Giới chuyên gia bình luận về khả năng Ukraine giành lại Crimea

Nhà lập pháp cấp cao của Nga nhận định Ukraine không có cơ hội giành lại Crimea dù bằng vũ lực hay chính trị.

Các binh sĩ Ukraine nạp đạn cho bệ phóng tên lửa Grad ở Donetsk ngày 17/11. Ảnh: Getty Images

“Ukraine không có bất kỳ cơ hội nào để giành lại Crimea bằng các biện pháp quân sự. Đó là điều không thể. Nhưng chúng ta cũng cần sẵn sàng đối mặt với các hành động khiêu khích từ phía Ukraine. Họ đã chuẩn bị sẵn sàng và chúng ta cũng nên như vậy”, hãng thông tấn TASS dẫn lời ông Sergey Tsekov, thành viên của Hội đồng Liên bang Nga (Thượng viện Nga), cho biết.

Tuyên bố của ông Tsekov được đưa ra sau khi Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Andrey Yermak nói rằng Ukraine đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công ở Crimea. Trong cuộc phỏng vấn với Sky News hôm 19/11, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine Vladimir Gavrilov cũng tiết lộ rằng quân đội Ukraine sẽ có mặt ở Crimea vào tháng 12 và các hoạt động tác chiến sẽ kết thúc vào mùa xuân năm 2023.

Theo Thượng nghị sĩ Tsekov, tuyên bố trên của quan chức trong Chính quyền Ukraine là nhằm kêu gọi châu Âu và Mỹ tăng cường hỗ trợ cho Kiev. “Sẽ không có biện pháp quân sự hay chính trị nào để giành lại Crimea”, ông nhấn mạnh đồng thời nói thêm rằng người dân ở Crimea và các khu vực khác ở Nga có quan điểm khá rõ ràng về vấn đề này.

Trước đó, ngày 18/11, Thống đốc Crimea Sergey Aksyonov cho biết chính quyền địa phương đang củng cố tuyến phòng thủ cho bán đảo này. Ông nhấn mạnh rằng những biện pháp đó đủ để đảm bảo an ninh cho người dân Crimea.

Kể từ khi sáp nhập bán đảo ở Biển Đen vào năm 2014, Nga đã nỗ lực củng cố quân sự cho Crimea – như thiết lập căn cứ, bệ phóng tên lửa; xây dựng một cây cầu tới lãnh thổ Nga. Và về mặt ngoại giao, Nga cảnh báo bất kỳ sự xuất hiện nào của quân đội NATO có thể dẫn đến một phản ứng đáp trả mạnh mẽ.

Vào tuần trước, trong cuộc họp báo của Lầu Năm Góc, Tướng Mark Milley – Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ – nhận định khả năng Ukraine giành lại các vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát, bao gồm cả Crimea, là không cao.

Các nhà phân tích khác cũng cho rằng việc giành lại Crimea đối với Ukraine sẽ không dễ dàng, thậm chí là không thể trong thời gian tới. Những thách thức này bắt đầu từ việc đưa quân lên bán đảo được nối với lục địa Ukraine bằng một eo đất hẹp.

Ông Mick Ryan, Thiếu tướng Lục quân Australia đã nghỉ hưu, cho biết chỉ có 2 cách để tiến vào Crimea. Thứ nhất là đường hàng không, nhưng cách thức đòi hỏi lực lượng đổ bộ đường không khá lớn. Ông cho rằng dù có thể thực hiện chiến dịch này, nhưng Ukraine không có đủ phương tiện tấn công đổ bộ. Vì vậy, để giành lại Crimea, Ukraine chỉ có thể lựa chọn hoạt động trên bộ.

Đơn vị bắn tỉa Ukraine ở vùng Kherson, miền nam Ukraine. Ảnh AP

Trong khi đó, ông Mark Cancian, cố vấn cấp cao của Chương trình An ninh Quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho biết một cuộc đổ bộ ngoài khơi gần như không thể xảy ra. Lý do là Nga điều hành một lực lượng hải quân hùng hậu ngoài khơi Sevastopol, mặc dù các tàu chiến mặt nước của nước này gần đây chịu ảnh hưởng đáng kể vì bị tên lửa và máy bay không người lái của Ukraine tấn công và quấy rối.

