Hé lộ tài liệu mật lý giải khủng hoảng Qatar

Các thỏa thuận mật giữa Qatar và các nước vùng Vịnh mới được công bố, giúp lý giải khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng nhất Trung Đông nhiều thập kỷ.

Nội dung thỏa thuận mật mới được CNN công bố. Ảnh: CNN.

Qatar đã ký kết một chuỗi thỏa thuận với các láng giềng vùng Vịnh năm 2013 và 2014, trong đó cấm ủng hộ phe đối lập và các nhóm thù địch ở những nước này cũng như tại Ai Cập và Yemen. Sự tồn tại của các thỏa thuận đã được biết đến trước đây, nhưng nội dung tài liệu được giữ bí mật do tính nhạy cảm của vấn đề và do các nguyên thủ nhất trí một cách bí mật.

CNN hôm 10/7 đưa tin sau khi thu thập được tài liệu độc quyền từ một nguồn tin trong khu vực có quyền tiếp cận văn bản.

Các nước vùng Vịnh cáo buộc Qatar không tuân thủ hai thỏa thuận, điều này lý giải nguyên nhân của cuộc khủng hoảng ngoại giao tồi tệ nhất Trung Đông trong nhiều thập kỷ.

Thỏa thuận đầu tiên được viết tay ngày 23/11/2013, do Quốc vương Arab Saudi, Qatar và Kuwait ký. Nó đề ra các cam kết tránh can thiệp nội bộ các nước vùng Vịnh khác, trong đó có cấm hỗ trợ tài chính và chính trị cho các nhóm hoạt động chống chính phủ.

“Thỏa thuận Riyadh” đề cập cụ thể đến việc không hậu thuẫn nhóm Anh em Hồi giáo cũng như không ủng hộ các nhóm đối lập tại Yemen có thể đe dọa những nước láng giềng. Các đồng minh vùng Vịnh nhiều lần cho rằng Qatar hậu thuẫn nhóm Anh em Hồi giáo.

Để biện minh cho việc cô lập Qatar hồi tháng trước, các nước vùng Vịnh cáo buộc Doha ủng hộ tài chính cho Hezbollah và những nhóm khủng bố khác, bên cạnh việc hậu thuẫn Anh em Hồi giáo ở Ai Cập.

Trong thỏa thuận đầu tiên, các nước cũng thề không ủng hộ “truyền thông đối kháng”, ý chỉ Al Jazeera, đài truyền hình vệ tinh có trụ sở ở Qatar, được chính phủ tài trợ. Các nước vùng Vịnh cáo buộc đài này ủng hộ những nhóm đối lập tại các nước trong khu vực như Ai Cập và Bahrain.

Thỏa thuận thứ hai có tiêu đề “tối mật”, ghi ngày 16/11/2014, có thêm sự tham gia của Quốc vương Bahrain, Hoàng tử Abu Dhabi và Thủ tướng Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất ( UAE). Nó đề cập cụ thể đến cam kết của các bên ký kết về việc ủng hộ sự ổn định của Ai Cập, trong đó có việc ngăn Al Jazeera trở thành nền tảng để các nhóm, cá nhân thách thức chính phủ Ai Cập.

Sau khi thỏa thuận được ký, Al Jazeera đã cho dừng một kênh chuyên phủ sóng ở Ai Cập có tên Al-Jazeera Mubashir Misr.

Một tài liệu bổ sung cho thỏa thuận năm 2013 cũng được các ngoại trưởng ký kết. Nó bao gồm điều khoản cấm ủng hộ Anh em Hồi giáo cũng như các nhóm bên ngoài tại Yemen và Arab Saudi đe dọa an ninh và sự ổn định của các nước Hồi đồng Hợp tác vùng Vịnh, nhóm 6 nước bao gồm Arab Saudi, UAE, Bahrain và Qatar.

Các nước vùng Vịnh phát tuyên bố chung, Qatar đáp trả

Sau khi CNN đăng bài, Arab Saudi, Bahrain, UAE và Ai Cập phát tuyên bố chung, cho rằng việc đăng tải thỏa thuận “chắc chắn xác nhận Qatar không tuân thủ cam kết và vi phạm hoàn toàn những lời cam kết”.

Trong tuyên bố gửi tới đài truyền hình Mỹ, Qatar cáo buộc chính Arab Saudi và UAE phá vỡ tinh thần thỏa thuận Riyadh, theo đuổi “một cuộc tấn công chủ quyền Qatar mà không bị thách thức”.

4 nước áp lệnh trừng phạt Qatar ngày 5/6, cáo buộc ủng hộ chủ nghĩa khủng bố, ủng hộ Iran và Anh em Hồi giáo, can thiệp nội bộ. 4 nước cho rằng Doha đã cam kết không can thiệp chính trị các nước láng giềng trong thỏa thuận năm 2013. Qatar bác bỏ cáo buộc, cho hay 4 nước đang cố áp quan điểm của mình lên chính sách đối ngoại của nước này.

Trọng Giáp

Theo VNE