Hai cổ phiếu đầu tiên niêm yết SAM, REE sau 20 năm lên sàn

Với con số vốn điều lệ 150 tỷ đồng tại thời điểm chào sàn, REE đã nâng lên hơn 3.100 tỷ đồng. Con số này với SAM là 180 tỷ đồng và hiện tại đang là 2.565 tỷ đồng.

Ảnh minh họa.

Ngày 28/7/2000 đã đánh dấu bước đi quan trọng trong lịch sử phát triển ngành chứng khoán tại Việt Nam khi Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (TTGDCK TP.HCM), tiền thân của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) tổ chức thành công phiên giao dịch đầu tiên với 2 cổ phiếu niêm yết là REE của CTCP Cơ điện lạnh và SAM của CTCP Cáp và Vật liệu viễn thông, nay là CTCP SAM Holdings.

Trải qua 20 năm vận hành và phát triển, số lượng cổ phiếu niêm yết trên HoSE đã đạt con số 380, mang đến nhiều hơn sự lựa chọn cho nhà đầu tư. Cùng với đó, hai cổ phiếu SAM và REE cũng có sự thay đổi lớn cả về quy mô vốn điều lệ, tổng tài sản và vốn hóa trên thị trường.

*Diễn biến cổ phiếu SAM, REE và VN-Index kể từ khi HoSE chính thức hoạt động

Với số lượng cổ phiếu ít ỏi thời điểm ban đầu cùng sự non trẻ của thị trường, tương tự như phần lớn các cổ phiếu khác, SAM và REE đều có sự đồng pha nhất định với thị trường chung.

Sau khoảng 3 tháng đi ngang một phần do biên độ quá hẹp ( -2%), một phần là chứng khoán chưa thu hút được nhiều sự chú ý. Con sóng đầu tiên bắt đầu nổi lên từ trung tuần tháng 10/2000 tuy rất ít mã, nhưng lại là một trong những cơn sóng có biên độ cao nhất, từ 100 lên 570 trong vòng 1 năm. Giá cổ phiếu cũng theo đó tăng lên gấp 6 lần với REE đạt 95.000 đồng và SAM đạt 78.000 đồng.

Tuy nhiên, việc đột ngột nâng biên độ lên 7%, cùng với việc hạn chế khối lượng giao dịch (mỗi nhà đầu tư chỉ được mua 2.000 cổ phiếu/phiên) đã tạo ra làn sóng bán tháo cổ phiếu khiến thị trường trở lại điểm xuất phát và chủ yếu đi ngang trong khoảng 2 năm sau đó.

Đến năm 2006, việc gia nhập WTO đã tạo ra cơn sóng thần trên TTCK, chỉ số VN-Index tăng gấp đôi lên 1.170 điểm chỉ trong vòng 3 tháng. Cùng với sự bứt phá mạnh mẽ của thị trường chung, hàng loạt cổ phiếu trên sàn cũng tăng bằng lần và đạt đỉnh trong đó SAM, REE cũng không ngoại lệ.

Cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 sau đó đã khiến TTCK rơi vào suy thoái và gần như đánh mất toàn bộ những gì gây dựng được. Nhiều cổ phiếu cũng theo đó lùi về vùng đáy và bắt đầu phân hóa rõ rệt từ sau năm 2009.

REE lẫm lũi đi lên

Trong bối cảnh thị trường gần như đi ngang trong giai đoạn 2009-2017, REE vẫn lầm lũi đi lên qua đó tiền gần vùng đỉnh lịch sử. Đến khi thị trường dậy sóng trở lại vào từ tháng 4/2017 với kỳ vọng vào TPP (sau này là CPTPP), REE bắt đầu bứt phá mạnh và vươn lên lập đỉnh mới đầu năm 2018.

Sau nhiều nhịp điều chỉnh, REE trở lại vùng đỉnh vào tháng 9/2019. Dịch Covid-19 ảnh hưởng mạnh đến TTCK đã khiến cổ phiếu này lao dốc trong tháng 3 trước khi phục hồi mạnh. Hiện thị giá REE trên thị trường đang dừng ở mức 32.650 đồng/cổ phiếu (đã điều chỉnh) tương đương mức vốn hóa vượt 10.100 tỷ đồng, tăng hơn 22 lần so với thời điểm mới niêm yết.

