Giao dịch chứng khoán: Lòng tham đang thắng thế
Nhà đầu tư trên thị trường vẫn tiếp tục bị chia rẽ sâu sắc về quan điểm dự đoán xu hướng thị trường, khi mỗi bên đều có những lý lẽ khá thuyết phục.
Những quan điểm thận trọng đang thất thế trước sức mạnh dòng tiền.
Kỳ vọng và thận trọng đan xen
Một nhóm nhà đầu tư mỗi người có danh mục với giá trị gần 100 tỷ đồng đã có cuộc hội ngộ tình cờ cuối tuần qua. Có điểm chung giữa họ là góc nhìn lạc quan vào kênh chứng khoán và danh mục vẫn full cổ phiếu.
Thông tin Bộ Tài chính Mỹ cáo buộc Việt Nam thao túng tiền tệ được loan đi vào buổi sáng 16/12 khiến chỉ số chứng khoán trong nước có một nhịp điều chỉnh. Nhưng nhóm nhà đầu tư trên tin rằng, Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ sẽ có những động thái hợp lý để xử lý câu chuyện này.
Thậm chí, một nhà đầu tư còn phán chắc nịch rằng, Tổng thống Mỹ mới đắc cử Joe Biden coi trọng tự do thương mại và ở chừng mực nào đó vẫn có cảm tình với Việt Nam, bởi thế thương mại hai chiều và quan hệ kinh tế Việt – Mỹ tới đây sẽ tiếp tục phát triển tốt.
Thực tế, thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2020 không lạc điệu với chứng khoán thế giới.
Chứng khoán toàn cầu đã vượt qua những ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch Covid-19 với mức phục hồi của chỉ số MSCI All – Country World Index tăng cao hơn mức điểm số trước khi xảy ra đại dịch.
Bên cạnh việc hạ lãi suất, các ngân hàng trung ương cũng bơm hàng nghìn tỷ USD vào hệ thống tài chính và triển khai nhiều chương trình cho vay và mua trái phiếu (của cả chính phủ và doanh nghiệp) nhằm duy trì hoạt động của các thị trường tài chính và ngăn chặn suy thoái kinh tế.
Điều này khiến quy mô bảng cân đối tài sản của các ngân hàng trung ương tăng lên mức cao kỷ lục.
Trong đó, các gói kích thích tiền tệ mạnh mẽ của các ngân hàng trung ương, mà đại diện là nhóm G4 (Ấn Độ, Brasil, Đức và Nhật Bản) là một trong những động lực mạnh mẽ giúp thị trường tài chính toàn cầu nhanh chóng ổn định và phục hồi sau đợt bán tháo vào tháng 3.
Hiện tại, tổng tài sản của nhóm ngân hàng trung ương nhóm G4 đã lên mức kỷ lục với 23.200 tỷ USD, theo số liệu của Bloomberg.
Thị trường cổ phiếu Mỹ gần đây liên tục bị cảnh báo đang ở mức đắt đỏ trong lịch sử 100 năm qua. Phân tích của Công ty Chứng khoán MB (MBS) gần đây cho biết, một trong những cách đo lường giá trị là hệ số P/E và trên cơ sở đó, dữ liệu P/E mang tính lịch sử của Shiller phát huy tác dụng.
Tỷ lệ P/E của Shiller dựa trên thu nhập đã điều chỉnh lạm phát trung bình trong 10 năm trước đã đạt mức 32,57 lần lần thứ 4 trong 100 năm qua và cao hơn nhiều mức trung vị 17,2 lần từ 1926 đến nay.
Định giá thị trường chứng khoán Mỹ đang ở mức đắt so với lịch sử, bởi thế, không chỉ nhà đầu tư cá nhân mà giới phân tích chứng khoán chuyên nghiệp cũng nhận định, các nhịp điều chỉnh có thể diễn ra.
Tuy vậy, vẫn có những yếu tố củng cố niềm tin của nhà đầu tư về những bước tăng trưởng tiếp theo.
Cụ thể, Liên minh châu Âu (EU) thông qua gói kích thích tài khóa trị giá 750 tỷ EUR. Hay ở Mỹ, không có thêm gói hỗ trợ nào có quy mô đáng kể từ quý I/2020.
Tranh cãi về quy mô và cách thức chi tiêu gói hỗ trợ mới khiến gói hỗ trợ này bị trì hoãn từ tháng 8 đến nay và người ta kỳ vọng tháng 1/2021 sẽ có tin về gói hỗ trợ mới của Chính phủ Mỹ.
Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đang cho thấy nhiều khả năng tiếp tục duy trì chương trình nới lỏng chưa từng có trong lịch sử và những gì đã làm trước đó.
