Hà Nội khống chế bệnh lao, giảm nguồn lây trong cộng đồng

Những năm qua, chương trình chống lao (CTCL) của Hà Nội đã có nhiều hoạt động hiệu quả, chủ động tăng cường phát hiện bệnh lao sớm tại cộng đồng, đưa vào quản lý điều trị kịp thời.

Qua đó, giúp giảm nguồn lây trong cộng đồng, hướng tới chấm dứt bệnh lao vào năm 2030.

Hiệu quả điều trị bệnh lao tại cộng đồng

Thời gian qua, tại huyện Ba Vì, Chương Mỹ, công tác quản lý, điều trị bệnh nhân lao tại cộng đồng được các tuyến y tế phối hợp nhịp nhàng, hiệu quả; 100% bệnh nhân lao được phát hiện, tiếp nhận, quản lý điều trị.

Tại các xã, thị trấn đều có đội ngũ cán bộ chuyên trách và mạng lưới cộng tác viên quản lý, theo dõi, hỗ trợ bệnh nhân trong quá trình điều trị. 100% đơn vị thực hiện kỹ thuật nhuộm soi trực tiếp tại Trung tâm Y tế (TTYT). Đến nay, các bệnh nhân đều tuân thủ điều trị, đáp ứng được thuốc, bệnh không tiến triển nặng.

4 tháng nay, bệnh nhân N.T.N. (xã Thủy Xuân Tiên, Chương Mỹ) điều trị bệnh lao tại Phòng khám Đa khoa Xuân Mai. “Hàng tháng, tôi đến nhận thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Hiện nay, sức khỏe của tôi có nhiều chuyển biến tích cực. Bác sĩ kiểm tra đánh giá phổi của tôi đã đỡ hơn nhiều khi các triệu chứng ho, khó thở, tức ngực hầu như không còn” – bà N. chia sẻ.

Bác sĩ TTYT huyện Chương Mỹ khám bệnh lao cho người dân.

Còn ông C.H.H. (xã Đồng Thái, huyện Ba Vì) thường xuyên đau tức ngực, ho nhiều, khó thở, hụt hơi, được chẩn đoán lao phổi . Hiện ông đang được quản lý, theo dõi và điều trị tại TTYT huyện Ba Vì. Hàng tháng, ông đến TTYT lấy thuốc, được tư vấn, tránh lây lan cho gia đình và cộng đồng.

Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng – Khoa Kiểm soát bệnh tật, TTYT huyện Ba Vì – phụ trách công tác phòng chống lao cho biết, hiện tại TTYT huyện Ba Vì đang quản lý hơn 30 bệnh nhân mắc lao (lao phổi, lao ngoài phổi , lao kháng thuốc ).

Hàng năm, TTYT huyện tổ chức các hoạt động khám, phát hiện sớm, điều trị hiệu quả cho các bệnh nhân lao. Đặc biệt, đơn vị phối hợp với Bệnh viện (BV) Phổi Hà Nội khám sàng lọc tại xã Tản Lĩnh cho 177 đối tượng như chụp Xquang; xét nghiệp AFB trực tiếp phát hiện 1 ca dương tính; 26 người được tiêm Mantoux, trong đó, 1 ca dương tính.

Việc cấp phát thuốc được đảm bảo, 100% số bệnh nhân lao được quản lý, theo dõi và điều trị đúng phác đồ, được chăm sóc tận tình, đảm bảo uống thuốc đúng liều lượng, thời gian. Các bệnh nhân đều có ý thức điều trị tốt, không có trường hợp nào bỏ điều trị. Năm 2024, có 57 bệnh nhân hoàn thành điều trị.

Công tác xét nghiệm bệnh lao tại huyện Ba Vì.

Thời gian qua, TTYT huyện Chương Mỹ đã củng cố tổ chống lao (gồm 1 bác sĩ, 1 kỹ thuật viên xét nghiệm, 1 điều dưỡng và 30 cán bộ y tế phụ trách chương trình lao tại Trạm Y tế (TYT)) của Phòng khám Đa khoa Xuân Mai. Trang thiết bị máy móc đầy đủ phục vụ cho công tác khám, xét nghiệm, điều trị bệnh nhân lao từ tuyến trên chuyển về điều trị.

