Hàng trăm hộ được đền bù tiền tỷ vẫn nguy cơ đói nghèo

Dù nhận đền bù tiền tỷ, song hàng trăm hộ dân vùng dự án thủy điện Đăkđrinh, huyện Sơn Tây (Quảng Ngãi) có nguy cơ đối mặt đói nghèo vì tiêu xài phung phí, trả nợ… mà không quan tâm đầu tư làm kinh tế.

Những căn nhà trị giá hơn nửa tỷ đồng sừng sững mọc lên giữa khu tái định cư dự án thủy điện Đăkđrinh giữa núi rừng Sơn Tây. Ảnh: Trí Tín.

Trên nền đất đỏ quạch vừa mới san ủi, những căn nhà trị giá hơn nửa tỷ đồng san sát, sừng sững trên những khu tái định cư thủy điện Đăkrinh. Rời đến ở trong căn nhà mới trống hoác, anh Đinh Văn Thái cầm lon bia cụng lách cách, hô hào 4 trai làng cùng uống mừng cho ngày gia đình mình đặt chân đến vùng đất mới.

Thái thật thà liệt kê, ngoài căn nhà trị giá hơn 500 triệu đồng, gia đình anh còn nhận tiền đền bù đất đai, hoa màu khoảng 450 triệu nữa. Tuy nhiên khoản tiền này đã dùng đóng bàn ghế, giường, tủ, mua chăn nệm cho căn nhà mới hết 120 triệu, mua 1 chiếc xe máy, giàn karaoke, cặp loa cùng tivi hết gần 50 triệu. Số còn lại trả nợ cho “con buôn”, chủ hàng tạp hóa các khoản tiền đã mua lương thực, rượu, heo, gà suốt hai năm qua. “Sau khi chi tiêu hết tiền đền bù rồi thì vợ chồng mình tính đi làm thuê, vào rừng tìm nơi phát nương, làm rẫy kiếm sống thôi”, anh Thái nói.

Gần sát căn nhà của Thái, cơ ngơi của Đinh Văn Bay ở thôn Nước Vương, xã Sơn Liên cũng khang trang không kém. Bay bảo, Nhà nước hỗ trợ khoảng 300 triệu đồng, mình thêm vào hơn 200 triệu nữa làm căn nhà ở khu tái định cư này. Tiền đền bù còn lại khoảng hơn 600 triệu đồng, Bay gửi ngân hàng 200 triệu, số còn lại mua hai xe máy và trả tiền lương thực, thực phẩm, rượu, bia hơn một năm qua đã nợ các chủ hàng tạp hóa.

“Trước đây nơi ở cũ có ruộng lúa nước, có nhiều rẫy sản xuất, giờ nhường hết cho thủy điện, dời về khu này thì không còn đất đai như trước nữa. Tiền Nhà nước hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp sau khi nhận về cũng mang đi trả nợ hết rồi. Những ngày tới hai vợ chồng chưa biết phải làm gì sống để nuôi con”, Bay phân trần.

Nhường hết đất đai cho dự án thủy điện, khoản tiền hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp thì mang đi trả nợ, nhiều hộ dân vùng tái định cư xã Sơn Liên chưa biết làm gì để nuôi sống gia đình những ngày tới. Ảnh: Trí Tín.

Trước đó, ngày 25/6, sau khi chi trả 45 tỷ đồng đền bù cho người dân, một số hộ vừa rời khỏi trụ sở ủy ban xã Sơn Liên đã bị các chủ hàng tạp hóa giật tiền trên tay.Lực lượng công an kịp thời can thiệp vụ tranh chấp gần 1,9 tỷ đồng giữa ông Đinh Văn Dơ và Đinh Văn Lát với các “con buôn” mua bán đất đai vùng dự án (không có giấy tờ) trước đó. Xã Sơn Liên đang tạm giữ hai sổ tiết kiệm tổng trị giá 1,2 tỷ đồng và gần 640 triệu đồng tiền mặt của ông Dơ và Lát chờ công an huyện điều tra, xử lý trường hợp tranh chấp này.

