Hậu quả và giải pháp khi trẻ thừa cân béo phì

Theo Viện Dinh Dưỡng Quốc gia, tình trạng thừa cân và béo phì ở trẻ em Việt Nam đang tăng nhanh, nhất là ở các đô thị.

Tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ dưới 5 tuổi (tiền học đường) tại TP.HCM tăng gấp 3 lần trong hơn 10 năm qua, từ 3,7% lên 11,5%; tỷ lệ này ở học sinh các cấp (học đường) cũng tăng gấp đôi, từ 11,6% lên 21,9%.

Thế nhưng, một nghiên cứu tại TP.HCM lại cho thấy có tới 53% phụ huynh hoàn toàn không nhận biết là con mình bị thừa cân béo phì mà vẫn cho là trẻ đang bình thường? Hay thậm chí ở một nghiên cứu khác có 30% bà mẹ có con béo phì vẫn muốn con tăng cân thêm bởi “sợ con ốm, mọi người sẽ chê cười”.

Đây thực sự là một hồi chuông đáng báo động, cho thấy ý thức dự phòng và điều trị bệnh thừa cân béo phì ở trẻ em Việt Nam hiện nay vẫn chưa được phụ huynh quan tâm đúng mức.

Chúng ta cần biết, béo phì ở trẻ em trước mắt sẽ làm cho trẻ nặng nề nên thường phản xạ kém, dễ bị tai nạn. Do tăng cân quá nhanh, trẻ sẽ dễ bị rạn da, biến dạng xương chân, khó thở hay có những cơn ngừng thở lúc ngủ làm giảm chất lượng giấc ngủ.

Trẻ béo phì thường dậy thì sớm nên sẽ làm kìm hãm sự tăng trưởng chiều cao của trẻ khi trưởng thành. Tình trạng béo của trẻ tiền học đường (dưới 5 tuổi) nếu không được điều trị sẽ làm cho trẻ tiếp tục béo dai dẳng cho tới lớn với mức độ béo ngày càng tăng nên việc điều trị muộn sau này sẽ gặp nhiều khó khăn hơn.

Và béo phì ở trẻ em, cũng sẽ làm cho trẻ gia tăng nguy cơ bị mắc các bệnh như gan nhiễm mỡ, cao huyết áp, đái tháo đường type 2… gây ra nhiều hậu quả nguy hại về mặt sức khỏe, làm giảm chất lượng cuộc sống và giảm tuổi thọ nếu không được điều trị kịp thời.

Thực tế này cũng đã được chứng minh tại các phòng khám nhi, với số lượng trẻ bị béo phì lứa tuổi học đường bị gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ trong máu, cao huyết áp, đái tháo đường… đến khám và điều trị ngày càng gia tăng. Các bệnh lý này nếu xảy ra ở trẻ lại càng nguy hiểm bởi trẻ còn nhỏ, chưa hiểu biết về hậu quả của bệnh, chưa ý thức được hành vi trong việc tự bảo vệ sức khỏe nên sẽ rất khó kiểm soát các cơn thèm ăn cũng như việc tập luyện và vì vậy trẻ có thể phải sống lệ thuộc vào thuốc và gặp nhiều biến chứng hơn.

Chúng ta cũng biết, nguyên nhân chủ yếu của thừa cân, béo phì là do năng lượng từ ăn uống đưa vào quá nhiều (dùng thường xuyên thức ăn nhanh, thịt mỡ, đồ chiên rán quay, bánh kẹo, kem, chè, nước ngọt…) trong khi năng lượng tiêu hao ra quá ít (ít vận động, thích ngồi một chỗ chơi game, xem tivi, học thêm quá nhiều không có thời gian chơi thể thao…).

Do đó, giải pháp quan trọng để phòng chống tình trạng thừa cân béo phì ở trẻ em rất cần các bậc cha mẹ phải thay đổi tư duy, phải có sự hiểu biết trong việc chọn lựa các thực phẩm lành mạnh cho con (nên ăn giảm đường, giảm béo, nhiều rau củ quả, hạn chế thức ăn nhanh, chọn sữa phù hợp…), thường xuyên tạo điều kiện cho trẻ vận động, chơi thể thao ít nhất 60 phút mỗi ngày, theo dõi cân nặng và chiều cao của trẻ mỗi tháng hay mỗi quý để kiểm soát việc tăng cân, tăng chiều cao sao cho phù hợp với các giai đoạn phát triển của con.

Chú ý, không áp dụng chế độ ăn kiêng quá mức hoặc uống thuốc để giảm cân, mà phải có chế độ dinh dưỡng hợp lý, không nên cắt bỏ sữa của trẻ béo phì mà cần đổi loại sữa phù hợp vì sữa vẫn là thực phẩm rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Nên chọn các loại sữa năng lượng thấp, sữa không đường, tách béo, sữa dành cho trẻ thừa cân béo phì, khoảng 400ml – 500ml mỗi ngày theo nhu cầu khuyến nghị của tuổi.

ThS. BS. Trần Thị Hồng Loan

Chuyên gia Dinh dưỡng Cấp cao

Theo Dân trí