Hành trình 20 năm đi tìm hài cốt đồng đội trên nước bạn

Hai mươi năm qua, cán bộ, chiến sĩ Đội chuyên trách tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sĩ hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh (Đội K93) thuộc Phòng Chính trị – Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang đã khảo sát, tìm kiếm và quy tập được 1.956 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên nước bạn Campuchia (trong đó có 251 hài cốt liệt sĩ xác định được họ tên, quê quán) về với đất mẹ.

Mệnh lệnh từ trái tim

Đội K93 trong một lần hành quân tìm mộ liệt sĩ trên đất bạn Campuchia.

Đội K93 được thành lập ngày 20/11/2000, với nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, hồi hương hài cốt liệt sĩ hy sinh qua các thời kỳ trên địa bàn An Giang và quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên nước bạn Campuchia.
Trong 20 năm qua, các cán bộ, chiến sĩ Đội K93 đã đặt chân đến hơn 170 xã, 21 huyện, thuộc 3 tỉnh Takeo, Konpong Spseu, Kokong của Vương quốc Campuchia và 28 xã thuộc 3 huyện An Phú, Tịnh Biên, Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Gắn bó với Đội K93 từ khi mới thành lập và được xem là chỗ dựa tinh thần, người truyền nhiệt huyết cho các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Đội K93 trong thực hiện nhiệm vụ – Đại tá, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Huỳnh Trí cho biết: Hòa bình mà chúng ta đang được hưởng hôm nay đã được đánh đổi bằng nhiều máu thịt của các đồng chí, đồng đội. Còn sống là một điều may mắn, thế nên nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh với quê hương, xứ sở không chỉ là nhiệm vụ mà là mệnh lệnh từ trái tim.
Theo Đại tá Huỳnh Trí, địa bàn Đội K93 tìm kiếm, quy tập tại nước bạn Campuchia thường là đồi núi hiểm trở, phức tạp, chủ yếu hành quân bộ, nhiều nơi còn bom mìn và chất độc hóa học sót lại sau chiến tranh nên việc tìm kiếm rất nguy hiểm, tại nhiều địa điểm công tác khai quật chủ yếu bằng sức người. Dù vậy, để hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao phó, Đội đã kiên trì lật từng tấc đất, góc suối, đào hàng chục nghìn khối đất đá bằng công cụ thô sơ, vừa đi vừa mở đường, cơ động hàng nghìn km… để tìm kiếm, đưa những người con về với đất mẹ.
Thượng tá Lê Đắc Thoa, Chính trị viên Đội K93 – Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang cho biết, ngay từ những ngày đầu thành lập, Đội K93 gặp không ít khó khăn về nơi ăn, ở, sinh hoạt, cơ sở vật chất thiếu thốn, bỡ ngỡ với nhiệm vụ mới. Bên cạnh đó, các cuộc chiến tranh đã qua lâu, địa hình, địa vật thay đổi hoàn toàn, địa bàn rộng, đường cơ động xa, rừng núi hiểm trở, thời tiết, khí hậu khắc nghiệt; số cán bộ, chiến sĩ trực tiếp tham gia chiến đấu hầu hết tuổi đã cao, sức khỏe yếu, trí nhớ giảm, một số người đã qua đời nên việc cung cấp thông tin, mộ chí phần lớn độ chính xác không cao.
Hơn nữa, khi thực hiện nhiệm vụ trên đất Campuchia, cán bộ, chiến sỹ Đội chưa am hiểu sâu tình hình địa bàn, phong tục tập quán… nhưng bằng tình cảm, trách nhiệm đối với các thế hệ cha, anh đã anh dũng hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân… trong 20 năm qua, cán bộ, chiến sỹ Đội K93 luôn nêu cao ý thức, trách nhiệm và quyết tâm khắc phục khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
“Thời gian đầu, một số anh em chiến sĩ trẻ, do chưa quen với công việc cầm xẻng, đào đất liên tục nên tay bị chai, sần đến chảy máu nhưng không ai bỏ cuộc”, Thượng tá Lê Đắc Thoa chia sẻ.
Cũng theo Thượng tá Lê Đắc Thoa, quá trình thực hiện nhiệm vụ của Đội còn thách thức khác là rừng ở nước bạn khá nguyên sinh nên có thú dữ, đặc biệt là rắn độc và muỗi… Ở trong nước, những nơi có thông tin mộ liệt sĩ thường nằm sâu trong rừng, địa hình hiểm trở phải đi bộ cả ngày mới đến nơi. Có những thông tin phải đào, tìm nhiều chỗ vẫn không thấy. Những khó khăn, vất vả đó không làm cán bộ, chiến sĩ Đội K93 nao núng, bởi hơn ai hết, các cán bộ, chiến sĩ Đội K93 thấu hiểu được nỗi đau của gia đình, thân nhân các liệt sĩ đang từng ngày mong ngóng được đưa họ trở về.
Song song với nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập, hồi hương liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia, Đội K93 từng bước thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với Ban chuyên trách, chính quyền, lực lượng vũ trang của nước Campuchia. Qua đó, phía bạn đã tích cực giúp đỡ Đội K93 thu thập thông tin, tạo điều kiện về nơi ăn, nghỉ và bảo vệ an toàn cho Đội trong suốt quá trình hoạt động. Cán bộ, chiến sỹ Đội K93 luôn phát huy truyền thống Quân đội nhân dân Việt Nam, chấp hành nghiêm kỷ luật, giữ gìn mối quan hệ đoàn kết quốc tế, tôn trọng phong tục tập quán của nhân dân, thường xuyên gần gũi, gắn bó với nhân dân nước bạn; tuyên truyền, giải thích cho nhân dân nước bạn hiểu rõ nhiệm vụ của Đội K93; tổ chức khám bệnh, cấp thuốc miễn phí, tặng quà cho người dân Campuchia có hoàn cảnh khó khăn, làm đường dân sinh, sửa chữa cầu… Những việc làm trên đã tạo được niềm tin, tình cảm tốt đẹp của chính quyền và nhân dân Campuchia, từ đó nhiều người dân đã cung cấp cho Đội các thông tin có giá trị.
Đến nay, Đội K93 đã tìm kiếm, quy tập hồi hương được 1.956 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia về nước, trong đó có 251 hài cốt liệt sĩ xác định được danh tính.
Riêng trên địa bàn tỉnh An Giang, Đội K93 đã tìm kiếm, quy tập được 1.254 hài cốt liệt sĩ; trong đó, có 130 hài cốt liệt sĩ xác định được danh tính.
Tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ

