Hiền dữ phần nhiều do giáo dục

Trong hành trình kiếp người hữu hạn, con người đến với cuộc đời một mình, ra đi cũng một mình trong chuyến đi bí ẩn và thiêng liêng mà khoa học lẫn tôn giáo đều dày công lý giải.

Người từng gần gũi yêu thương gắn bó đến mấy, đến giờ khắc tử biệt, hóa ra cũng chỉ là người ghé ngang qua trong kiếp sống của ta mà thôi.

Thế nhưng, dù là ghé ngang qua một kiếp sống thì sự tương tác trong vài năm, vài chục năm cũng sẽ để lại không ít bài học nhân sinh, là những bài học nhân duyên ta buộc phải học để trưởng thành.

Tam cương, ba mối quan hệ được coi là giềng mối theo quan điểm của Nho giáo, bao gồm: quân thần (vua tôi), phụ tử (cha con), phu thê (chồng vợ). Ba mối quan hệ được Khổng Tử đề cao, làm nên nền tảng của một xã hội lý tưởng, cũng chính là những mối quan hệ quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi con người. Đặt trong bối cảnh xã hội mới, vị thế của người phụ nữ đã khác xưa, thì những mối quan hệ lớn trong đời một con người ngày nay gói gọn lại thành mối quan hệ với cha mẹ, con cái và vợ/ chồng.

Cha mẹ sinh ra ta, ta sinh ra con cái, mối liên hệ máu mủ ruột thịt theo con người ta đến suốt cuộc đời, nhưng thực sự, cha mẹ, con cái vẫn mỗi người một phận, thân riêng, phận riêng, chẳng ai sống hộ được cuộc đời của ai nhưng khó có thể chia lìa. Ruột thịt muôn đời vẫn là ruột thịt. Ta với cha mẹ, ta với con cái hiếm lắm mới lìa bỏ nhau, hoặc do mâu thuẫn, hận thù đi ngược lại lẽ thường, hoặc do buông bỏ mọi nhân duyên ở cõi đời để giác ngộ lẽ vô thường mà tu tập.

Trong ba mối quan hệ lớn, có lẽ mối quan hệ vợ chồng là mối quan hệ gắn bó lâu dài, tương tác bền chặt, nhưng cũng dễ chia lìa nhất.Vợ/ chồng vốn là người dưng, ràng buộc nhau bởi nhân duyên,nếu không tìm hiểu nhau đủ sâu đủ lâu, đủ thấu hiểu, trân trọng, đủ kiên nhẫn, bao dung, đủ ý thức trách nhiệm, và đủ duyên, thì cũng khó tránh khỏi đứt gãy.

Thế nên đạo vợ chồng đề cao cái nghĩa, vợ chồng phải “tương kính như tân”, tức là vợ chồng dùng lễ mà đối đãi với nhau như khách quý. Trong mối quan hệ vợ chồng, vợ là âm, chồng là dương, âm dương hòa hợp đúng vị thì mới cân bằng, chồng phải làm trụ cột, cứng rắn, mạnh mẽ, đại biểu cho tính dương, vợ phải nhu hòa, dùng đức hạnh mà làm nền tảng cho đời sống gia đình.

Người vợ có đức là phúc khí của chồng, con cháu, bởi khả năng tạo nên mái ấm êm đềm cho trẻ thơ, trở thành nội tướng cho chồng, là bến an yên êm ái lúc tuổi già cho gia đình. Đạo vợ chồng là thế, nhưng nhân sinh đa dạng nên hôn nhân cũng muôn màu muôn vẻ. Mối quan hệ vợ chồng hay bị đàm tiếu, chê bai nhiều nhất là câu chuyện đàn ông sợ vợ, vợ dữ, đi ngược lại lẽ thường.