Thượng tá Đinh Quang Ven, Trưởng công an huyện Sơn Tây xác nhận, nhiều hộ dân sau khi nhận tiền đền bù về không đủ để trả nợ. Còn khoản tiền chuyển đổi nghề nghiệp, họ mang về mua xe máy, điện thoại cho con cái hoặc vật dụng cho căn nhà mới là hết sạch. “Con buôn tìm mọi cách khoét tiền đền bù đất đai, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp của đồng bào bằng cách cho sử dụng trước phương tiện đi lại, điện thoại hoặc bán thiếu heo, gà sau đó lấy tiền với giá cao hơn nhiều lần so với giá thị trường. Tuy nhiên những trường hợp này chỉ có thể xử lý hành chính vì đồng bào tự nguyện mua nợ của các chủ tạp hóa trước đó”, thượng tá Ven nói.

Thống kê của UBND huyện Sơn Tây, từ cuối năm 2012 đến nay, Ban đền bù của dự án thủy điện Đăkđrinh đã chi trả tiền đất đai, hoa màu, nhà cửa khoảng 81 tỷ đồng. Dự kiến đến tháng 8 tới sẽ đền bù thêm 180 tỷ đồng cho hơn 200 hộ dân trong vùng ảnh hưởng của dự án.

Sau khi nhận tiền đền bù, chuyển đến khu tái định cư, anh Đinh Văn Thái ở xã Sơn Liên đã mua ngay giàn karaoke, cặp loa, tivi hết gần 10 triệu đồng. Trong khi đó, vợ và ba con nhỏ nheo nhóc quần áo cũ nhàu, chịu nhiều thiếu thốn.Ảnh: Trí Tín.

Ông Đinh Kà Để, Bí thư huyện ủy Sơn Tây lo lắng, tập tục của đồng bào thiểu số nơi đây là họ ít lo xa, chỉ cần có nhà, đám rẫy và con trâu là mãn nguyện rồi. Bây giờ họ nhận cùng lúc nhiều tiền nên thích tiêu xài phung phí và trả nợ nần.

Để tránh xảy ra tình trạng “giật nợ” tiền đền bù tái diễn thời gian tới, huyện ủy Sơn Tây chỉ đạo công an huyện điều tra, xử lý dứt điểm các khoản nợ giữa người dân với các “con buôn”, chủ tạp hóa; ngăn chặn kẻ xấu lợi dụng sự thiếu hiểu biết của dân, lừa phỉnh chiếm đoạt tiền đền bù. Để giúp cho người dân thoát nghèo, có cuộc sống ổn định khi đến ở các khu tái định cư, huyện Sơn Tây khảo sát bố trí đất tái định canh, phát triển chăn nuôi trâu, bò, trồng keo, bời lời, xà cừ… nhất là tăng cường trồng rừng.

Theo kế hoạch, đến 31/8, Ban quản lý dự án thủy điện Đăkđrinh dâng nước lên đến 410m nên hiện tại hàng nghìn người dân ở huyện Sơn Tây (Quảng Ngãi) và huyện Konplong (Kon Tum) vùng lòng hồ đang gấp rút di dời đến vùng an toàn.

Thủy điện Đăkđring khởi công vào tháng 1/2011, dự án nằm ở các xã Sơn Long, Sơn Liên và Sơn Dung, huyện Sơn Tây (Quảng Ngãi) và huyện KongPlong tỉnh Kon Tum. Nhà máy có công suất 125MW, tổng mức đầu tư 3.423 tỷ đồng. Theo kế hoạch, tổ máy 1 sẽ phát điện vào tháng 9/2013 và đến tháng 12/2013 sẽ phát điện tổ máy 2.

Theo Khampha