Hiến kế tăng thanh khoản cho thị trường trái phiếu
Càng về cuối năm, dòng tiền càng lộ rõ sự đuối sức cả trên thị trường sơ cấp lẫn thứ cấp trái phiếu chính phủ (TPCP). Để tiếp sức thanh khoản cho thị trường không chỉ trong trước mắt, những giải pháp đang được đưa ra và một trong số đó là Hợp đồng khung repo…
Dòng tiền đang suy yếu
Diễn biến dòng tiền trên thị trường TPCP đang cho thấy sự suy yếu rõ rệt khi các “tay to” là khối ngân hàng thương mại đang dồn vốn cho tăng trưởng tín dụng vào cuối năm. Mặt khác, mặt bằng lãi suất gần đây chưa tăng như kỳ vọng cũng là nguyên nhân khiến dòng tiền suy yếu cả trên thị trường sơ cấp lẫn thứ cấp.
Tình trạng này, theo góc nhìn từ các thành viên thị trường, sẽ khó được cải thiện khi tốc độ giải ngân nguồn vốn TPCP tiếp tục chậm, khiến nhà phát hành chưa có động lực để tăng thêm lãi suất nhằm nâng cao tỷ lệ trúng thầu cho các đợt chào bán ít nhất là từ nay đến cuối năm.
Theo Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), trên thị trường sơ cấp, trong tháng 10/2018, tổng giá trị gọi thầu và gọi thầu phát hành thêm TPCP là 21.800 tỷ đồng, nhưng giá trị trúng thầu chỉ đạt 5.366 tỷ đồng, tương đương tỷ lệ thành công là 24,6%, giảm mạnh so với mức 63,3% của tháng 9.
Tương tự, trên thị trường thứ cấp, VBMA cho biết, tổng giá trị giao dịch trong tháng 10/2018 đạt 145.082 tỷ đồng (trong đó giao dịch outright là 55.760 tỷ đồng, giao dịch repo là 89.322 tỷ đồng), nhưng giá trị giao dịch trung bình chỉ đạt 6.398 tỷ đồng/ngày, giảm đáng kể so với con số 7.547 tỷ đồng/ngày của tháng 9.
Trong bối cảnh thanh khoản sụt giảm, một tín hiệu tích cực trên thị trường thứ cấp, theo Sở GDCK Hà Nội là so với tháng 9/2018, trong tháng 10, trong khi giao dịch outright giảm 19,1% thì giao dịch repo tăng 9% – cho thấy độ sâu của thị trường tiếp tục duy trì sự tích cực…
Cải thiện thanh khoản với Hợp đồng khung Repo
Thực tế, thời gian qua, bên cạnh việc đề xuất Chính phủ ban hành, Bộ Tài chính cũng đã chủ động triển khai một số giải pháp mới nhằm cải thiện thanh khoản cho thị trường TPCP, nhưng quá trình triển khai còn chậm.
Video đang HOT
Chẳng hạn, Nghị định 95/2018/NĐ-CP (có hiệu lực từ ngày 1/7/2018) về phát hành, đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch công cụ nợ trên thị trường chứng khoán tuy đã có quy định mới về hệ thống nhà tạo lập thị trường, nhưng đến nay vẫn chưa thể triển khai vì đang chờ thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính. Văn bản này vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến các thành viên thị trường.
Theo Tổng thư ký VBMA Đỗ Ngọc Quỳnh, Nghị định 95/2018 đã đưa ra nhiều giải pháp mới nhằm cải thiện thanh khoản cho thị trường thứ cấp.
Trong đó, đáng chú ý là quy định về hệ thống nhà tạo lập thị trường, với quyền lợi nổi bật là đối tượng duy nhất tham gia các phiên đấu thầu TPCP của Bộ Tài chính, các nhà đầu tư khác phải thông qua nhà tạo lập thị trường để mua trái phiếu. Về nghĩa vụ, trong một phiên giao dịch, nhà tạo lập thị trường phải thực hiện chào giá 2 chiều (cả mua và bán), với cam kết chắc chắn.