Tổng tài sản của Fed hiện đã lên mức cao nhất lịch sử là 7.157 tỷ USD, với các cam kết mạnh mẽ trong 2 năm tới sẽ duy trì tốc độ mua trái phiếu và mặt bằng lãi suất thấp sẽ là yếu tố nền tảng hỗ trợ thị trường chứng khoán Mỹ.
Video đang HOT
Trở lại với thị trường chứng khoán Việt Nam, các cân đối vĩ mô của Việt Nam gặp các thách thức không nhỏ trong năm 2020, tuy nhiên, các nhân tố cơ bản đều được giữ vững, bao gồm lạm phát ổn định, đồng nội tệ vững vàng, cán cân thanh toán thặng dư và khu vực xuất khẩu nổi bật.
Các cân đối vĩ mô của Việt Nam ổn định, tạo điều kiện cho Ngân hàng Nhà nước tiếp tục chính sách nới lỏng tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và các thị trường tài sản. Mức nợ/GDP giảm trong các năm trước tạo điều kiện cho Chính phủ áp dụng các biện pháp tài khóa hỗ trợ nền kinh tế.
Xu thế tăng dài hạn theo năm đã được xác lập. So với đáy, nhiều nhóm cổ phiếu đã tăng mạnh, thậm chí lên mức 100%. Thanh khoản thị trường tăng mạnh nhờ dòng tiền mới, số lượng tài khoản mở mới tăng kỷ lục.
Sự bùng nổ về thanh khoản tại thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn này gợi nhớ về làn sóng mở tài khoản mới của nhà đầu tư cá nhân tại Trung Quốc giai đoạn 2014 – 2015.
Lượng tài khoản mở mới tăng đột biến và sự tham gia bùng nổ của nhà đầu tư cá nhân trong bối cảnh kinh tế Trung Quốc gặp khó khăn đã giúp chỉ số Shanghai Composit tăng gấp đôi.
Cho đến nay, phần lớn nhà đầu tư vẫn tin vào việc Việt Nam kiểm soát dịch bệnh tốt, kinh tế vĩ mô và lợi nhuận doanh nghiệp nhanh chóng phục hồi, mặt bằng lãi suất thấp sẽ tiếp tục hút dòng tiền vào kênh chứng khoán.
Sức mạnh của dòng tiền
Những quan điểm thận trọng và cảnh báo sự điều chỉnh của thị trường chứng khoán đang thất thế bởi sức mạnh dòng tiền.
Phiên giao dịch ngày 17/12, thị trường chịu áp lực tâm lý lớn khi có thông tin về việc Mỹ xác định Việt Nam thao túng tiền tệ. Đây là phiên giao dịch thử thách tâm lý thị trường cũng như sức mạnh của dòng tiền. Nhưng đã không có hiện tượng bán tháo dù đa phần nhà đầu tư vẫn đang lời.
Thanh khoản của thị trường vẫn ở mức cao gần 14.000 tỷ đồng dù hệ thống giao dịch cuối phiên bị ảnh hưởng khiến lệnh không vào được sàn.
Diễn biến của phiên này chứng minh sức mạnh của dòng tiền nhưng nhà đầu tư trên thị trường vẫn tiếp tục bị chia rẽ sâu sắc về quan điểm dự đoán xu hướng thị trường khi mỗi bên đều có những lý lẽ khá thuyết phục.
Trưởng phòng môi giới một công ty chứng khoán nhận xét, có thể nhìn thấy rõ dòng tiền dồi dào trong tài khoản khách hàng. Tiền rẻ không chỉ ủng hộ cho thị trường chứng khoán tăng, mà quan trọng hơn vốn rẻ giúp các doanh nghiệp tái cơ cấu, thực hiện các hoạt động M&A, thay thế nhà đầu tư lớn, tạo nên những thay đổi về chất cho doanh nghiệp.
Những thay đổi này có thể tạo nên những cổ phiếu mà thị trường gọi là “có game”. Trong thời gian tới, sẽ có thêm nhiều “game” như vậy, nên thị trường nếu có giảm cũng khó giảm sâu.
Tuần qua, thị trường cũng chứng kiến không ít cổ phiếu tăng giá nhờ thông tin liên quan đến “game” như nói trên là DIG, HNG, HAG, IJC, PAN… Sau thời gian kiên nhẫn chờ đợi, thị trường không điều chỉnh mà giá các cổ phiếu điều chỉnh trong phiên lại tăng lên mặt bằng giá cao hơn, nhiều nhà đầu tư đã mất kiên nhẫn lại tiếp tục mua vào.
