Hezbollah và Iran bắn tín hiệu muốn tránh nguy cơ xung đột lan rộng trong khu vực

Sau những vụ việc gây chấn động vừa qua như vụ tấn công ở Liban khiến phó thủ lĩnh Hamas thiệt mạng và đánh bom kép dẫn đến nhiều thương vong tại Iran, các bên liên quan đều có phản ứng chừng mực, kiềm chế đưa ra đe dọa trực diện.

Điều này phản ánh ý định tránh nguy cơ xung đột từ Dải Gaza lan rộng sang toàn khu vực Trung Đông.

Hiện trường vụ tấn công nhằm vào tòa nhà của phong trào Hamas tại ngoại ô Beirut, Liban ngày 2/1. Ảnh: THX/TTXVN

Phó thủ lĩnh lực lượng Hamas Saleh al-Arouri và 2 chỉ huy thuộc Lữ đoàn al-Qassam, cánh quân sự của Hamas, đã thiệt mạng trong vụ tấn công tại Beirut hôm 2/1. Ông al-Arouri (57 tuổi), được xem là một trong những lãnh đạo Hamas nổi bật hiện nay và là người sáng lập Lữ đoàn al-Qassam. Hamas đã xác nhận thông tin này.

Trong bài phát biểu tại Beirut hôm 3/1, thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah tuyên bố lực lượng này “không thể im lặng” sau vụ sát hại ông al-Arouri. Ông Nasrallah nhấn mạnh cuộc tấn công vào Beirut là “tội ác lớn, nguy hiểm mà chúng tôi không thể im lặng”. Tuy nhiên, ông không đưa ra đe dọa rõ ràng nào, chỉ nói rằng nếu Israel phát động chiến tranh chống lại Liban thì Tel Aviv “sẽ phải hối hận” và Hezbollah sẽ chiến đấu “đến cùng”.

Ông Emile Hokayem tại Viện nghiên cứu Chiến lược Quốc tế trụ sở tại Anh nhận định rằng Hezbollah sẽ phản ứng thận trọng. Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, trước đây là Twitter, ông Hokayem viết: “Tôi cho rằng Hezbollah ưu tiên kiềm chế phản ứng ngay lập tức và ồ ạt”. Đã có hơn 100 thành viên Hezbollah thiệt mạng ở Nam Liban kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu, vì vậy căng thẳng rất cao.

Israel không xác nhận cũng không phủ nhận việc ám sát al-Arouri nhưng đã cam kết tiêu diệt Hamas. Các chuyên gia Israel đánh giá cuộc tấn công hôm 2/1 ở Liban khiến 6 người thiệt mạng, đã được nhắm mục tiêu chính xác và cẩn thận. Không có thiệt hại phụ và mục tiêu chính là phó thủ lĩnh Hamas Saleh al-Arouri.

Israel từ lâu cáo buộc ông al-Arouri đứng sau các cuộc tấn công nhằm vào người dân nước này. Tuy nhiên, các lãnh đạo của Hamas khẳng định ông al-Arouri cũng là nhân vật quan trọng trong đàm phán với kết quả các con tin người Israel được thả và kéo theo lệnh ngừng bắn trong thời gian ngắn.

Người phát ngôn quân đội Israel, Chuẩn đô đốc Daniel Hagari, khi được phóng viên hỏi Israel đang làm gì để chuẩn bị cho phản ứng tiềm tàng của Hezbollah, đã hồi đáp: “Tôi sẽ không trả lời những gì bạn vừa đề cập. Chúng tôi đang tập trung vào cuộc chiến chống lại Hamas”. Người phát ngôn Nhà Trắng John Kirby, khi được hỏi về phát biểu của ông Nasrallah, đã nói với các phóng viên: “Chúng tôi chưa thấy Hezbollah hăng hái hỗ trợ lực lượng Hamas”.

Hamas và Hezbollah đã nối lại quan hệ trong những năm gần đây sau một khoảng thời gian chia rẽ vì nội chiến tại Syria. Nhiều lãnh đạo Hamas đã rời căn cứ trước đó của họ tại Damascus năm 2012 sau khi lên tiếng phản đối Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Liban đã suy sụp về mặt kinh tế và Hezbollah, một trong những đảng chính trị tại nước này, sẽ không được cử tri tha thứ nếu Israel trút cơn giận vào họ. Một cuộc tấn công của Israel vào Hezbollah không phải là bất khả thi qua thực tế rằng các thị trấn của Israel ở phía Bắc đã được sơ tán, giao tranh ở Gaza đang chậm lại và Mỹ đã điều động lực lượng hải quân trong khu vực, có thể hỗ trợ nếu cần thiết.

Hiện trường vụ nổ tại lễ tưởng niệm chỉ huy cấp cao Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) ở thành phố Kerman, ngày 3/1. Ảnh: AFP/TTXVN

Trong một diễn biến khác, vụ nổ kép ở thành phố Kerman của Iran hôm 3/1 đã khiến hơn 100 người thiệt mạng gần mộ của Tướng quá cố Qassem Soleimani. Vụ việc làm dấy lên lo ngại xung đột sẽ lan rộng trong khu vực. Lãnh đạo tối cao của Iran Ayatollah Ali Khamenei không nêu tên Israel trong phản ứng của mình về vụ đánh bom và cam kết sẽ có “phản ứng gay gắt”.

Tướng quá cố Qasem Soleimani là người đứng đầu nhánh Quds (phụ trách chiến tranh phi thông thường và hoạt động tình báo quân sự) thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận cuộc không kích vào tháng 1/2020 tại Baghdad (Iraq) khiến Tướng Qasem Soleimani thiệt mạng là do sự chỉ đạo của Tổng thống khi đó Donald Trump.

Tướng quá cố Soleimani được coi là gương mặt đại diện cho Quds và rất nổi tiếng tại Iran cũng như trên bình diện khu vực. Tướng Soleimani được bổ nhiệm làm chỉ huy lực lượng Quds vào năm 1998. Kênh RT (Nga) cho biết Tướng Soleimani được cho đóng vai trò then chốt trong nỗ lực chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Syria và Iraq. Cái chết của Tướng Soleimani đã gây căng thẳng quan hệ Iran và Mỹ vào thời điểm đó.

Bà Sima Shine, chuyên gia về Iran và từng làm việc tại cơ quan tình báo Israel Mossad đánh giá với tờ Telegraph (Anh) rằng Israel không tham gia vào vụ đánh bom tại Iran và khó có khả năng Iran sẽ tấn công trực tiếp Israel.