“Với nghĩa vụ chào giá cả 2 chiều, nhà tạo lập sẽ phải đối mặt với rủi ro lớn về biến động giá, trong khi thị trường TPCP Việt Nam vẫn thiếu các công cụ phòng vệ rủi ro cơ bản. Do đó, để cơ chế mới ban hành có tính thiết thực, các cơ quan quản lý cần đẩy mạnh hoàn chỉnh thị trường tài chính nói chung, thị trường phái sinh TPCP nói riêng.
Đồng thời, cần tiếp tục đưa ra các chính sách ưu đãi về thuế, phí trong giao dịch, đặc biệt là xây dựng các chính sách hỗ trợ thanh khoản (trái phiếu và tiền) trong các tình huống đặc thù nhằm khuyến khích và đảm bảo cho các nhà tạo lập thị trường có thể thực hiện nghĩa vụ…”, ông Quỳnh đề xuất.
Cũng theo đại diện VBMA, thị trường liên ngân hàng những năm qua đã khá ổn định, có tính khả dụng và an toàn tương đối, nhưng quan hệ vay mượn giữa các định chế tài chính không có tài sản đảm bảo vẫn còn hạn chế, nhất là các định chế tài chính nhỏ.
Do đó, repo là kênh rất tốt để họ vay vốn từ các định chế tài chính lớn. Sản phẩm này đã dần phổ biến trong hoạt động vay gửi lẫn nhau giữa các định chế tài chính.
Hiện doanh số repo TPCP, TPCP bảo lãnh khoảng 15% tổng doanh số giao dịch vay gửi của thị trường liên ngân hàng. Với khối lượng TPCP, TPCP bảo lãnh mà các định chế tài chính đang nắm giữ khoảng 1,080 triệu tỷ đồng, nhu cầu repo để quay vòng vốn hiệu quả, tạo thanh khoản khả dụng cho các định chế tài chính là rất lớn.
Từ thực tế trên, để góp phần cải thiện thanh khoản cho thị trường, nhất là trên thị trường thứ cấp, Hợp đồng khung repo (Mini GMRA) đã được VBMA xây dựng dựa trên Hợp đồng khung repo chuẩn toàn cầu (GRMA) của Hiệp hội Thị trường vốn quốc tế (ICMA) nhằm phù hợp với luật pháp, thông lệ thị trường Việt Nam.
VBMA đã xin ý kiến của hầu hết các định chế tài chính có tham gia hoạt động repo và đã hoàn thiện xong bản tiếng Anh. Dự kiến đầu năm 2019, Mini GMRA sẽ được triển khai.
Khi đó, thị trường sẽ có một khung pháp lý giao dịch theo chuẩn mực quốc tế, thay vì từng mẫu hợp đồng được thỏa thuận song phương giữa các định chế tài chính như hiện nay. Qua đó, sẽ góp phần tháo gỡ vướng mắc về thỏa thuận các điều khoản giao dịch, đảm bảo quyền lợi, nghĩa vụ hợp lý và công bằng cho tất cả các thành viên tham gia thị trường trên cơ sở tinh thần đồng thuận.
Để góp phần cải thiện thanh khoản cho thị trường, Hợp đồng khung repo (Mini GMRA) đã được VBMA xây dựng dựa trên Hợp đồng khung repo chuẩn toàn cầu (GRMA)…
Nguyễn Hữu
Theo tinnhanhchungkhoan.vn
Trái phiếu Chính phủ - kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế
Thời gian qua, Bộ Tài chính thực hiện nhiều biện pháp phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ gắn với tái cơ cấu nợ công và đạt những kết quả nhất định. Bà Phan Thị Thu Hiền, Vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng và Tổ chức tài chính (Bộ Tài chính), trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân về những vấn đề có liên quan đến phát triển thị trường trái phiếu.
