Hà Tông Đạo – ngôi sao chế.t danh ‘bản nhái’ Lý Tiểu Long
Diễn viên Đài Loan gây dựng sự nghiệp với hàng chục phim điện ảnh chỉ nhờ vẻ ngoài giống cố huyền thoại.
Nhân dịp 45 năm ngày mất của Lý Tiểu Long (ngày 20/7/1973), nhiều câu chuyện và giai thoại liên quan đến ông được kể. Một trong số đó là cuộc đời của Ho Chung-tao (Hà Tông Đạo) – diễn viên nổi danh nhờ đóng “nhái” huyền thoại võ thuật nhiều năm sau khi ông mất.
Lý Tiểu Long sinh năm 1940, nổi tiếng từ thập niên 1960 và nhanh chóng trở thành siêu sao thế giới. Cái chế.t đột ngột của ông gây hụt hẫng và để lại khoảng trống lớn trong điện ảnh. Các hãng phim Hoa ngữ cho rằng có thể kiếm lợi nhanh chóng bằng cách ăn theo tên tuổ.i người quá cố. Giai đoạn này tràn ngập các phim “nhái” Lý Tiểu Long, được gọi là “ Bruceploitation” (lợi dụng tên tuổ.i Bruce Lee). Nhiều sao trẻ bắt chước phong cách và vẻ ngoài của ông, đôi khi nhái cả nghệ danh như Bruce Le hay Bruce Li.
Hà Tông Đạo có vẻ ngoài giống Lý Tiểu Long.
Nổi tiếng nhất trong số này là Hà Tông Đạo – diễn viên Đài Loan sinh năm 1950. Ông từng tập judo, karate, kung fu, taekwondo, đấ.m bốc ở trung học, tham gia một đại học thể dục thể thao, đồng thời được huấn luyện về diễn xuất. Khi Lý Tiểu Long còn sống, Hà Tông Đạo là diễn viên đóng thế ở Đài Loan và Hong Kong với nghệ danh James Ho.
Sự nghiệp của ông có bước ngoặt định mệnh khi sao võ thuật qua đời. Với vẻ ngoài giống huyền thoại quá cố, Hà Tông Đạo được các hãng phim săn đón, đặt nghệ danh Bruce Li và Li Shiao Lung (phát âm gần giống “Lý Tiểu Long”). Cuốn Memoirs of an Asian Moviegoer mô tả ông trông giống Lý Tiểu Long, đặc biệt khi nhìn từ bên phải. Nam diễn viên có hình thể gọn gàng, cơ bắp, và sức hấp dẫn khán giả. Ông có thể thực hiện các động tác võ thuật đẹp mắt giống múa ballet, đồng thời tạo điểm nhấn bằng những tiếng thét giống động vật (một đặc trưng của Lý Tiểu Long).
* Hà Tông Đạo diễn cảnh võ thuật
Năm 1974, Hà Tông Đạo bắt đầu sự nghiệp “nhái” Lý Tiểu Long trong Bruce Lee: A Dragon Story – một phim tài liệu với nhiều thông tin bịa đặt. Sau đó, ông đóng Bruce Lee Against Superman (1975) – tác phẩm kỳ quặc với sự xuất hiện của Siêu Nhân.
Nửa cuối thập niên 1970 là thời hoàng kim của Hà Tông Đạo với bốn, năm phim một năm. Ông hoạt động liên tục nhưng hoàn toàn dựa vào tên tuổ.i người khác. Một số hãng phim còn đi xa hơn khi để hình Lý Tiểu Long trên các poster phim Hà Tông Đạo đóng chính. Trong Exit the Dragon, Enter the Tiger (1976), ông hóa thân Hổ – một môn đồ được Lý Tiểu Long (tức “Rồng”) chọn làm người kế nghiệp. Tình tiết này được cho là động thái của nhà sản xuất để biến Hà Tông Đạo thành người thay thế chính thức cho ngôi sao quá cố.
Poster “Fist of Fury II” có Hà Tông Đạo đóng chính.
