Hiểm họa ma túy ‘núp bóng’ thuốc lá điện tử
“Các bạn cũng truyền tai nhau rằng ở trong đó có heroin. Thậm chí, có trường hợp trẻ từng đi cấp cứu tại bệnh viện, sau khi về nhà vẫn tiếp tục sử dụng vì đã nghiện”, bác sĩ Nguyễn Thị Phương Anh, Bệnh viện Phổi Trung ương, cho biết.
Thời gian gần đây, các bệnh viện trên cả nước ghi nhận nhiều trường hợp trẻ ngộ độc thuốc lá điện tử. Điển hình là bé trai 5 tuổi uống nhầm tinh dầu dùng để hút thuốc lá điện tử được cấp cứu tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Hay trường hợp 8 nam sinh ở Hà Nội thử hút, ngậm thuốc lá điện tử nhặt được, xuất hiện triệu chứng buồn nôn và được đưa vào bệnh viện.
Điều đáng nói, các chế phẩm thuốc lá điện tử được ngụy trang khá tinh vi dưới hình ảnh chiếc bút, bật lửa, thỏi son… khiến trẻ dễ dàng qua mặt phụ huynh để sử dụng.
Một nạn nhân từng hô mê, phải cấp cứu sau khi hút thuốc lá điện tử. Ảnh: Ngọc Trang
ThS.BS Nguyễn Thị Phương Anh, Trưởng khoa Thăm dò và Phục hồi chức năng, Bệnh viện Phổi Trung ương, khẳng định, sử dụng thuốc lá loại nào cũng gây hại cho cơ thể, từ thuốc lá truyền thống đến thuốc lào, xì gà và một số loại đang được nhiều người trẻ ưa chuộng như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng… Đặc biệt, một số loại thuốc lá điện tử còn được cho thêm ma túy tổng hợp thế hệ mới để lôi kéo, đầu độc giới trẻ.
Bác sĩ này phân tích: “Bản thân thuốc lá đã gây độc cho trẻ và heroin cũng vậy. Nhiều trẻ thay vì hút, có khi còn uống dung dịch dùng cho thuốc lá điện tử. Trong đó, heroin có thể gây ra phản ứng, nếu quá liều sẽ làm nguy hiểm đến tính mạng của trẻ”.
Sau nhiều năm tư vấn, khám chữa bệnh cho các trường hợp này, bác sĩ Phương Anh nhận định không ít trẻ từng bị sốc vì hút thuốc lá điện tử. “Các bạn cũng truyền tai nhau rằng ở trong đó có heroin. Thậm chí, có trường hợp trẻ từng đi cấp cứu tại bệnh viện, sau khi về nhà vẫn tiếp tục sử dụng vì đã nghiện”, bác sĩ cho biết thêm.
Về tác hại của thuốc lá, chuyên gia này nhấn mạnh có khoảng 7.000 chất độc và 70 chất hóa học gây ung thư. Bên cạnh đó, thuốc lá còn có hắc ín và CO gây tổn thương phổi. Thuốc lá còn chứa nicotine, đây là chất gây nghiện cho cơ thể.
“Khi chúng ta tiếp tục hút, rất nhiều chất độc hại sẽ được đưa vào cơ thể, gây bệnh lý về tim mạch, hô hấp, thậm chí ảnh hưởng đến sinh sản. Cụ thể, nam giới giảm tỷ lệ sinh con, phụ nữ đang mang thai hút thuốc sẽ dẫn đến vấn đề trẻ đẻ non, trẻ thiếu cân, mắc các bệnh về hô hấp”, bác sĩ Phương Anh khẳng định.
Cơ quan y tế thu mẫu hút, dung dịch trong thuốc lá điện tử để phân tích thành phần.
Nữ bác sĩ cho biết ngoài có chung các tác hại của thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử còn rất nhiều tác hại khác. Dụng cụ để làm nóng hóa chất của thuốc lá điện tử có thể gây nguy cơ phát nổ. Thế giới đã ghi nhận rất nhiều trường hợp ở Mỹ, châu Âu thuốc lá điện tử phát nổ. Loại này được cho thêm nhiều mùi khác nhau để kích thích giới trẻ. Những chất tạo mùi này cũng gây hại cho sức khỏe.
“Trước đây còn có thông tin cho rằng dùng thuốc lá điện tử để cai nghiện thuốc lá truyền thống. Đây hoàn toàn là những thông tin sai lệch bởi trong bất cứ thành phần nào của thuốc lá cũng đều có nicotine, gây nghiện”, chuyên gia này nói.