Đa dạng hóa nhà đầu tư, tăng quy mô giao dịch
Phóng viên (PV): Thưa bà, từ trước năm 2015, Bộ Tài chính đã triển khai nhiều giải pháp về khung khổ pháp lý để phát triển thị trường trái phiếu Chính phủ nhưng phải đối mặt với một số khó khăn?
Bà Phan Thị Thu Hiền: Đúng vậy, chúng ta gặp một số khó khăn chính như thị trường trái phiếu Chính phủ quy mô nhỏ (năm 2014 là 13,84% GDP), các ngân hàng thương mại nắm giữ đến 79,7% thị phần năm 2014; trái phiếu Chính phủ đa phần phát hành kỳ hạn dưới 5 năm, theo đó, kỳ hạn bình quân danh mục nợ trái phiếu Chính phủ có năm chỉ 2,38 năm (cuối năm 2013), ảnh hưởng đến tính bền vững nợ công. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính thực hiện các giải pháp tái cơ cấu thị trường gắn với tái cơ cấu nợ công nhằm mục đích kéo dài kỳ hạn danh mục nợ trái phiếu Chính phủ, đa dạng hóa nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu Chính phủ. Kết quả đạt được đến nay là khả quan khi kỳ hạn trái phiếu Chính phủ được kéo dài, các sản phẩm trái phiếu phát hành trên thị trường với nhiều loại kỳ hạn, nhà đầu tư ngày càng đa dạng.
Bà Phan Thị Thu Hiền.
PV: Xin bà cho biết những kết quả cụ thể hơn?
Bà Phan Thị Thu Hiền: Có thể khẳng định, nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu Chính phủ có sự thay đổi căn bản theo hướng mở rộng, đa dạng hóa, giảm mạnh tỷ lệ nắm giữ của các ngân hàng thương mại. Tính đến cuối tháng 7-2018, tỷ lệ nắm giữ của các ngân hàng thương mại là 51,1% (giảm mạnh so với mức 79,7% năm 2014); còn lại là Bảo hiểm xã hội Việt Nam, các công ty bảo hiểm (trong đó chủ yếu là bảo hiểm nhân thọ), Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài và các nhà đầu tư khác nắm giữ. Ngoài ra, bên cạnh sản phẩm trái phiếu truyền thống với lãi suất cố định đã phát triển sản phẩm trái phiếu không trả lãi định kỳ, trái phiếu có kỳ trả lãi linh hoạt. Đồng thời đã phát hành đa dạng các kỳ hạn từ 5 năm đến 30 năm để hình thành đường cong lãi suất chuẩn trên thị trường trái phiếu. Sự đa dạng này giúp quy mô giao dịch trên thị trường thứ cấp tăng lên mức khoảng 9.000 tỷ đồng/phiên trong năm 2017, tăng mạnh so với mức khoảng 1.000-2.000 tỷ đồng/phiên trong giai đoạn 2011-2013. Trong 7 tháng năm 2018, giá trị giao dịch bình quân đạt khoảng 10.400 tỷ đồng/phiên... Như vậy có thể thấy, trái phiếu Chính phủ ngày càng khẳng định vai trò là kênh huy động vốn quan trọng cho đầu tư phát triển của nền kinh tế.
Mức độ phát triển chưa tương xứng
PV: Có những ý kiến cho rằng cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường trái phiếu Chính phủ vẫn phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng. Khi ngân hàng tập trung vào mua trái phiếu Chính phủ thì sẽ không muốn cho vay đối với doanh nghiệp?