Năm 1978, Hà Tông Đạo đóng Return of the Tiger cùng Angela Mao – nữ diễn viên từng đóng cùng Lý Tiểu Long. Trong phim này, ông có trận chiến với diễn viên Mỹ Paul L. Smith. Một số phim nổi bật khác của Hà Tông Đạo là Bruce Lee’s Secret (1976), Fist of Fury II (1977) và Fist of Fury III (1979).
Danh tiếng của Hà Tông Đạo khiến hãng phim mời ông thay thế Lý Tiểu Long ở những cảnh còn lại của The Game of Death (T.ử von.g du hý) – tác phẩm đang ghi hình dang dở khi huyền thoại mất. Tuy nhiên, ông từ chối do vai diễn còn có thêm hai người khác đóng.
Theo South China Morning Post, nam diễn viên biết rằng hào quang đến từ việc giống Lý Tiểu Long sẽ mau tàn lụi. Ông nỗ lực tập võ để có trình độ cao hơn, đồng thời học thêm ngành đạo diễn. Hà Tông Đạo đạo diễn hai phim Fist of Bruce Lee (1978) và The Chinese Stuntman (1982). Tuy nhiên, khi cơn sốt phim “nhái” Lý Tiểu Long qua đi, ông cũng mất chỗ đứng trong ngành.
* Các cảnh phim nổi bật của Lý Tiểu Long
Năm 1985, sau khi vợ mất, Hà Tông Đạo trở về Đài Loan giảng dạy thể dục và huấn luyện võ cho các diễn viên hài. Sau đó, nam diễn viên chỉ xuất hiện thoáng qua trong một số phim võ thuật. Sự nghiệp ngắn ngủi của Hà Tông Đạo trở thành chủ đề cho phim tài liệu Top Fighter (1995). Trong tác phẩm này, ông nói không vui khi bị biến thành chiêu trò quảng bá dựa trên tên tuổ.i Lý Tiểu Long.
Thành Long cũng là một trong số các ngôi sao muốn bắt chước Lý Tiểu Long khi còn trẻ. Tuy nhiên, ông sớm nhận ra điều này không có ích cho sự nghiệp và tìm hướng đi khác. Sau đó, nam diễn viên định hình phong cách võ thuật hài, hoàn toàn thoát khỏi cái bóng của huyền thoại quá cố.
Ân Nguyễn
Theo VNE
Huyền thoại Lý Tiểu Long qua lời kể của chị dâu
Trong tâm tưởng của cố nhà văn Lâm Yến Ni, sao hành động là người thích đùa cợt, thay tình nhân như thay áo song suy nghĩ rất sâu sắc.
Lâm Yến Ni là chị dâu cũng là tri kỷ của Lý Tiểu Long. Bà qua đời vì bệnh ung thư phổi, tang lễ diễn ra hồi cuối tháng 6. Sinh thời, Lâm Yến Ni nhiều lần nhắc tới Lý Tiểu Long qua các bài phỏng vấn, sáng tác thơ văn. Sina nhận xét qua lời kể của Lâm Yến Ni, khán giả biết được những mặt khác của siêu sao võ thuật gốc Hoa.
Lâm Yến Ni và chồng cũ - Lý Trung Sâm. Lý Trung Sâm có giai đoạn ở xa Lâm Yến Ni nên nhờ em trai chăm sóc cô.
Lâm Yến Ni biết Lý Tiểu Long vì anh là em trai của Lý Trung Sâm - người theo đuổi Lâm Yến Ni. Lần đầu gặp mặt, Yến Ni là một thiếu nữ, còn tài tử ngoài 20 tuổ.i. Cô chưa từng xem phim anh đóng. "Lúc đó, tôi chỉ biết anh ấy là chàng trai công không thành danh không toại, lang bạt kỳ hồ. Anh ấy kể với tôi về khó khăn, về ước mơ. Vì thế, tôi biết những điều chân thực nhất từ con người này", Lâm Yến Ni bày tỏ trong bài viết trên tờ Southern Metropolis Daily.
