Hàng chục hố sâu rộng 4-95 ha đe doạ sạt lở miền Tây
Chuyên gia cho rằng, những hố sâu là một phần tự nhiên của sông Mekong, là nơi ở của 200 loài cá, nhưng nay gây sạt lở do thiếu phù sa và cát nghiêm trọng.
Sơ đồ vị trí các hố sâu tại Đồng Bằng Sông Cửu Long. Nguồn: Ủy hội sông Mekong
Theo Ủy hội sông Mekong (MRC), trên hệ thống sông này hiện có 500 hố sâu, thể tích bình quân 29.000-122 triệu m3, phổ biến nhất là 1,55 triệu m3/hố. Trên lãnh thổ Campuchia, đoạn từ Sambor (tỉnh Kampong Thom) tới biên giới Lào có 95 hố, nhiều hố sâu đến 80 m. Đoạn phía Nam Lào có hố sâu hơn 90 m, rộng 729 ha; hố phía Đông Phnom Penh dài 18,5 km.
Tại đồng bằng Sông Cửu Long hiện có 23 hố sâu 13-44 m, rộng 4-95 ha, chủ yếu nằm trên sông T.iền, sông Hậu, sông Vàm Nao…
Các hố sâu thường xuất hiện ở những đoạn sông cong, nước đạp vào bờ phía lõm; nơi hợp lưu của hai dòng; chỗ dòng chảy bị cù lao giữa sông tách ra; và ở dòng sông bị thắt cổ chai…
Theo thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện – Chuyên gia nghiên cứu độc lập sinh thái đồng bằng sông Cửu Long, những hố sâu có từ lâu và là một phần tự nhiên của hệ thống sông Mekong; có vai trò sinh thái rất quan trọng; là nơi cư trú của khoảng 200 loài cá. Vào mùa kiệt, cá rút xuống các hố này để tránh nóng, tìm mồi.
“Những hố này trước nay vẫn ở đó, không gây ra sạt lở. Nhưng nay nó gây ra sạt lở là do mất cân bằng, thiếu phù sa và cát nghiêm trọng”, ông Thiện khẳng định.
Theo ông Thiện, vào đầu mùa lũ hàng năm, khoảng tháng 7-8, cát di chuyển vào lấp khoảng 20-30% chiều sâu hố. Đến tháng 9-10 trở đi, dòng sông tự nạo vét lấy lượng cát này ra khỏi hố và tiếp tục trôi xuống hạ nguồn. Nhưng khi phía trên, các đ.ập thủy điện chặn giữ lại hoặc do khai thác quá mức thì lượng cát xuống hạ lưu giảm mạnh.
Video đang HOT
Điều này dẫn đến không có cát lấp vào hố theo chu kỳ mà sông vẫn tự nạo vét. Vì vậy, hố sẽ mở rộng, dịch chuyển, ăn sâu vào chân bờ, tạo “hàm ếch” gây sạt lở nghiêm trọng. “Vụ sạt lở hàng loạt căn nhà ở bờ sông Vàm Nao cuối tháng 4 là một minh chứng rất cụ thể”, ông Thiện nói.
Các chuyên gia cho rằng, hiện phù sa mịn của sông Mekong về miền Tây giảm 50%, chỉ còn 85 triệu tấn một năm. Khai thác cát tràn lan, 10 năm qua, sông T.iền, sông Hậu mất hơn 200 triệu khối cát, lòng sông sâu thêm khoảng 1,3 m. Dự báo phù sa mịn sẽ tiếp tục giảm 50% và cát di chuyển ở đáy sông sẽ bị chặn 100% khi 11 đ.ập thủy điện ở vùng hạ lưu sông Mekong hoàn thành. Nếu không có giải pháp kịp thời, sạt lở bờ sông, bờ biển miền Tây càng nghiêm trọng hơn.
Trước đó, kết quả khảo sát và thăm dò địa chất đáy sông Vàm Nao của Viện khoa học Thủy lợi Miền Nam, cho thấy đoạn khu vực sạt lở ở xã Mỹ Hội Đông (huyện Chợ Mới) có hai hố xoáy lớn, tiếp tục gây sạt lở.
Hố xoáy thứ nhất nằm sát đường liên xã, nơi xảy ra sạt lở làm 14 căn nhà và 2 nền nhà bị nhấn chìm xuống sông hồi cuối tháng 4. Hố này sâu 22 – 30 m, dài hơn 100 m, rộng trên 90 m.
Hố xoáy thứ hai nằm song song hố thứ nhất, cách bờ tại vị trí sạt lở khoảng 180 m, dài 380 m, rộng 180 m, sâu 44 m. Đây là hố xoáy trung tâm, ước tính hình thành khoảng 10 năm nay.
Sở Nông nghiêp tỉnh An Giang đã đưa ra hai phương án xử lý. Thứ nhất, lấp khẩn cấp hố gần bờ bằng cách thả bao tải cát xuống, sau đó trải thảm đá gia cố chống xoáy. Dự kiến kinh phí khoảng 50 tỷ đồng, thời gian xử lý 2 tháng. Phương án thứ hai, xây bờ kè dài hơn 1,5 km cho đoạn bờ sông này với kinh phí khoảng 150 tỷ đồng.