Ông Trần Đình Phong, Giám đốc Công ty Bất động sản 584.7 chia sẻ: “Nhiều nhà đầu tư lâu năm thấy thị trường tăng nhiều thì sợ, sợ thị trường giảm, nhưng tôi thấy thị trường chỉ tập trung vào một số cổ phiếu, nhiều cổ phiếu khác không tăng nhiều. Trong khi đó, thị trường được hỗ trợ bởi dòng tiền rẻ. Bạn tôi là những người kinh doanh thương mại, bất động sản lâu năm người Đài Loan, Hàn Quốc bây giờ rất quan tâm đến thị trường chứng khoán. Họ có thể vay lãi suất thấp 2%/năm, đầu tư ở thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ nửa năm sau là có lời”.
Vì thế, theo ông Phong, thời điểm này, nhà đầu tư nên lựa chọn cổ phiếu tốt mà chưa tăng.
Cá nhân ông Phong lựa chọn danh mục cổ phiếu TDC, LPB, KSB, NKG, PXS, DPG và DXG. Riêng TDC, ông Phong đã giữ suốt 4 năm nay, với giá vốn 7.000 đồng/cổ phần, mỗi năm nhận cổ tức từ 10 – 12%, giờ giá vốn chỉ còn 4.500 đồng, trong khi thị giá TDC hiện nay là 11.000 đồng/cổ phần.
Với cách nhìn của nhà đầu tư dài hạn, ông Phong cho rằng, nên ôm cổ phiếu tốt giá rẻ hơn là lướt sóng vì còn nhiều doanh nghiệp có giá trị tài sản lớn mà cổ phiếu chưa tăng.
Ông Phong cũng tiết lộ, có những người bạn của ông đã lỡ nhịp sóng tăng ban đầu nên đã đổ tiền vào mua cổ phiếu, đến giờ vẫn chưa rút khỏi thị trường.
Ông Huỳnh Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Ngân hàng Đông Á cũng đồng tình với nhận định, sức mạnh dòng tiền có thể tạo nên và duy trì những kỷ lục mới trên thị trường. Một vài công ty chứng khoán đã thu hẹp margin nhưng điều đó không ảnh hưởng nhiều đến thị trường, bởi tiền không thiếu.
“Thị trường đã tăng nhanh hơn dự báo và nếu tăng nhanh như thế, tức thị trường đang phản ánh toàn bộ kỳ vọng, lợi nhuận của doanh nghiệp trong năm 2021 vào thời điểm hiện tại. Với đà tăng này thị trường sẽ sớm chạm đỉnh, nhất là vào thời điểm cuối năm dòng tiền từ nhà đầu tư, doanh nghiệp, ngân hàng có xu hướng thu về để cân đối lại tài chính khi kết sổ”, ông Tuấn dự báo.
Nhưng ông Tuấn cũng cho rằng, nếu thị trường giảm cũng không lớn, bởi tin tốt khá nhiều đặc biệt là tin về vắc-xin phòng Covid khiến nhà đầu tư tin rằng không có rủi ro quá lớn với thị trường trong khi lãi suất thấp vẫn tiếp tục kéo dài.
Còn trưởng phòng môi giới một công ty chứng khoán thì chia sẻ, với những công ty có triển vọng đã thu hút được dòng tiền thì chỉ cần thị giá cổ phiếu giảm là có lực cầu vào gom hết, nên ở nhiều doanh nghiệp, đội ngũ lãnh đạo nắm tỷ lệ cổ phần thấp không cẩn thận có thể mất công ty.
Các nhà đầu tư cá mập đang tìm mọi cơ hội để có thể nhân đôi nhân ba tài sản của mình bằng việc kích hoạt nguồn vốn thâu tóm các công ty có tài sản lớn hơn nhiều so với giá trị doanh nghiệp.
Siết margin cuối năm ít ảnh hưởng tới chứng khoán
Hiện tượng siết margin vào giai đoạn cuối năm ở các công ty chứng khoán là có, nhưng với năm đặc biệt như 2020, dòng tiền nội dồi dào, lãi suất thấp, tác động có thể không đáng kể.
Tiền vẫn chảy mạnh dù siết margin
Trong tuần qua, nhà đầu tư tiếp nhận thông tin một số công ty chứng khoán đang siết lại margin. Thông báo từ một công ty chứng khoán về mã cổ phiếu đang hút dòng tiền trên thị trường cho biết, hạn mức cho vay giao dịch ký quỹ đối với cổ phiếu này đã hết nên sẽ ngừng cho vay mới.
Các tài khoản bán mã cổ phiếu này, tính tỷ lệ thu hồi 50% trong trường hợp bán xong tài khoản vẫn margin call. Hiện tượng này cũng diễn ra ở nhiều mã chứng khoán đang hút dòng tiền khác.
Thậm chí, một số công ty chứng khoán đưa thông báo về việc ngưng toàn bộ các giao dịch duyệt lệnh mua thiếu tiền ký quỹ và tạm ngưng một số chương trình ưu đãi về margin để chuyển về tài khoản thường.
