Hải Vân Quan Nơi non thiêng hội ngộ biển biếc

Với vị trí chiến lược, cảnh quan hùng vĩ và dấu ấn lịch sử hàng trăm năm, Hải Vân Quan không chỉ là “thiên hạ đệ nhất hùng quan” mà còn là tâm điểm mới trong bản đồ du lịch trải nghiệm miền Trung sau khi Đà Nẵng và Quảng Nam được sáp nhập.

Từ cung đường mây phủ đến các điểm check-in mới, Hải Vân ngày càng hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.

Hùng vĩ nơi biên ải xưa

Tọa lạc ở độ cao hơn 500m so với mực nước biển, Hải Vân Quan án ngữ trên đỉnh đèo Hải Vân, con đèo được ví như “nóc nhà” của dải đất ven biển miền Trung. Từ bao đời nay, nơi đây vừa là ranh giới tự nhiên giữa Đà Nẵng và Thừa Thiên Huế, vừa là vị trí phòng thủ trọng yếu của đất nước trong lịch sử.

Hải Vân Quan – chứng tích của lịch sử và là cửa ngõ giao thương quan trọng từ thế kỷ XIX

Hải Vân Quan được vua Minh Mạng cho xây dựng vào năm 1826 trên nền đồn binh cũ. Với lối kiến trúc quân sự đặc trưng thời Nguyễn, cổng phía Nam khắc ba chữ “Hải Vân Quan”, phía Bắc ghi “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”, nơi đây từng là cửa ngõ chiến lược kiểm soát cả vùng trời – biển – đất liền.

Sau nhiều năm xuống cấp, công trình đã được chính quyền hai tỉnh phối hợp trùng tu từ năm 2022 và hoàn thiện cơ bản vào giữa năm 2024.

Từ cổng quan, du khách có thể phóng tầm mắt bao quát toàn cảnh vịnh Đà Nẵng xanh biếc phía Nam hay phá Tam Giang mờ ảo phía Bắc. Trong làn mây bảng lảng, Hải Vân Quan như một chứng nhân lịch sử lặng lẽ kể chuyện đất nước qua bao biến thiên.

“Đệ nhất hùng quan” – lời ca ngợi khắc trên cổng Hải Vân Quan do vua Minh Mạng đặt tên

Không chỉ là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia đặc biệt, Hải Vân Quan đang từng bước được phát triển thành điểm đến du lịch sinh thái – văn hóa hấp dẫn. Từ khi Đà Nẵng – Quảng Nam sáp nhập vào giữa năm 2025, các tuyến tour kết nối Hải Vân với bán đảo Sơn Trà, Bà Nà Hills, suối Lương, Nam Ô, Lăng Cô – Cảnh Dương đã được khai thác mạnh mẽ.

Điều này mở ra không gian liên vùng cho trải nghiệm du lịch “trên đèo – dưới biển”, thu hút lượng lớn khách trong và ngoài nước.

Hiện nay, các công ty lữ hành đã tổ chức thành công nhiều tour khám phá Hải Vân như: tour trekking đèo Hải Vân cổ, tour xe jeep ngắm bình minh và hoàng hôn trên đỉnh đèo, tour kết hợp di sản – trải nghiệm địa phương với điểm dừng chân tại các làng chài, làng nghề truyền thống dưới chân đèo.

Những người yêu thiên nhiên có thể leo núi, cắm trại, săn mây hay check-in ở những khúc cua “tử thần” nổi tiếng với cảnh sắc ngoạn mục.

Điểm hẹn du lịch trải nghiệm mới của miền Trung

Ông Nguyễn Quốc Việt, giám đốc một đơn vị lữ hành tại Đà Nẵng chia sẻ: “Từ giữa năm 2025, các tour Hải Vân được du khách Hàn Quốc, châu Âu đặc biệt yêu thích. Họ không chỉ đến để ngắm cảnh mà còn quan tâm tới lịch sử, văn hóa và hệ sinh thái đặc hữu quanh khu vực”.

Hải Vân Quan – nơi mây trời hội tụ, biển núi giao hòa

Tuy nhiên, cùng với sự phát triển du lịch nhanh chóng, Hải Vân Quan và khu vực đèo Hải Vân cũng đứng trước nhiều thách thức về quản lý, bảo tồn và bảo đảm an toàn cho du khách. Tình trạng xả rác, dừng đỗ xe không đúng quy định, tự ý dựng lều trại trái phép từng gây lo ngại cho chính quyền địa phương và người dân.

Nhằm khắc phục điều này, từ đầu năm 2025, Sở Du lịch và Sở Văn hóa – Thể thao Đà Nẵng đã phối hợp với TP. Huế triển khai mô hình “Du lịch có trách nhiệm tại Hải Vân Quan”.

Chinh phục đèo Hải Vân – hành trình đi qua những khúc cua ôm trọn biển trời miền Trung

Các nhóm tình nguyện viên, doanh nghiệp lữ hành và cộng đồng cư dân ven đèo đã cùng tham gia vệ sinh, trồng cây, đặt biển hướng dẫn và xây dựng các điểm dịch vụ dừng chân theo hướng sinh thái, không xâm hại cảnh quan.

Đáng chú ý, mô hình “thuyết minh viên cộng đồng” được áp dụng thí điểm tại các làng dưới chân đèo, nơi cư dân bản địa sẽ trực tiếp giới thiệu về văn hóa địa phương, ẩm thực và các truyền thuyết gắn liền với Hải Vân. Điều này không chỉ tạo thêm sinh kế cho người dân mà còn giúp du khách có cái nhìn đa chiều về điểm đến.

Với vị trí giao thoa giữa các không gian di sản, từ kinh thành Huế đến đô thị hiện đại Đà Nẵng, Hải Vân Quan đang là tâm điểm trong chiến lược phát triển “du lịch di sản kết hợp sinh thái miền Trung”.

Từ đây, du khách có thể tiếp nối hành trình khám phá các địa danh nổi tiếng như Hải Vân Lĩnh, Thiền viện Trúc Lâm Bạch Mã, vịnh Lăng Cô, suối Voi, đèo Phước Tượng… tạo nên tuyến du lịch mang chiều sâu văn hóa và thiên nhiên.

Từ “thiên hạ đệ nhất hùng quan” trong quá khứ đến biểu tượng du lịch bền vững trong hiện tại, Hải Vân Quan đang hồi sinh không chỉ với vai trò là di tích lịch sử mà còn như một điểm chạm giữa thiên nhiên – con người – văn hóa.

Trong dòng chảy phát triển mới của miền Trung, Hải Vân tiếp tục giữ vai trò kết nối không gian và thời gian, khơi dậy cảm hứng cho mọi hành trình khám phá.