Ginkgo biloba: Vũ điệu vàng của mùa thu châu Âu

Giữa mùa thu châu Âu, Ginkgo biloba , loài cây cổ xưa hàng trăm triệu năm tuổi nhuộm vàng các đại lộ, kể tiếp câu chuyện về sức sống bền bỉ và vẻ đẹp vượt thời gian.

Sắc vàng rực rỡ của cây ginkgo trên đường phố Brussels .

Khi tiết trời châu Âu chuyển mình sang những ngày se lạnh của tháng Mười Một, sắc vàng rực rỡ lại lan tỏa trên các đại lộ, công viên và quảng trường. Giữa khung cảnh ấy, những hàng ginkgo biloba (cây bạch quả) nổi bật như một dòng suối ánh sáng trải dài trong không gian, khiến người qua đường không khỏi ngẩng nhìn, chậm bước. Lá ginkgo, với dáng hình quạt mềm mại, rung rinh trong gió thu, gợi lên vẻ đẹp vừa cổ điển vừa vĩnh hằng, như thể loài cây này mang trong mình ký ức của cả Trái Đất.

Ginkgo là một trong những loài cây cổ xưa nhất còn tồn tại, xuất hiện từ hơn 200 triệu năm trước, chứng nhân của những kỷ nguyên mà khủng long còn thống trị. Từ những cánh rừng cổ đại ở Trung Hoa, loài cây này đã vượt qua bao biến động địa chất, khí hậu và thảm họa tự nhiên, để rồi ngày nay, vẫn đứng hiên ngang giữa lòng các đô thị châu Âu hiện đại. Trong nắng thu, khi từng chiếc lá chuyển dần sang vàng chanh rồi vàng hổ phách, ginkgo như thắp sáng những con phố xám, biến buổi sáng lạnh thành một bản hòa ca của ánh sáng và hoài niệm.

Cây ginkgo lá vàng thắp sáng những con phố xám.

Ở Brussels, thủ đô nước Bỉ, ginkgo được trồng tại các đại lộ, trong công viên Raspail, vườn bách thảo và công viên Léopold, nơi du khách thường dừng chân dưới những tán vàng rực rỡ để chụp ảnh, đọc sách hay đơn giản là tận hưởng vẻ yên bình hiếm có giữa lòng thành phố. Ít ai biết rằng đằng sau vẻ thanh tao ấy, ginkgo lại mang trong mình một bí ẩn ít thơ mộng hơn, mùi hôi khó chịu của quả chín.

Ginkgo là loài cây phân biệt giới tính, một đặc điểm chỉ xuất hiện ở khoảng 5% các loài thực vật: cây đực và cây cái riêng biệt. Khi cây cái ra quả, lớp vỏ ngoài của quả tỏa ra một mùi hôi nồng nặc, giống như mùi bơ thiu hay chất nôn, do chứa acid butyric. Chính vì thế, trong các thành phố, người ta thường chỉ trồng cây đực để tránh phiền toái. Nhưng thiên nhiên vốn khó đoán. Đôi khi, một cây đực bất ngờ “chuyển giới”, mọc ra những nhánh cái và cho quả, khiến cả khu phố phải nhăn mặt mỗi khi đi qua.

Lá ginkgo, với dáng hình quạt mềm mại, rung rinh trong gió thu.

Hiện tượng kỳ lạ này, cây đổi giới tính, vẫn là điều khiến các nhà khoa học đau đầu. Có giả thuyết cho rằng những thay đổi của môi trường, áp lực đô thị, khí hậu hoặc dinh dưỡng có thể là yếu tố kích hoạt. Tự nhiên, giống như một nghệ sĩ, đôi khi chỉ cần một biến tấu nhỏ đã làm thay đổi toàn bộ bản nhạc của sự sống. Cũng như cá sấu con có thể đổi giới tính theo nhiệt độ môi trường, ginkgo dường như đang lặng lẽ thích nghi để tiếp tục tồn tại giữa thế giới luôn biến động này.

Dù có đôi lúc gây phiền toái vì mùi hương “đặc biệt”, ginkgo vẫn là biểu tượng của sức sống bền bỉ và niềm hy vọng. Tại Nhật Bản, những cây ginkgo đã sống sót sau vụ nổ bom nguyên tử ở Hiroshima năm 1945 vẫn tiếp tục đâm chồi, trở thành biểu tượng thiêng liêng của sự hồi sinh. Ở Đông Á, cây ginkgo gắn liền với các đền chùa Phật giáo, tượng trưng cho tuổi thọ, trí tuệ và sự kiên định.

Ginkgo vàng thắp sáng bầu trời xám.

Mỗi khi mùa thu đến, những tán lá vàng của ginkgo lại rụng đầy vỉa hè, phủ lên mặt đất một tấm thảm óng ả, mềm mại như lụa. Dù chỉ tồn tại trong vài tuần ngắn ngủi, sắc vàng ấy vẫn đủ để làm dịu đi cái lạnh của phương Bắc, gợi nhớ rằng vẻ đẹp của thiên nhiên luôn chứa đựng cả sự mong manh và sức mạnh trường tồn.

Ginkgo biloba, loài cây cổ xưa mang hồn thời gian, vẫn tiếp tục kể câu chuyện về sự thích nghi, kiên cường và vẻ đẹp vượt thời gian của mình. Trong sắc thu châu Âu, khi ánh nắng chiều khẽ chạm lên những chiếc lá vàng, người ta như thấy cả một thế giới đang lặng lẽ thở, yên bình, bền bỉ và đầy sức sống.