Đội K93 tìm mộ liệt sĩ trên đất bạn Campuchia.

Đội K93 thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hồi hương liệt sĩ ở nước bạn Campuchia kéo dài khoảng 10 tháng và được chia thành 2 đợt; đợt 1 bắt đầu từ tháng 3 – 7, đợt 2 từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau. Thời gian xen kẽ giữa hai đợt (tháng 8,9,10), Đội tổ chức tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh An Giang.
“Thời gian chúng tôi ở nhà rất ít, anh em trong đội hầu như không có năm nào được đón Tết cùng gia đình. Chúng tôi từ Campuchia về nhà đã là mùng 4 Tết, tranh thủ với gia đình ít ngày, anh em lại lên đường làm nhiệm vụ. Thiệt thòi là thế nhưng cán bộ, chiến sĩ luôn có ý thức, trách nhiệm rất cao trong công việc”, Thượng tá Lê Đắc Thoa nói thêm.
Phát biểu tại buổi họp mặt kỷ niệm 20 năm thành lập Đội K93 mới đây, ông Lê Văn Phước – Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Trưởng ban Chỉ đạo 515 tỉnh An Giang nhấn mạnh, đất nước ta đã trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược, cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế ở nước bạn Campuchia. Sự hy sinh, mất mát to lớn của các thế hệ cán bộ, chiến sĩ và nhân nhân ta là không có gì bù đắp được. Thời gian qua, Đảng, Nhà nước, lực lượng vũ trang và nhân dân đã tập trung chỉ đạo, triển khai tìm kiếm, cất bốc, quy tập, an táng hài cốt liệt sĩ hy sinh qua các thời kỳ đạt được nhiều kết quả. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hài cốt của các cô, chú, anh, chị chưa tìm kiếm được, vẫn còn nằm lại đâu đó nơi chiến trường đã ngã xuống hoặc trên đất bạn Campuchia.
Trong điều kiện tài liệu, thông tin về nơi chôn cất liệt sĩ hy sinh qua các thời kỳ trên địa bàn tỉnh An Giang và quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia ngày càng ít theo thời gian, độ chính xác không cao, địa hình địa vật thay đổi do quá trình phát triển kinh tế – xã hội, thời tiết diễn biến cực đoan, dịch bệnh diễn biến phức tạp… Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Lê Văn Phước đề nghị cán bộ chiến sĩ Đội K93 tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện tốt Chỉ thị số 24-CT/TW ngày 15/5/2013 của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trong những năm tiếp theo.
Bên cạnh đó, Đội K93 cần tăng cường kết nối, khai thác tối đa các nguồn thông tin ở trong nước và nước bạn, chủ động xây dựng kế hoạch tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên các địa bàn nội địa và nước bạn Campuchia phù hợp nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
Song song với nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia, Đội cần chú trọng và làm tốt công tác Dân vận trên địa bàn đóng quân và công tác đối ngoại quân sự, ngoại giao với chính quyền, lực lượng vũ trang, nhân dân Campuchia; thường xuyên củng cố, kiện toàn tổ chức, biên chế và kịp thời bổ sung phương tiện, trang bị, vật chất đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ; quan tâm, chăm lo tốt đời sống, vật chất, tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ.
Với những thành tích đặc biệt xuất sắc đó, Đội K93 đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng 2 Huân chương Chiến công hạng Nhì và hạng Ba; Bộ Quốc phòng tặng Bằng khen; Bộ Tư lệnh Quân khu 9 hai lần tặng Cờ đơn vị xuất sắc 5 năm liền trong phong trào thi đua Quyết thắng; Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang tặng 13 Bằng khen; Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh An Giang tặng 10 Bằng khen, 7 Giấy khen và 12 danh hiệu đơn vị Quyết thắng…
Đặc biệt, Đội K93 là một trong những tập thể ưu tú của tỉnh An Giang vinh dự được tham dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ X năm 2020. Đây vừa là động lực, niềm tin và là hành tranh để những người lính Đội K93 “chân cứng đá mềm”, tiếp tục vượt suối, băng rừng trong hành trình tìm hài cốt liệt sĩ sinh qua các thời kỳ trên địa bàn tỉnh An Giang và quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh trên đất bạn Campuchia để đưa về quê hương.