Gói hỗ trợ mới có tạo thêm động lực cho nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ?

Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ – Berat Albayrak – đã công bố gói tài chính có tên VME (chuyển tiếp, hiệu quả, công nghiệp quốc gia) vào thứ năm, ngày 23/5/2019. Đây là gói hỗ trợ thứ hai của Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ được ông Albayrak công bố trong năm nay nhằm hỗ trợ các nhà sản xuất và xuất khẩu.

Theo gói này, các ngân hàng đại chúng sẽ cung cấp 30 tỷ lira nhằm hỗ trợ tài chính cho các công ty trong lĩnh vực sản xuất nguyên liệu thô và trung gian, sản xuất máy móc và nông nghiệp cho đến cuối năm nay.

Ông Albayrak cho biết, gói hỗ trợ này sẽ được cung cấp cho các ngành “phụ thuộc nhập khẩu cao, thâm hụt ngoại thương, đóng góp cho việc làm và tiềm năng xuất khẩu cao”.

Theo ông Albayrak, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bắt đầu thặng dư tài khoản vãng lai kể từ tháng 6/2019. Theo dữ liệu của Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ (CBT) đã được công bố vào tháng 3 vừa qua, thâm hụt tài khoản vãng lai gần đây nhất là 589 triệu đôla. Thâm hụt tài khoản vãng lai 12 tháng là 12,8 tỷ đôla.

Các gói đi kèm với các biện pháp tăng cường chi tiêu

Bình luận về tuyên bố của ông Albayrak với hãng tin Reuters, nhà kinh tế học cao cấp Nikolay Markov của Công ty Quản lý tài sản Pictet cho biết: “Khi chúng tôi xem xét phạm vi của chương trình, giờ đây họ coi vấn đề này nghiêm trọng hơn”.

Nhà kinh tế học Mahfi Egilmez nói trong một tuyên bố trên Twitter: “Mỗi gói hỗ trợ đi kèm với các biện pháp chi tiêu, nhưng vấn đề của chúng tôi là giảm chi tiêu không cần thiết và giảm lạm phát”.

Nhà kinh tế học Umit Akcay đánh giá: “Trong cơ cấu sản xuất hiện tại, thặng dư vãng lai là một chỉ số của cuộc khủng hoảng kinh tế.

Chủ tịch Liên minh các Phòng Thương mại, Phòng Công nghiệp, Sở Giao dịch hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ (TOBB) – Rifat Hisarcklolu – cho biết, sự tăng tốc sản xuất nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian, sản xuất máy móc và tăng tốc nông nghiệp trong gói hỗ trợ mà ông Albayrak công bố là một hỗ trợ quan trọng cho giới kinh doanh và sẽ có tác động tích cực đến trung và dài hạn và gia tăng thêm giá trị sản xuất.

Trong gói ưu đãi đầu tiên được ông Albayrak công bố vào ngày 10/4, theo đó Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã công bố phát hành khoảng 28 tỷ TL trái phiếu chính phủ cho các ngân hàng nhà nước.

Dữ liệu tăng trưởng quý đầu tiên sẽ công bố vào tuần tới

Các dữ liệu về nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy, lạm phát và thất nghiệp cao, đặc biệt là cú sốc tỷ giá hối đoái, đã gây nên sự suy thoái kinh tế trong năm qua. Theo dữ liệu do Viện Thống kê Thổ Nhĩ Kỳ công bố, nền kinh tế đã tăng trưởng 2,6% trong năm ngoái. Trong Chương trình trung hạn, mục tiêu tăng trưởng năm 2018 được đặt ở mức 5,5%.

Trong quý IV/2018, nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng trưởng âm 3%. Tính theo quý, nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ tăng trưởng âm trong hai quý liên tiếp lần đầu tiên kể từ năm 2009.

Bộ trưởng Albayrak nói hôm 23 tháng 5 là “Từ quý đầu tiên trở đi, quá trình suy thoái kỹ thuật sẽ bị bỏ lại phía sau, tôi nghĩ vậy. Từ nửa sau của năm 2019 trở đi, chúng ta sẽ thấy những phát triển tích cực theo hướng tăng trưởng”.

GDP của Thổ Nhĩ Kỳ trong quý 1/2019 dự kiến giảm 2,5%

Theo khảo sát của Reuters với 19 tổ chức nghiên cứu, nền kinh tế dự kiến sẽ ký hợp đồng 2,5% trong quý đầu tiên. Phát biểu với Reuters, nhà kinh tế Haluk Brmceki cho biết, họ dự kiến sẽ nhu cầu và đầu tư trong nước sẽ thu hẹp, nhưng xuất khẩu ròng sẽ đóng góp cho nền kinh tế.

Nhà kinh tế tại Đại học Ko, tiến sĩ Selva Demirusp nhắc nhở rằng, lạm phát đang gia tăng do vấn đề tiền tệ và đưa ra cảnh báo: “Để nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu thoát khỏi đáy, việc đầu tiên là thiết lập lại niềm tin vào nền kinh tế và các tổ chức sau cú sốc bằng việc chuyển đổi các vấn đề nợ của khu vực tư nhân. Điều đó có nghĩa là, cần phải loại bỏ các khoản vay chìm được cho là rất phổ biến, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng và bất động sản. Những thiệt hại sẽ xảy ra trong quá trình làm sạch này và phải thực hiện các bước nhất quán với các quy tắc của cơ chế thị trường và không thỏa hiệp thể chế hóa”.

Tăng trưởng GDP của Thổ Nhĩ Kỳ trong 3 năm qua

Xử lý tín dụng gặp khó khăn trong lĩnh vực năng lượng

Sự mất giá của đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ, đặc biệt là vào tháng 8/2018, đã bị đe dọa bởi khoản nợ của khu vực tư nhân bằng đôla và euro. Theo dữ liệu của Bloomberg, đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ (TL) là loại tiền tệ mất nhiều giá thứ hai trong số các nước đang phát triển với mức giảm 25% trong năm ngoái sau peso của Argentina. TL đã mất 38% giá trị kể từ cuối năm 2017.

Sự mất giá của TL chủ yếu bị ảnh hưởng bởi các ngành năng lượng và ngân hàng. Trong 15 năm qua, các công ty năng lượng đã sử dụng tỷ lệ tín dụng cao cho các dự án và thỏa thuận mới. Thực tế là hầu hết các khoản vay này được thực hiện dưới dạng cho vay bằng đôla nhưng thu nhập của các công ty năng lượng là bằng đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ khiến ngành năng lượng bị ảnh hưởng bởi sự mất giá của TL.

Bà Ebru Dildar Edin, Phó Chủ tịch điều hành Ngân hàng Garanti, đã tuyên bố với Hãng tin Anadolu hôm 23/5 rằng, 4 – 5 nhà máy khí đốt và thủy điện có các khoản tín dụng có vấn đề. 1,5-2 tỷ đôla có thể được chuyển đến Quỹ đầu tư mạo hiểm năng lượng thành lập cho việc xử lý các vấn đề cho vay trong lĩnh vực năng lượng. Bất kỳ vấn đề nào xảy ra bởi khu vực sản xuất trong việc dịch chuyển các khoản nợ trong nước hoặc nợ nước ngoài đều được phản ánh tiêu cực đến các ngân hàng.

Theo dữ liệu của Reuters, chỉ có các khoản vay trị giá 16 tỷ đôla trong tổng số 400 tỷ đôla trong lĩnh vực ngân hàng của Thổ Nhĩ Kỳ đã được cơ cấu lại kể từ tháng ba.

Theo congthuong.vn