Video đang HOT
Trước tác hại của thuốc lá, bác sĩ khuyến cáo phụ huynh cần ngăn chặn trẻ sử dụng. Phụ huynh cần lưu ý các vật dụng khác lạ trong phòng trẻ như thuốc lá điện tử có hình dạng giống cái bút, thỏi son. Việc phát hiện các vật dụng lạ giúp phụ huynh nhận biết trẻ đang dùng và có biện pháp trao đổi với con.
Ngoài ra, cha mẹ có thể phát hiện được mùi lạ nếu con thường xuyên sử dụng. Đặc biệt, trẻ hút nhiều, các mùi này có thể còn bám vào quần áo, đầu tóc…
Sự quan tâm sát sao, gần gũi sẽ giúp phụ huynh giáo dục và ngăn chặn được việc con sử dụng thuốc lá điện tử. Bên cạnh đó, gia đình và nhà trường cần có sự kết hợp tuyên truyền, giáo dục trẻ để ngăn chặn việc dùng thuốc lá điện tử, đặc biệt thuốc lá điện tử có chứa ma túy tổng hợp.
Nicotine trong thuốc lá điện tử độc hại cho não trẻ em
ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm - Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cảnh báo tác hại của nicotine trong thuốc lá điện tử đến não thế hệ trẻ; đồng thời nêu rõ khuyến cáo của WHO cấm nhập khẩu và bán thuốc lá điện tử nhằm ngăn ngừa sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng trong giới trẻ.
Thông tin 8 học sinh tiểu học phải cấp cứu do hút thuốc lá điện tử khiến cha mẹ lo lắng. Gần đây, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng liên tục tiếp nhận trẻ co giật, hôn mê... sau khi hút loại chất độc này. Có thể thấy rõ, ngày càng có nhiều bằng chứng về tác hại của các loại thuốc lá thế hệ mới đến sức khỏe thế hệ trẻ.
Theo ThS. BS Nguyễn Tuấn Lâm, các nhóm sản phẩm thuốc lá mới bao gồm:
- Thuốc lá điện tử có nicotine (Electronic nicotine delivery systems - ENDS)
Tăng thuế thuốc lá để giảm hút thuốc, bảo vệ sức khỏe người dân
ENDS nung nóng một loại dịch chứa nicotine (e-liquid) tạo ra khí aerosol người sử dụng sẽ hít vào. Trong dung dịch thuốc lá điện tử thường có các chất tạo mùi và được pha trong chất Propylene Glycol và/hoặc Glycerin (đóng vai trò dung môi cho nicotine).
Ngoài thuốc lá điện tử còn có các hình thức khác như xì gà điện tử (e-cigar), shisha điện tử (e-shishas).
Thuốc lá điện tử không chứa nicotine (Electronic non - nicotine delivery systems - ENDS): ENNDS có cơ chế hoạt động tương tự ENDS, nhưng không chứa nicotine. Tuy nhiên một số mẫu vẫn có nicotine, có thể xếp chung nhóm ENDS.
- Thuốc lá nung nóng (Heated tobacco products - HTP)
HTPs nung sợi thuốc lá tới nhiệt độ nhất định bằng thiết bị làm nóng sử dụng pin. Nhiệt độ này thấp hơn nhiệt độ cháy ở đầu điếu thuốc lá (khoảng 600 C).
- Nhóm sản phẩm hỗn hợp (hybrid): có cả sợi thuốc lá và dung dịch nicotine.
Nicotine là hóa chất có trong thuốc lá khiến người dùng không thể ngừng hút thuốc. Sau khi hít khói thuốc lá vào phổi, chất gây nghiện nicotine nhanh chóng giải phóng vào máu và sau đó đi đến não chỉ trong vòng vài giây. Nicotine ở trong não làm tăng các chất dẫn truyền thần kinh, giúp điều chỉnh tâm trạng và hành vi.
Hơn 15.000 loại hương vị khác nhau trong dung dịch điện tử, trong đó có nhiều chất độc
Chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới nhấn mạnh, thuốc lá thế hệ mới chứa nhiều chất độc giống như thuốc lá truyền thống, nhiều trường hợp đã phát hiện tổn thương nhu mô phổi, viêm phổi tăng bạch cầu ái toan cấp tính... Có đến hơn 15.000 loại hương vị khác nhau trong dung dịch điện tử được biết là có nhiều chất độc. Nếu hương liệu được trộn chung cùng các loại nguyên liệu khác nhau sẽ gây độc hơn.
Bên cạnh đó, các chất độc được tìm thấy trong thuốc lá điện tử như: Formaldehyde, Hydrooxycarbonyls, Acetaldehyde, Polycyclic Aromatic Hydrocarbons, phân tử Ultrafine... gây ra bệnh tật, tử vong và ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng.