Bà Phan Thị Thu Hiền: Với chủ trương đa dạng hóa hệ thống các nhà đầu tư trên thị trường, Bô Tài chính đã tập trung xây dựng và hoàn thiên khung pháp lý làm cơ sở cho viêc hình thành và phát triển các nhà đầu tư dài hạn, tạo cầu bền vững cho thị trường, bao gồm: Quỹ hưu trí tự nguyện; quỹ bảo hiểm liên kết; khuyến khích hoạt động đầu tư vào trái phiếu của các công ty bảo hiểm, bảo hiểm tiền gửi, nhà đầu tư nước ngoài. Do đó có thể nói rằng, thị trường trái phiếu Chính phủ hiện nay không còn lệ thuộc vào các ngân hàng. Tôi cũng khẳng định việc mua trái phiếu Chính phủ của các ngân hàng thương mại không ảnh hưởng đến hoạt động cho vay. Bởi ngân hàng thương mại nắm giữ trái phiếu Chính phủ với hai mục tiêu: Mua và nắm giữ trái phiếu để bảo đảm các chỉ tiêu an toàn vốn, sinh lời và mua để kinh doanh trái phiếu khi có nguồn vốn nhàn rỗi nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Trong quá trình hoạt động, các ngân hàng thương mại luôn phải tuân thủ nghiêm ngặt các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
PV: Nếu so với các nước trong khu vực thì thị trường trái phiếu Việt Nam đang đứng ở đâu và có thể phát triển tiếp ra sao?
Bà Phan Thị Thu Hiền: Nếu so sánh với tiềm năng của nền kinh tế và các nước trong khu vực thì quy mô thị trường trái phiếu Việt Nam vẫn còn nhỏ. Tính đến thời điểm tháng 7-2018, dư nợ thị trường trái phiếu Việt Nam là 39,9% GDP năm 2017, trong đó dư nợ thị trường trái phiếu Chính phủ là 29,2% GDP năm 2017. Tại thời điểm hiện tại, quy mô thị trường trái phiếu của Malaysia là 95% GDP (thị trường trái phiếu Chính phủ chiếm 49,7% GDP); Thái Lan là 73% GDP (thị trường trái phiếu Chính phủ chiếm 53% GDP), Hàn Quốc là 124,6% GDP (thị trường trái phiếu Chính phủ chiếm 73,6% GDP), Trung Quốc là 68,8% GDP (thị trường trái phiếu Chính phủ chiếm 49,8% GDP)...
Nguyên nhân chủ yếu là do sự phát triển của nền kinh tế còn ở mức độ thấp nên nguồn vốn tiết kiệm dài hạn từ các công ty bảo hiểm, các quỹ hưu trí bắt buộc còn hạn chế, trong khi hệ thống các quỹ hưu trí tự nguyện đang bắt đầu hình thành. Hoạt động của nhà tạo lập thị trường chủ yếu tập trung trên thị trường sơ cấp, vai trò trên thị trường thứ cấp còn hạn chế. Hạ tầng kỹ thuật chưa theo kịp với tốc độ phát triển của thị trường. Thời gian tới, thị trường trái phiếu Chính phủ cần phát triển các sản phẩm mới, vận hành thị trường chứng khoán phái sinh, thực hiện các giải pháp nhằm tăng thanh khoản trên thị trường, tăng quy mô giao dịch. Năm 2019, chúng tôi sẽ tập trung phát triển nhà tạo lập thị trường với đầy đủ quyền lợi và nghĩa vụ theo thông lệ quốc tế, thí điểm nghĩa vụ chào giá cam kết chắc chắn hai chiều đối với nhà tạo lập thị trường nhằm thúc đẩy phát triển thị trường thứ cấp.
PV: Trân trọng cảm ơn bà.
HOÀNG GIANG (thực hiện)
Theo qdnd.vn
Đã huy động thành công 130.756 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ qua đấu thầu Kho bạc Nhà nước huy động 130.756 tỷ đồng thông qua đấu thầu trái phiếu Chính phủ tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) kể từ đầu năm 2018 đến nay. Ảnh minh họa. Nguồn: Internet Ngày 14/11, HNX đã tổ chức thành công phiên đấu thầu trái phiếu chính phủ do Kho bạc Nhà nước phát hành với tổng khối...