.

Đại diện một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực mỹ nghệ, sản xuất các sản phẩm mây tre cho rằng, ông không ngại không vay được vốn để sản xuất cuối năm nhưng quan trọng là lãi vay ở mức nào. Lãi vay mà 11 – 13%, thêm tiền nhân công lao động thì thu không bù nổi chi.

Nhiều lời khuyên đã được đưa ra, rằng lãi suất có dấu hiệu tăng, những người vay vốn cần phải cẩn trọng. Một khi có ý định vay vốn cần xem xét lại nhu cầu đầu tư, lưu ý mức lãi suất mà ngân hàng dự kiến áp dụng, cũng như thời hạn vay là bao lâu.

Giới chuyên gia cũng phân tích, phía cơ quan quản lý là Ngân hàng Nhà nước đưa ra định hướng điều hành chính sách tiền tệ theo hướng thận trọng nhưng linh hoạt, chú trọng về chất lượng tín dụng hơn con số tăng trưởng, nắn dòng vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Thế nhưng điều NHNN cần chú ý là cần căn cứ vào thực tế của lạm phát cũng như nhu cầu vốn của nền kinh tế để đưa ra thông điệp hợp lý.

Rõ ràng, với bối cảnh kinh tế trong nước đang chịu tác động khá mạnh từ những biến động của thị trường thế giới theo đà tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cũng như chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, đặc biệt lạm phát trong nước có nguy cơ tăng cao thì ưu tiên hàng đầu của Chính phủ hiện nay vẫn là ổn định kinh tế vĩ mô. Do đó, nhiều khả năng chính sách tiền tệ sẽ được điều hành theo hướng thận trọng hơn.

Theo TS Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), để thực hiện tốt các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển năm 2018, chính sách tiền tệ cần được điều hành thận trọng, linh hoạt, kết hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng, kiểm soát chất lượng tín dụng.

T.Hằng

Theo daidoanket.vn