Bên cạnh đó, REE cũng là một trong những cổ phiếu thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Với việc thường xuyên kín room ngoại, nhà đầu tư nước ngoài thậm chí phải chấp nhận bỏ chi phí lớn hơn so với thị giá trên sàn để sở hữu được cổ phiếu này. Ngoài ra, cổ phiếu này còn là cái tên quen thuộc trong các rổ chỉ số quan trọng như VN30 hay VN Diamond.

Trong suốt quá trình 20 năm niêm yết, REE đã nhiều lần thực hiện tăng vốn, nâng vốn điều lệ lên hơn 3.100 tỷ đồng như hiện tại, lớn hơn rất nhiều so với con số 150 tỷ đồng tại thời điểm mới lên sàn. Cùng với đó, quy mô tổng tài sản của REE cũng tăng lên đáng kể qua từng năm và đến thời điểm cuối năm 2019 đã đạt gần 19.623 tỷ đồng.

Đi cùng với quá trình tăng vốn, kết quả kinh doanh của REE cũng ghi nhận sự tăng trưởng khá đặc biệt trong giai đoạn 2015-2018. Tuy nhiên, đà tăng trưởng bắt đầu có dấu hiệu chững lại từ năm 2019 khi doanh thu và lợi nhuận sau thuế đều sụt giảm so với năm trước.

Năm 2020, REE dự kiến sẽ tái cấu trúc kinh doanh theo mô hình holdings với 4 ngành chính bao gồm (1) cơ điện lạnh (M&E), (2) bất động sản, (3) hạ tầng nước và (4) hạ tầng điện. Kế hoạch kinh doanh tương ứng với doanh thu 5.965 tỷ đồng, tăng 22% và lợi nhuận sau thuế dự kiến 1.620 tỷ đồng, giảm 6% so với năm 2019.

Kết thúc quý đầu tiên của năm, REE ghi nhận 1.184 tỷ đồng doanh thu, tăng 9,5% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế thuộc cổ đông công ty mẹ lại giảm 27,3% so với cùng kỳ năm trước xuống còn 256 tỷ đồng. Với kết quả đạt được, REE đã thực hiện được 20% kế hoạch doanh thu và 16% mục tiêu lợi nhuận đề ra cho năm 2020.

SAM không tạo được cơn sóng nào

Không giống như REE, SAM gần như không tạo ra được cơn sóng nào đáng kể từ sau năm 2009 và có thời gian dài giao dịch dưới mệnh giá. Hiện cổ phiếu này đang dừng ở mức 10.200 đồng/cổ phiếu, tương ứng mức vốn hóa vào khoảng 2.600 tỷ đồng. Cổ phiếu chưa thể bứt phá mạnh phần nào đến từ việc tăng vốn “thần tốc” trong khi kết quả kinh doanh không theo kịp.

Từ số vốn điều lệ khiêm tốn 180 tỷ đồng thời điểm mới lên sàn, SAM Holdings đã thực hiện 9 lần tăng vốn qua đó nâng vốn điều lệ lên 2.565 tỷ đồng như hiện nay. Tại kỳ họp ĐHĐCĐ thường niên năm 2020, cổ đông của SAM Holdings tiếp tục thông qua phương án phát hành thêm 100 triệu cổ phiếu nhằm nâng vốn điều lệ lên 3.565 tỷ đồng.

Đi cùng quá trình tăng vốn, tổng tài sản của SAM Holdings cũng tăng lên đáng kể, tuy nhiên kết quả kinh doanh đặc biệt là lợi nhuận của doanh nghiệp này chưa cho thấy được sự tăng trưởng tương xứng.

Kết thúc năm 2019, SAM Holdings ghi nhận 3.032 tỷ đồng doanh thu, tăng trưởng 7% chủ yếu đến từ mảng sản xuất, kinh doanh dây và cáp viễn thông và bất động sản. Lợi nhuận trước thuế lại giảm 18% xuống 136 tỷ đồng. Với kết quả này, cả 2 chỉ tiêu kinh doanh chính đều không hoàn thành mục tiêu đề ra cho năm 2019.

Năm 2020, SAM Holdings sẽ tiến hành cần tái cấu trúc hoạt động, cơ cấu lại tài sản, danh mục đầu tư hiện hữu và các hoạt động đầu tư mở rộng mới. Tương ứng với đó, công ty lên kế hoạch tổng doanh thu 3.108 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế dự kiến 124 tỷ đồng.

Kết thúc quý đầu tiên, SAM Holdings chỉ thu 4,8 tỷ đồng lãi trước thuế, giảm 68% so với cùng kỳ năm trước và cách rất xa mục tiêu lợi nhuận đề ra cho năm 2020.