Theo nhà văn, Lý Tiểu Long thích đùa cợt, trêu chọc người khác, bất kể đối phương có thích hay không. Nam diễn viên nhiều lần dạy cô ra đòn chân nhưng cô vừa giơ chân lên đã bị anh dùng tay giữ chặt, khiến cô không thể co lại, cứ đứng một chân xin Tiểu Long buông tay. Anh chọc cô: "Chỉ tung chân nhanh thôi chưa đủ, thu chân về phải nhanh hơn. Như em thế này, chẳng phải muốn người ta nắm lấy chân đán.h cho tơi bời hả?".
* Lý Tiểu Long biểu diễn võ thuật năm 1967
Một lần khác, Lâm Yến Ni ngồi trên xe của Lý Tiểu Long. Được một đoạn, anh nói: "Chế.t, em ngồi lên chiếc bánh trứng rồi kìa, váy bẩn rồi, xuống đi rửa đi". Sau đó, Lý Tiểu Long dừng xe ở trạm đổ xăng, cô chạy xuống tìm nước rửa nhưng phát hiện ra váy không dính gì. Lên xe, Lâm Yến Ni mới nhận ra chiếc bánh chỉ là đồ chơi, Lý Tiểu Long cười ngặt nghẽo.
Lý Tiểu Long kể hết với Lâm Yến Ni chuyện anh "cua gái". Lần đầu tài tử "quan hệ" là năm 14 tuổ.i, với một nữ diễn viên lớn tuổ.i hơn anh. Thời thanh niên, Lý Tiểu Long trải nhiều mối tình với các người đẹp, mỗi cuộc tình chỉ khoảng vài tháng.
Từng chứng kiến cú ra đòn chân chớp nhoáng của Lý Tiểu Long, Lâm Yến Ni nhận xét tốc độ của anh nhanh tới khó tin. Một lần, bố mẹ Lâm Yến Ni đưa cô và Lý Tiểu Long đi ăn và khiêu vũ ở khách sạn. Sau đó, tài tử dẫn cô đi dạo. "Tối đó, anh ấy ăn vận rất bảnh bao, bộ vest đen rất chỉnh tề. Nhưng do nóng quá, anh ấy cởi áo khoác cầm trên tay, để lộ chiếc áo sơ mi màu tím trông rất hợp mốt", Lâm Yến Ni kể. Bốn tên lưu manh vây quanh thách thức Lý Tiểu Long. Lâm Yến Ni sợ hãi còn anh điềm tĩnh, đứng yên. Chỉ trong chớp mắt, cả bốn tên ngã lăn xuống đất vì những cú đá của Lý Tiểu Long.
* Lý Tiểu Long - Chikara Hashimoto trong "Tinh Võ Môn"
Tuy nhiên, ấn tượng sâu đậm của Lâm Yến Ni về Lý Tiểu Long không phải võ công của anh mà là tư tưởng, chiều sâu tâm hồn. Tài tử từng nói với cô: "Muốn sang sông, người ta phải làm một chiếc bè. Sau khi sang được bờ bên kia, phải bỏ cái bè đó đi. Nhất định bỏ lại. Chẳng có lý do gì người ta phải gánh chiếc bè nặng như thế để đi chặng đường dài phía trước".
Sau này khi trưởng thành, Lâm Yến Ni tiếp xúc Kinh Phật, mới biết câu của Lý Tiểu Long lấy ý từ câu trong Kim cương kinh. Lâm Yến Ni cho rằng tư tưởng của Lý Tiểu Long trong võ thuật là vậy. Giai đoạn một là khi con người ở bờ bên này, chưa lên được bè. Giai đoạn thứ hai, người đó nỗ lực để làm chiếc bè, học cách chèo bè sang bờ bên kia. Giai đoạn thứ ba, kỹ thuật chèo bè của người đó đã thành thục tới không cần tốn nhiều sức cũng có thể cập bến. Giai đoạn bốn, sang tới bờ bên kia, con người cần bỏ cây chèo và chiếc bè lại.
