Hai loại trái phiếu mà nhà đầu tư cần thận trọng

Theo giới chuyên gia, nhà đầu tư cần thận trọng với trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc được đảm bảo bằng cổ phiếu của doanh nghiệp.

Hình ảnh trái phiếu của các doanh nghiệp. Ảnh: TL.

Nghị định 81 của Chính phủ quy định về việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp khiến các doanh nghiệp tăng tốc phát hành trong tháng 7 và tháng 8. Tuy nhiên, lượng phát hành riêng lẻ tháng 9 giảm tới 84% so với tháng 8.

Tổng kết quý III/2020, các doanh nghiệp đã phát hành 164.400 tỉ đồng trái phiếu, tăng 95% so với cùng kỳ năm 2019. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2020, các doanh nghiệp đã phát hành 341.000 tỉ đồng trái phiếu, tăng 79% so với cùng kỳ năm trước.

Các doanh nghiệp bất động sản vẫn là đơn vị dẫn đầu về giá trị trái phiếu phát hành. Trong tổng giá trị trái phiếu phát hành trong 9 tháng đầu năm 2020, các doanh nghiệp bất động sản phát hành 137.500 tỉ đồng, chiếm 40,3% tổng giá trị, nhóm ngân hàng phát hành 95.600 tỉ đồng, chiếm 28% tổng giá trị phát hành; doanh nghiệp năng lượng và khoáng sản phát hành 27.800 tỉ đồng, chiếm 8,2%.

Theo đánh giá của Trung tâm Phân tích và Tư vấn đầu tư SSI Research, việc phát hành trái phiếu ra công chúng trong thời gian tới khó có thể tăng mạnh do điều kiện phát hành chặt chẽ và quy trình thủ tục mất khá nhiều thời gian.

Cụ thể, việc phát hành trái phiếu ra công chúng thực hiện theo quy định tại Thông tư số 75/2004/TT-BTC trong đó có điều kiện phát hành là doanh nghiệp phải kinh doanh có lãi (có lợi nhuận sau thuế năm liền trước là số dương, không có lỗ lũy kế đến thời điểm phát hành).

Đây chính là nút thắt lớn nhất tại Nghị định 90/2011/NĐ-CP quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Sau khi điều kiện này bị xóa bỏ tại Nghị định 163 thay thế Nghị định 90, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã tăng trưởng bùng nổ từ 2019 đến nay.

Qua đó có thể thấy có khá nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản, không đáp ứng được điều kiện này.

Ngoài ra, các quy định về hồ sơ phát hành và công bố thông tin khắt khe hơn phát hành riêng lẻ, các bước thực hiện cũng tốn thời gian hơn (Ủy ban Chứng khoán cấp Giấy chứng nhận đăng ký phát hành trái phiếu ra công chúng trong vòng 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, phải hoàn thành phân phối trong vòng 90 ngày nếu không sẽ bị thu hồi Giấy phép).

Đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp thứ cấp, SSI Research cho rằng thị trường này vẫn hết sức sôi động trong bối cảnh lãi suất tiền gửi giảm mạnh.

Cụ thể, lãi suất tiền gửi tiếp tục giảm mạnh (70-110bps) trong quý III/2020 đưa lãi suất tiền gửi về vùng thấp lịch sử, hiện chỉ giữ ở mức 3-3,8%/năm với kỳ hạn dưới 6 tháng. Chênh lệch lãi suất giữa trái phiếu doanh nghiệp trên thứ cấp và lãi suất tiền gửi tiếp tục giãn rộng. Và theo số liệu khảo sát của SSI Research thì mức chênh lệch này đang khoảng từ 2%-4%/năm.

Tuy nhiên, SSI Research cho rằng nhà đầu tư cần thận trọng với các trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc được đảm bảo bằng cổ phiếu.

Trong 9 tháng đầu năm 2020, nếu loại trừ 98.000 tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp không có thông tin về tài sản đảm bảo và toàn bộ 101.500 tỉ đồng trái phiếu ngân hàng và công ty chứng khoán không có tài sản đảm bảo, số trái phiếu trái phiếu không có tài sản đảm bảo là 43.500 tỉ đồng. Và có 29.100 tỉ đồng trái phiếu được bảo đảm bằng cổ phiếu của chính tổ chức phát hành hoặc của bên thứ 3.

SSI Research cho biết, họ không đánh giá cao chất lượng tài sản đảm bảo là cổ phiếu vì khi sự kiện vi phạm xảy ra, giá trị cổ phiếu sẽ sụt giảm rất nhanh thậm chí giá trị cổ phiếu của tổ chức phát hành có thể về 0 nếu doanh nghiệp mất khả năng thanh toán/phá sản. Bởi vậy, các nhà đầu tư cần cẩn trọng khi xem xét đầu tư vào các trái phiếu không có tài sản đảm bảo hoặc đảm bảo bằng cổ phiếu.