Trên sông T.iền, tại điểm sạt lở qua xã Bình Thành, huyện Thanh Bình, Đồng Tháp cũng có một hố xoáy cách bờ 80 m, sâu khoảng 36 m, dài 440 m, rộng 80-85 m. Hố xoáy gây sạt lở, đe dọa gần 1.000 hộ dân.
Cửu Long
Theo VNE
Miền Tây sạt lở gần 600 km bờ sông
Mất cân bằng lượng bùn cát, thay đổi phân lưu sông T.iền - sông Hậu, nạn chặt phá rừng, khai thác cát sỏi trái phép... là nguyên nhân sạt lở ngày càng nghiêm trọng tại miền Tây.
Tỉnh An Giang muốn được hỗ trợ hơn 800 tỷ đồng để xây các khu dân cư phục vụ di dời 20.000 hộ dân ra khỏi những vùng sạt lở nguy hiểm. Ảnh: A.X
Chiều 15/5, tại An Giang, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cùng các bộ ngành làm việc với một số tỉnh thành miền Tây bị sạt lở nghiêm trọng, bàn giải pháp phòng chống, đảm bảo tính mạng và tài sản người dân.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, miền Tây hiện có 406 đoạn sạt lở, với tổng chiều dài 891 km (cả bờ sông và bờ biển), đe doạ cuộc sống hàng nghìn hộ dân cùng nhiều công trình hạ tầng, kho bãi, cơ sở sản xuất kinh doanh.
Trong đó, nhiều nơi sạt lở đặc biệt nguy hiểm như tại sông Vàm Nao (xã Mỹ Hội Đông, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang) khiến 108 hộ dân phải dời khẩn cấp. Sạt lở 600 m tại bờ sông T.iền (đoạn qua xã Bình Thành, huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp) uy h.iếp hơn 100 nhà dân và Quốc lộ 30 nối trung tâm tỉnh này với khu vực biên giới Campuchia. Kè Gành Hào ở huyện Đông Hải (Bạc Liêu) bị xói lở hơn 800 m...
Nguyên nhân gây ra do mất cân bằng bùn cát, thay đổi tỷ lệ phân lưu sông T.iền - sông Hậu; chặt phá rừng, khai thác cát sỏi trái phép; nước biển dâng; lún sụp đất do khai thác nước ngầm...
Tỉnh An Giang hiện có 51 đoạn bờ sông cảnh báo sạt lở với tổng chiều dài hơn 162 km, ảnh hưởng 20.000 hộ dân. Trong đó, gần 5.400 hộ cần sớm di dời khỏi khu vực nguy hiểm. Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Vương Bình Thạnh kiến nghị: "Chính phủ ưu tiên hỗ trợ 820 tỷ đồng đầu tư các cụm tuyến dân cư để di dời các hộ dân vào nơi an toàn".
Bộ Trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đề nghị Chính phủ sớm xem xét phê duyệt danh mục các dự án thuộc chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh, hoặc cho phép triển khai trước dự án chống sạt lở sông Hậu.
Các bộ cùng địa phương thuộc lưu vực sông T.iền, sông Hậu khảo sát, đ.ánh giá tổng thể và khoa học tất cả các nguyên nhân sạt lở. Từ đó xác định cụ thể những khu vực xung yếu, đề xuất các giải pháp.
Cù lao Long Phú Thuận nằm giữa sông T.iền, thuộc huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp nhiều năm qua là điểm nóng sạt lở. Ảnh: Cửu Long.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhìn nhận tình trạng sạt lở bờ sông, biển đang xảy ra ở nhiều nơi đã ảnh hưởng đến nhiều người dân cũng như hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội.
"Trước mắt cần tập trung vào làm những công trình cấp bách, bảo vệ khu vực sạt lở, xây dựng các khu tái định cư ổn định chỗ ở cho người dân", ông nhấn mạnh và lưu ý tại những nơi có nguy cơ sạt lở cao phải được theo dõi chặt chẽ, sẵn sàng kế hoạch sơ tán nhanh nhất để đảm bảo tính mạng, tài sản, học hành của người dân.
Phó thủ tướng cũng yêu cầu thường xuyên kiểm tra việc khai thác cát sỏi ven sông, ven biển; đặc biệt xử lý nghiêm tình trạng khai thác trái phép, không đúng quy hoạch. Các địa phương rà soát lại quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là quy hoạch phát triển đô thị, nông thôn, tái cơ cấu phát triển ngành gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, nước biển dâng, chống sạt lở.
Các bộ, ngành chức năng tập trung lập quy hoạch bờ sông, bờ biển; điều tra, đ.ánh giá, hằng năm về tổng lượng bùn cát đã về và tổng lượng khai thác ở miền Tây; đưa ra các giải pháp chống sạt lở đồng bộ...
Sáng cùng ngày, đoàn công tác đã đến khảo sát, thăm hỏi, tặng quà các hộ dân bị ảnh hưởng bởi vụ sạt lở bờ sông Vàm Nao tại xã Mỹ Hội Đông, huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang...
Cửu Long
Theo VNE
Vì sao miền Tây ngày càng bị xói mòn? Không còn phù sa bồi đắp, trong khai thác cát vô tội vạ được cho là nguyên nhân chính dẫn đến sạt lở bờ sông ngày càng nghiêm trọng tại miền Tây. Mỗi năm sạt lở cuốn trôi 500 ha đất cùng nhiều nhà cửa, tài sản của người dân miền Tây. Ảnh: Cửu Long. Theo dõi sát diễn biến sạt lở tại...