"Người ta sùng bái Lý Tiểu Long nhưng thường chỉ dừng lại ở giai đoạn thứ ba. Thực ra, tâm nguyện của anh nằm ở giai đoạn bốn, đó là buông bỏ tất cả", Lâm Yến Ni viết. Theo bà, khán giả chỉ để ý đến võ công của Lý Tiểu Long mà quên đi tư tưởng của anh. "Có rất nhiều người hỏi nếu Lý Tiểu Long còn sống, liệu anh ấy có chấp nhận được việc sẽ có người trẻ tuổ.i hơn anh, nổi tiếng hơn, đán.h đấm cừ hơn. Tôi nghĩ, nhất định không có chuyện đó. Nếu anh ấy sống lâu hơn, thành tựu triết học của Lý Tiểu Long sẽ lớn hơn thành tựu trong võ thuật".
Siêu sao võ thuật Lý Tiểu Long.
Năm 1971, một võ sĩ thỉnh giáo Lý Tiểu Long dạy Tiệt quyền đạo - môn võ anh sáng lập. Tài tử hỏi: "Anh muốn làm cây tùng trên núi cao hay cây lau sậy mọc bên ao hồ?". Người kia đáp: "Đương nhiên là cây tùng". Lý Tiểu Long đáp: "Cây tùng mặc dù cứng cáp, vẫn có thể bị tuyết lớn đè đổ. Cây lau sậy nhìn có vẻ yếu ớt nhưng chúng có thể trụ được trong gió tuyết. Sức mạnh thực sự không nằm ở việc ngoại hình như thế nào mà là sự kiên cường bên trong".
Khi Lý Tiểu Long đột tử ngày 20/7 cách đây 45 năm, Lâm Yến Ni chưa l.y hô.n Lý Trung Sâm. Sinh thời, bà không thấy mình là chị dâu của sao hành động. Thứ nhất vì Lý Tiểu Long lớn tuổ.i hơn, thứ hai, họ thân thiết nhau trước khi bà kết hôn. "Người tôi quen biết không phải siêu sao Lý Tiểu Long mà là một chú ngựa bất kham, luôn nỗ lực hết mình. Anh ấy tốt bụng, lương thiện, thích ra tay trước chuyện bất bình", bà nói.
Sau khi l.y hô.n Lý Trung Sâm, Lâm Yến Ni trải qua nhiều lận đận tình cảm. Quãng thời gian chống chọi bệnh ung thư cuối đời, bà viết: "Kiếp sau không làm Lâm Yến Ni nữa, khổ quá. Kiếp sau muốn làm người đàn bà ngốc ngốc, được chồng yêu thương, chiều chuộng". Bà được mệnh danh là tài nữ. Nhà văn Kim Dung đán.h giá Lâm Yến Ni là tác giả viết tản văn hiện đại hay nhất của Hong Kong.
Khán giả xem triển lãm chủ đề Lý Tiểu Long tại Hong Kong dịp 45 năm anh qua đời.
Kỷ niệm 45 năm ngày mất Lý Tiểu Long, báo giới, khán giả dành cho anh sự ngưỡng mộ, nhớ nhung. Tờ Nhân Dân Nhật Báo nhận định nhờ Lý Tiểu Long, từ Kungfu được đưa vào từ điển tiếng Anh (Kungfu có nguồn gốc tiếng Hán, chỉ võ công). "Anh ấy sống 33 năm ngắn ngủi nhưng sức ảnh hưởng, triết lý võ thuật lan tỏa đến hôm nay", khán giả có nickname Boom-Shakalaka bình luận.
Như Anh
Theo VNE
Ác nhân 'Tuyệt đỉnh Kung Fu': Tuổ.i 70 lợi hại hơn Lý Tiểu Long? Lương Tiểu Long ở tuổ.i 70 vẫn tham gia các sự kiện khi được mời. Ông tự tin khỏe mạnh, dẻo dai và đấu võ tốt như thời trai trẻ. Hôm 14/7, Lương Tiểu Long tham dự một sự kiện tổ chức tại Tế Nam (Trung Quốc). Nam diễn viên trông khỏe khoắn, dẻo dai hơn so với tuổ.i 70 của mình. Ông...