Góc nhìn đánh giá lại quy mô nền kinh tế (Bài 2): Những cảnh báo tác động

GDP tăng 25,4% sau đánh giá lại, lo ngại trong khi nguồn thu không đổi, dư địa chi tiêu, vay nợ sẽ nới rộng.

Kết quả đánh giá lại sẽ không có ý nghĩa nhiều với quá khứ và hiện tại. Bởi những số liệu này đã diễn ra trong quá khứ, nền kinh tế đã diễn ra như vậy rồi.

Song, nếu để xem xét, nghiên cứu những tác động đến tương lai mới là điều cần quan tâm và đáng quan ngại. Bởi chỉ tiêu GDP là căn cứ, là cơ sở để tính một số chỉ tiêu quan trọng: Nợ công, nợ nước ngoài, đầu tư công, thâm hụt ngân sách trên GDP, …

Việc đánh giá lại nền kinh tế phải đi kèm với việc điều chỉnh các giới hạn chỉ tiêu căn cứ theo GDP. Như vậy, các chỉ tiêu kinh tế dựa trên GDP sẽ có sự thay đổi về hình thức theo nghĩa tích cực hơn. Khi mẫu số tăng lên, các chỉ tiêu điều hành dựa trên GDP sẽ giảm xuống tương ứng.

Nợ công hiện ở ngưỡng 58,4% GDP sẽ về dưới 50% khi quy mô nền kinh tế được đánh giá lại. Tương tự, tỷ lệ nợ nước ngoài trên GDP sẽ giảm dưới 40%, đầu tư công trên GDP cũng giảm xuống 23-24% so với mức 30% hiện tại.

Những con số này về mặt hình thức sẽ tốt hơn để có thể nới rộng hơn dư địa chi tiêu, đầu tư và vay nợ. Vấn đề này có 2 mặt, nếu việc chi tiêu, đầu tư là có hiệu quả nền kinh tế sẽ được hưởng lợi. Nhưng nếu tăng chi tiêu, tăng vay nợ nhưng không hiệu quả, sẽ là một gánh nặng lớn đối với nền kinh tế.

Sẽ là rủi ro nếu Quốc hội giữ nguyên các chỉ tiêu phát triển kinh tế cũ trên nền tảng của GDP mới. Như trước đây, Quốc hội duyệt cho Chính phủ được thâm hụt ngân sách bằng 3,6% GDP, nếu quy mô GDP tăng lên mà Quốc hội không thay đổi chỉ tiêu 3,6% thì dư địa cho việc chi tiêu hơn sẽ được nới rộng. Nền tảng của việc đầu tư, chi tiêu, trả nợ phải căn cứ vào tổng các nguồn thu từ nền kinh tế.

Nhưng việc đánh giá lại quy mô GDP không có nghĩa nguồn thu sẽ tăng lên.

Theo giải thích của Tổng cục Thống kê về lý do GDP sau đánh giá lại tăng cao, có việc bổ sung 76.000 doanh nghiệp, những đơn vị trước đây chưa được tính toán vào quy mô nền kinh tế.

Nhưng trên thực tế việc bổ sung quy mô của những doanh nghiệp này không có nghĩa lúc trước họ vô hình, mà họ vẫn đang hiện hữu. Họ vẫn hoạt động hợp pháp, vẫn đăng ký kinh doanh, đóng thuế đầy đủ nhưng do cơ quan thống kê bỏ sót.

Khi tính thêm vào GDP, không có nghĩa những doanh nghiệp này sẽ làm tăng nguồn thu. Đánh giá lại GDP, thu nhập bình quân đầu người tăng về mặt con số nhưng thực chất không cải thiện điều kiện sống…

Việc đánh giá lại GDP lần này rất cao, tuy đã được Tổng cục thống kê giải thích, nhưng có điều làm cho mọi người vẫn phân tâm, chưa thật tin vào số liệu đã đánh giá. Vì mới đây năm 2013 đánh giá lại GDP chỉ tăng 9%, là mức khá cao so với các nước, lần đánh gía này ( 25,4%) lại cao hơn gần gấp 3 lần so với lần trước.

Điều mà mọi người đang quan tâm là ngoài quy mô, tốc độ của GDP, cần đánh giá về chất lương của GDP.

Tuy cơ quan Thống kê có nêu sơ qua một số tác động khi đánh giá lại GDP có đề cập đến các chỉ tiêu chất lượng tăng trưởng, nhưng chưa được làm rõ mà chỉ nói được cải thiện nhưng mức thay đổi không lớn.

Một câu hỏi đang đặt ra là tại sao số liệu hàng năm Tổng cục thống kê công bố thường GDP năm sau bao giờ cũng cao hơn năm trước và tốc độ tăng trưởng của Việt Nam vào loại cao của khu vực và thế giới. Tuy nhiên, thực trạng hiện hữu nền kinh tế Việt nam vẫn bị tụt hậu.

PGS, TS Ngô Trí Long – Chuyên gia Kinh tế

Theo Enternews.vn