Thuốc lá điện tử gây bệnh tim mạch, đột quỵ, hô hấp, viêm phổi cấp, tiêu hóa, ngộ độc, động kinh, các bệnh về răng miệng và gây ung thư...
Ngoài ra, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới do sử dụng pin để làm nóng và tạo ra dạng hơi, vì vậy cũng làm tăng nguy cơ bỏng và các tai nạn khác, bao gồm các vụ nổ từ thiết bị sạc điện bị lỗi hoặc sử dụng sai.
Các chuyên gia nhận định tác hại của thuốc lá điện tử không hề kém cạnh thuốc lá thông thường.
Nicotine ảnh hưởng xấu tới sự phát triển não trẻ em và vị thành niên
Thuốc lá điện tử tạo nồng độ nicotine cao và phụ thuộc vào thiết kế, cách sử dụng như: Pin mạnh hay yếu, nồng độ nicotine trong dung dịch, cách hút thế nào... Người ta nhận thấy hàm lượng nicotine trong khói ENDS tương đương với thuốc lá thông thường.
Một điểm đặc biệt lưu ý nữa là nicotine trong thuốc lá điện tử ảnh hưởng xấu tới sự phát triển não trẻ em và vị thành niên. Theo ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm, não ở trẻ tiếp tục phát triển đến 25 tuổi. Khi hút thuốc lá điện tử hoặc hít phải khói thuốc lá thì nicotine trong thuốc lá điện tử dễ gây hại cho phát triển ở não thai nhi và trẻ nhỏ.
"Nicotine có thể đi qua nhau thai. Nicotine được cung cấp trong thời kỳ mang thai có thể dẫn đến nhiều hậu quả bất lợi, bao gồm hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh, giảm thính lực và béo phì. Sử dụng nicotine ở tuổi thiếu niên gây hại cho các phần của não kiểm soát sự chú ý, học tập, tâm trạng.
Không những thế, nicotine thay đổi làm ảnh hưởng xấu tới quá trình các khớp thần kinh (Synapse) được hình thành. Các khớp nối này cần thiết cho bộ nhớ của não" - ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm cảnh báo.
Sử dụng nicotine ở tuổi vị thành niên cũng có thể làm tăng nguy cơ nghiện các chất gây nghiện khác trong tương lai.
Nhiều loại thuốc lá điện tử được thiết kế tiện dụng với các ống dung dịch được đóng gói cho hàng trăm hơi hút, hầu như không có định lượng về nồng độ nicotine trong mỗi ml. Điều này dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng, mức độ dung nạp nicotine và gây nguy cơ ngộ độc cấp tính.
ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm - Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam chia sẻ về tác hại của thuốc lá thế hệ mới.
Khuyến cáo quan trọng của WHO về các loại thuốc lá thế hệ mới
Một nghiên cứu cho thấy, người trẻ tuổi thử sử dụng thuốc lá điện tử có nguy cơ bắt đầu sử dụng thuốc lá truyền thống cao hơn 3,5 lần so với nhóm không dùng thuốc lá điện tử. BS. Lâm chỉ rõ những nguy cơ nếu cho phép các loại thuốc lá mới sẽ gây:
Tăng nhanh tỷ lệ sử dụng thuốc lá mới, dẫn tới nghiện nicotine và sử dụng thuốc lá thông thường ở giới trẻ.Tăng nguy cơ tổn thương phổi cấp và chấn thương do nổ pin thuốc lá điện tử.Nguy cơ lạm dụng ma túy với thuốc lá điện tử.Nguy cơ thất thu thuế do việc phân loại thiết bị thuốc lá mới thành thiết bị điện tử, dung dịch thuốc lá điện từ thì phân thành hóa chất.Nguy cơ nhiều biến tướng quảng cáo khuyến mại thuốc lá mới....
Chính vì vậy, WHO khuyến cáo các quốc gia nên duy trì và tăng cường các quy định luật pháp hiện tại về cấm nhập khẩu và bán các loại thuốc lá thế hệ mới để ngăn ngừa sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng trong giới trẻ. Đồng thời tăng cường thực thi quy định chống buôn lậu, quảng cáo, và bán các sản phẩm này.
Vì sao Bộ Y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử? Để qua mặt được sự quản lý của các cơ quan chức năng hiện nay, nhiều loại thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng "núp bóng" dưới muôn hình dạng khác nhau để rao bán cho giới trẻ, đặc biệt là học sinh. Nhiều người trẻ sử dụng thuốc lá điện tử - Ảnh: D.LIỄU Cần mạnh tay với thuốc lá điện...