Thế nào là vợ dữ? Dữ mang hàm ý ác, sẵn sàng tung hê, nói ác, làm ác, ủ sẵn mầm tai họa. Vợ dữ là cơn ám ảnh khi vị trí lẽ ra cần đem lại hơi ấm, sự bình yên lại dễ dàng nổi cơn bình địa, làm cơm chẳng lành canh chẳng ngọt, đảo lộn tôn ti trật tự, làm nên mâu thuẫn lớn nhỏ. Vợ dữ là thiếu tôn trọng chồng, họ hàng, bố mẹ, gia đình chồng, thiếu tôn trọng quá trình hình thành và phát triển nhân cách của con cái, là dùng bạo lực bằng ngôn từ và hành động để đàn áp. Dữ bằng ngôn từ thì gây mệt mỏi triền miên về tâm lý, gây áp lực lên đời sống gia đình, dữ bằng hành động thì gây tổn thương người thân, cả về thể chất lẫn tinh thần. Dù thế nào thì vợ dữ cũng để lại hậu quả khôn lường, làm mái ấm không thể nào ấm, làm nhà không thể nào là chốn bình yên.

Dữ cũng có nhiều cấp độ của dữ, gây nên nhiều cấp độ của sóng gió gia đạo. Nhẹ thì thường xuyên đá thúng đụng nia mắng chồng chửi con, nặng thì gây mâu thuẫn anh chị em họ hàng làng xóm, làm duyên vợ chồng đứt đoạn dở dang, gây nên những vết thương khó lành trong tâm hồn con cái. Căn nguyên của tính dữ vốn bắt nguồn từ tính cách, nền tảng giáo dục, văn hóa mà người vợ được thụ hưởng, nhưng một phần cũng do lựa chọn của người chồng.

Theo thống kê, rất nhiều cuộc hôn nhân kết thúc trong thời đại ngày nay có chung một nguyên nhân: chưa kịp tìm hiểu kỹ, chưa hiểu nhau, đủ trân trọng con người đích thực của nhau đã vội nên vợ nên chồng. Không còn những ràng buộc về giáo lý như trong xã hội cũ, những cuộc hôn nhân hiện đại vội vàng dường như kém nghĩa, kém sự trân trọng, kém bền, và có thể còn kém hạnh phúc hơn những cuộc hôn nhân sắp đặt trong xã hội cũ.

Lấy phải vợ dữ, nguyên nhân đầu tiên là do tìm hiểu chưa kỹ. Nhưng bên cạnh đó, nồi nào úp vung nấy, quy luật hấp dẫn thường đem đến cho những người đàn bà có phần hung dữ những người đàn ông có phần lành tính, bao dung hoặc có phần nhu nhược. Và thường “được đằng chân lân đằng đầu”, người vợ có thể dễ dàng ác, dữ thành thói quen khi được dung túng. Khi ấy, vợ dữ còn do chồng. Cũng có những cặp cùng chất thì hút nhau, hai vợ chồng cùng dữ, khi ấy, lại là câu chuyện chấp nhận để chung sống, dĩ độc trị độc, hoặc sớm tan đàn sẻ nghé.

Cũng có trường hợp, lấy phải vợ dữ, người đàn ông có thể coi đó là trường học lớn của cuộc đời mà ngộ ra lẽ nhân sinh. Khổng Tử vốn không có cuộc hôn nhân hạnh phúc, sau khi “xuất thê”, Khổng Tử cũng không nạp thêm thiếp. Triết gia vĩ đại người Hy Lạp, Socrates đã nói với một học trò chuẩn bị kết hôn: “Con chuẩn bị kết hôn, ta chúc mừng con. Nếu như lấy được người vợ hiền từ thì con có thể sống những tháng ngày vui vẻ hạnh phúc. Còn nếu như con lấy một người vợ dữ dằn thì con sẽ giống ta, trở thành một triết gia”.

Nhà văn An Hạ ([e-mail]).

Khương Tử Nha, vị tướng vĩ đại, người góp phần tạo nên sự nghiệp của nhà Chu, và rất nổi tiếng trong văn hóa Á Đông, cũng từng bị vợ là Mã Thị đuổi khỏi nhà. Thế mới biết, trong phúc có họa, trong họa có phúc, lấy được vợ hiền đức, vợ chồng duyên cầm sắt, tương kính như tân ắt là phúc, lấy phải vợ dữ chưa hẳn là cái họa. Nhân duyên vợ chồng vốn là mối quan hệ vừa gần vừa xa, vừa là bạn đời song hành gắn bó chia ngọt sẻ bùi, vừa dễ dàng chia lìa khi duyên hết, nợ xong, vì thế, dù ta là ai, ở địa vị nào, nếu còn truy cầu hạnh phúc của kiếp người, hôn nhân vẫn luôn là bài học lớn cần được học xong, trải qua, và trưởng thành.