Hấp dẫn món “muối kiến vàng”
Đồng bào M’nông, Mạ, Ê đê sinh sống ở Đắk Nông có rất nhiều món ăn truyền thống dân dã như cơm lam, canh thụt, canh bồi… với những nguyên liệu hết sức gần gũi với thiên nhiên; trong đó có món “ muối kiến vàng”.
Muối kiến vàng – món ăn yêu thích của đồng bào M’nông, Mạ, Ê đê
Muối kiến vàng là một trong những món ăn ưa thích được đồng bào sử dụng trong bữa ăn thường ngày. Cách chế biến cũng khá đơn giản với nguyên liệu chính là kiến vàng (một loại kiến sống bám từng tổ trên cây). Sau khi bắt kiến về để cả tổ ngâm vào nước nóng hoặc bỏ vào chảo rang cho kiến chết, vớt kiến ra để ráo rồi rang chung với muối hạt và ớt xiêm. Tùy theo sở thích của từng gia đình mà cho ớt, muối nhiều hay ít. Khi muối khô và kiến đã chín thơm thì đổ vào cối giã cho đều, bỏ vào hộp dùng trong nhiều ngày…
Muối kiến vàng mang hương vị đặc trưng riêng, vô cùng lạ miệng và hấp dẫn, được đồng bào dùng với cơm trắng khi lên nương rẫy, ăn với rau luộc, chấm xoài xanh hay ăn kèm với các món thịt nướng… Theo đồng bào, kiến vàng chứa nhiều chất dinh dưỡng, có vị chua chua rất dễ ăn. Việc bắt kiến vàng cũng phải theo mùa và chủ yếu vào mùa nắng bởi lúc này kiến chua và mang vị đặc trưng hơn. Ngoài sử dụng kiến để làm muối, đồng bào còn dùng để nấu canh măng, canh lá giang, làm gỏi đu đủ…
Video đang HOT
Muối kiến vàng của đồng bào M’nông ở xã Đắk R’moan (Gia Nghĩa) tại Hội xuân Liêng Nung năm 2019
Ông Điểu Nhan ở bon Đắk R’moan, xã Đắk R’moan (Gia Nghĩa) cho biết: “Muối kiến vàng có mùi vị đặc trưng riêng, vừa chua chua, cay cay, mặn mặn… là món ăn ưa thích của người M’nông khi lên nương rẫy. Tôi cũng chẳng biết là món này có từ bao giờ nữa, chỉ thấy ông bà xưa làm thì thi thoảng cũng bắt kiến về làm thôi”. Chị H’Brem ở bon SêRê Ú, xã Đắk Nia cũng cho biết: “Thi thoảng đi rừng hoặc lên rẫy thấy tổ kiến vàng là tôi lại bắt về chế biến các món ăn, nhiều thì làm muối, ít thì nấu canh chua cho các con ăn”.
Canh bột ngô của người M'nông
Với sự sáng tạo trong ẩm thực của mình, người M'nông trên địa bàn tỉnh Đắk Nông đã có món ăn truyền thống chế biến từ ngô là canh bột ngô. Món ăn mang hương vị thơm ngon, đặc biệt và gây thương nhớ nếu một lần được thưởng thức.
Sau mỗi mùa thu hoạch, ngô lại được đồng bào phơi trên những hiên nhà hay gác bếp, chờ khi thật khô mới đem đi làm canh bột ngô.
Người M'nông lấy hạt ngô rang chín rồi giã hoặc xay nhuyễn thành bột
Gọi là món canh nhưng món ăn không nhiều nước như món canh thông thường mà lại hơi đặc, sánh. Để có được bát canh ngon, người M'nông phải trải qua nhiều công đoạn và tốn khá thời gian. Những bắp ngô ngon nhất, hạt chắc, có màu vàng óng được tách hạt, rang chín rồi đem giã hoặc xay nát. Thành phẩm bột ngô nhuyễn sẽ đem sàng lại một lần để loại bỏ sạn và phần hạt cộm để có được bột mịn, ngon nhất.
Nguyên liệu đặc biệt thứ hai là cá trê. Loại cá trê to được đem nướng trên than hồng đến độ chín vàng thì róc lấy thịt bỏ xương. Khi có được 2 nguyên liệu chính là bột ngô và cá trê, người M'nông bắt đầu lấy nồi nấu món canh bột ngô. Trên bếp đặt một chiếc nồi với lượng nước dùng vừa đủ cho bữa ăn của gia đình, nước được đun thật sôi rồi cho phần thịt cá trê vào nấu, thêm một ít sả đã đập dập vào nồi.
Thịt cá trê được ninh trên lửa trước khi cho bột ngô vào nấu
Đun một lúc dùng đũa quấy mạnh tay cho cá nhuyễn nát ra từng miếng nhỏ, mùi sả lúc này quyện vào trong nước, theo hơi nước đưa mùi thơm bay ra khắp gian bếp. Người M'nông lấy bột vào tô để trộn cùng nước thành hỗn hợp sánh đặc, không để vốn cục. Khi cảm thấy cá đã tiết ra vị ngọt vào trong nồi nước, người chế biến mới dùng hỗn hợp bột ngô mới pha đổ vào nồi nấu. Lúc này, lửa được để liu riu, nồi canh sôi vừa phải, nêm nếm thêm gia vị, dùng đũa quấy đều cho các nguyên liệu hòa quyện vào nhau.
Món canh bột ngô của người M'nông
Tùy theo sở thích của từng gia đình mà người M'nông có thể thêm các loại rau thơm để tăng hương vị cho món ăn. Tuy nhiên, lượng rau thơm cho vào rất ít so với một số món ăn khác để giữ được mùi thơm đặc biệt của ngô. Món ăn trở nên sánh đặc, bốc hơi nghi ngút, mùi thơm của ngô lan tỏa khắp nơi cũng có nghĩa món ăn đã hoàn thành.
Mâm cơm của người M'nông với món thịt heo nướng, đọt mây nướng, canh thụt, canh bồi, canh bột ngô...
Khi thưởng thức, món ăn có mùi thơm dễ chịu và hương vị đậm đà. Món canh bột ngô dùng ăn thay cơm hoặc trộn cơm đều mang lại cảm giác tuyệt vời. Người M'nông yêu thích vì vị ngọt, bùi của ngô và béo ngọt của cá kết hợp với vị mềm dẻo của cơm.
Ngày nay, với sự thay đổi canh tác, tập quán trồng trọt ít trồng ngô như trước, món canh bột ngô cũng ít xuất hiện hơn trong bữa cơm đời thường. Với sự chế biến công phu, cầu kỳ, canh bột ngô trở thành món ăn độc đáo, hấp dẫn, chỉ thường nấu đãi khách quý hay dịp đặc biệt của gia đình, bon làng...
Một số món ẩm thực đặc sắc của Đắk Nông Đến với Đắk Nông, du khách không chỉ được khám phá các thác nước hùng vĩ, thơ mộng mà vùng đất này còn có nhiều món ăn dân dã đặc sắc, có dịp thưởng thức mới cảm nhận hết được sự thú vị của nó. Cá lăng Cá lăng là một loài cá nước ngọt có vị ngọt béo, thơm ngon. ở Đắk...