“Xét về sức mạnh hải quân, Ukraine thực sự không đủ sức để thực hiện một cuộc đổ bộ. Nga sở hữu nhiều tàu chiến mặt nước và hàng loạt tàu ngầm”, ông Cancian bình luận và nói rằng Ukraine sẽ rất khó, thậm chí là không thể để cố gắng khởi động một chiến dịch đổ bộ khi họ không có ưu thế trên không và sức mạnh hải quân.

Nếu các lực lượng Ukraine cố giành lại Crimea, ông Cancian tin rằng rất có thể họ sẽ xuất phát từ khu vực Syvash, nơi có đầm phá nông có thể cho phép các lực lượng Kiev vượt qua khi thủy triều xuống. Chiến dịch này từng xảy ra 2 lần trong Thế chiến thứ hai.

“Sử dụng rất nhiều pháo binh yểm trợ ở bờ biển xa, như HIMARS và sau đó đi thuyền băng qua Syvash, thiết lập một bãi đổ bộ, rồi tiến sâu vào bên trong Crimea”, ông Cancian nói và cho rằng hải quân Ukraine có thể hỗ trợ động thái này bằng các chiến thuật quấy rối hoặc du kích, có thể bao gồm cả một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái khác vào các tàu chiến Nga.

Con đường khác để lực lượng Ukraine có thể tiến vào Crime là đường bộ, từ vùng lãnh thổ mới giành được ở tỉnh Kherson qua eo đất Perekop rộng 4,8km. Ông Michael Kofman, chuyên gia nghiên cứu về Nga, cho biết các lực lượng Ukraine có thể sử dụng hệ thống tên lửa GMLRS để yểm trợ hoạt động này.

Binh sĩ Nga tuần tra trên đập nhà máy thủy điện Kakhovka, vắt ngang sông Dnipro. Ảnh: AP

“Nếu Ukraine có thể tiến xa hơn về phía nam, họ có thể đặt Crimea, hoặc một phần của bán đảo, dưới sự kiểm soát hỏa lực khiến vị thế của Nga ở đó trở nên bấp bênh hơn”, ông Kofman nói. Song ông cảnh báo rằng việc tiến xa hơn về phía nam khi các lực lượng Nga có thể sử dụng sông Dnipro làm “lá chắn” tự nhiên sẽ khó khăn hơn nhiều.

Tuy nhiên, không phải nhà phân tích nào cũng có cùng quan điểm như vậy. Ông Ben Hodges, Trung Tướng đã về hưu, chỉ huy của Quân đội Mỹ ở châu Âu, cho biết gần đây ông đã gặp các thành viên của Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine và rất ấn tượng với cách tiếp cận có chiến lược để giành lại Crimea.

Theo ông Hodges, các vị trí mới gần Kherson cung cấp cho Ukraine một bàn đạp mạnh mẽ để tấn công các lực lượng Nga ở phía đông của Dnipro.

“Đó là những thảo nguyên rộng lớn và thời tiết tồi tệ, thậm chí Ukraine còn tương đối dễ dàng tấn công Nga. nhưng quan trọng hơn là tấn công hệ thống hậu cần ở khu vực đó,” Hodges nói.

Ukraine có thể sẽ tiếp tục cố gắng phá hủy cây cầu của Nga bắc qua eo biển Kerch, vốn đã bị phá hủy một phần vào tháng 10. Họ cũng có thể tấn công các đường tiếp tế của Nga dọc theo phần phía nam của đất nước. Ông nói rằng người Ukraine sẽ thực hiện những nỗ lực đó vào tháng 1 và có thể giành lại Crimea vào mùa hè.

Nhưng ông Hodges cũng nhấn mạnh rằng cơ hội thành công của Ukraine sẽ cải thiện nếu họ sở hữu các tên lửa tầm xa hơn, như ATACMS, có thể tấn công các mục tiêu cách xa 300 km. Song bất chấp lời kêu gọi viện trợ của Ukraine, các quan chức Mỹ đều tỏ ra rằng họ không quan tâm đến việc cung cấp cho Ukraine vũ khí tiên tiến đó.