Duy trì mạng lưới phòng chống lao

Bác sĩ Lê Doãn Mạnh – Trưởng phòng khám Đa khoa khu vực Xuân Mai – Tổ trưởng Tổ chống lao, TTYT huyện Chương Mỹ cho biết, hiện, TTYT huyện đang quản lý 91 bệnh nhân lao gồm 67 bệnh nhân lao phổi, 24 bệnh nhân lao ngoài phổi.

Các bệnh nhân sau khi có chỉ định điều trị ở BV tuyến trên chuyển về tổ lao tiếp tục quản lý, khám và điều trị, cấp thuốc 1 tháng/1 lần. Sau đó, bệnh nhân được chuyển về TYT quản lý thuốc và giám sát bệnh nhân uống thuốc đều đặn đúng giờ, đủ liều.

Trong quá trình điều trị, bệnh nhân đều tuân thủ phác đồ điều trị và duy trì uống thuốc theo đúng chỉ định. Nhiều bệnh nhân lao được phát hiện sớm và điều trị khỏi hoàn toàn.

Bệnh nhân được khám, tư vấn bệnh lao tại huyện Ba Vì.

Từ đầu năm 2025 đến nay, tổ lao thu nhận 41 bệnh nhân lao; khám 443 lượt người nghi lao, xét nghiệm 192 mẫu đờm và chụp Xquang cho nhiều trường hợp nghi ngờ…

Kết thúc liệu trình điều trị có 69% bệnh nhân khỏi; 31% bệnh nhân hoàn thành điều trị; không có bệnh nhân bỏ điều trị. Hiện huyện đang quản lý 4 bệnh nhân lao kháng thuốc (bệnh nhân uống thuốc dưới sự giám sát của cán bộ chuyên trách lao tại xã).

Tuy nhiên, theo Phó Giám đốc TTYT huyện Ba Vì Hà Kế Tiếp, công tác phòng, chống lao tại địa bàn còn gặp nhiều khó khăn về kinh phí, việc phát hiện bệnh nhân trong cộng đồng… Do địa bàn huyện khá rộng, có người dân tộc nên việc sàng lọc, khám phát hiện sớm bệnh nhân rất khó khăn.

Bên cạnh một số người chưa hiểu hết về bệnh lao; còn nhiều định kiến, sự kỳ thị của xã hội , dẫn đến người bị bệnh thường mặc cảm và giấu bệnh. Một số người chủ quan, chưa chủ động đến cơ sở y tế khám sàng lọc, phát hiện sớm, điều trị bệnh lao.

Các y, bác sĩ BV Phổi Hà Nội khám, tư vấn, sàng lọc bệnh lao cho người dân Hà Nội.

Giám đốc BV Phổi Hà Nội Nguyễn Văn Đông – Chủ nhiệm CTCL TP cho biết, năm 2024, CTCL Hà Nội đã đẩy mạnh hoạt động sàng lọc chủ động; duy trì mô hình phát hiện chủ động bệnh lao tại cộng đồng với quy mô rộng; thí điểm mô hình chấm dứt bệnh lao ở từng địa phương với sự hỗ trợ từ các dự án; lồng ghép tầm soát các bệnh phổi, tăng huyết áp, đái tháo đường…

Đặc biệt, thời gian qua, BV Phổi Hà Nội phối hợp với các cơ sở y tế sàng lọc chủ động người bệnh lao, sử dụng chiến lược 2X (Xquang Xpert) để phát hiện và điều trị kịp thời nhiều người bệnh lao, góp phần hạn chế nguồn lây mới trong cộng đồng.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động công tác phòng chống lao, năm 2025, CTCL Hà Nội đưa ra 6 mục tiêu cụ thể. Trong đó, CTCL Hà Nội duy trì mạng lưới phòng chống lao từ tuyến TP đến 30 quận, huyện, thị xã và 100% xã, phường; khám, phát hiện cho 85.000 người nghi lao; thu nhận điều trị 5.120 người bệnh lao các thể gồm: lao nhạy cảm, lao kháng thuốc, lao tiềm ẩn .