Hoạt động ngưng cấp mới do hết room margin, hay điều chuyển các chương trình ưu đãi về margin là nghiệp vụ rất bình thường ở công ty chứng khoán.
Song, đặt trong bối cảnh thanh khoản tăng rất mạnh và sức "cung" dịch vụ tài chính của công ty chứng khoán có giới hạn - thì việc ra thông báo hết room margin là tín hiệu khiến nhiều nhà đầu tư có kinh nghiệm cho rằng, lượng margin trên thị trường đang ở mức cao.
Theo quan sát của trưởng phòng phân tích một công ty chứng khoán, việc siết margin để đảm bảo tiêu chí an toàn vốn đối với công ty chứng khoán vào thời điểm cuối năm nhằm đáp ứng yêu cầu của kiểm toán.
Đa số trường hợp việc siết margin làm cho thị trường chứng khoán kém sôi động hơn trong tuần cuối tháng 12 như nhiều năm trước đây (trừ năm 2018).
Tuy nhiên, năm 2020 khác với các năm trước ở chỗ nhiều công ty chứng khoán đã tăng vốn điều lệ, thanh khoản của hệ thống ngân hàng dồi dào với chi phí rẻ nên ảnh hưởng của việc siết margin nếu có sẽ không nhiều.
Dòng tiền vẫn đang chảy vào thị trường một cách tự tin và có phần lo sợ bỏ lỡ cơ hội khi có nhiều diễn biến tích cực vẫn đang được ghi nhận trong tuần qua.
Dòng tiền vẫn đang chảy vào thị trường một cách tự tin và có phần lo sợ bỏ lỡ cơ hội khi có nhiều diễn biến tích cực vẫn đang được ghi nhận trong tuần qua. Phiên điều chỉnh 16/12 cũng chứng khiến thanh khoản kỷ lục của sàn HOSE, với gần 14.000 tỷ đồng được chuyển nhượng.
Cụ thể, nhóm nhà đầu tư Thái Lan đang quay trở lại thị trường Việt Nam sau gần nửa năm rút vốn vì lo ngại Covid.
Theo số liệu từ Bualuang Securities (Thái Lan), số lượng chứng chỉ lưu ký (DR) VFMVN30 ETF niêm yết trên Sở GDCK Thái Lan (SET) vào cuối tháng 11/2020 ghi nhận 46,2 triệu đơn vị, tương ứng giá trị 988,2 triệu Bath (khoảng 760 tỷ đồng) - là lượng DR VFMVN30 ETF lớn nhất kể từ tháng 3 tới nay.
Chưa kể, lần đầu tiên thế giới có quỹ đầu tư cổ phiếu đạt 1.000 tỷ USD. Cụ thể, tính đến ngày 30/11, tổng giá trị tài sản của Quỹ chỉ số Vanguard Total Stock Market đạt 1.040 tỷ USD.
Quỹ Vanguard Total Stock Market Index Fund, bao gồm hai quỹ con là một quỹ tương hỗ (mutual fund) và một quỹ giao dịch hoán đổi (ETF).
Thông tin này được các chuyên gia chứng khoán nhìn nhận rằng, xu thế đầu tư vào các quỹ ETF của các nhà đầu tư F0 cũng như các nhà đầu tư chuyên nghiệp đang gia tăng - là tín hiệu tích cực để các quỹ ETF nội có thể tiếp tục thu hút vốn nhà đầu tư nước ngoài (do nhà đầu tư trong nước hiện chưa quen với loại hình đầu tư vào ETF).
Nhưng không thể phủ nhận, yếu tố tiên quyết vẫn đến từ dòng tiền nội dồi dào đang được duy trì đã cuốn nhanh những lo ngại.
Tín hiệu trung, dài hạn vẫn tích cực
Ông Đỗ Bảo Ngọc, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến thiết Việt Nam cho biết, sự dịch chuyển của dòng tiền tiết kiệm sang đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư mới (F0) và sự bổ sung đáng kể của dòng vốn margin của các công ty chứng khoán (ước lượng tăng khoảng gần 30% so với 2019 và gần 50% so với 2018) là yếu tố bổ sung cho thanh khoản của thị trường.
Năm 2020 chứng kiến vai trò dẫn dắt của nhóm nhà đầu tư cá nhân trong nước, với tiêu điểm là dòng tiền tiết kiệm truyền thống giờ đã tìm tới kênh đầu tư chứng khoán trong điều kiện lãi suất quá thấp (tính lãi suất thực dương sau khi trừ đi lạm phát thì con số chỉ xấp xỉ 1 - 2%).
Trong điều kiện khối ngoại bán ròng, khối tự doanh công ty chứng khoán giao dịch không lớn thì nhà đầu tư cá nhân trong nước vẫn mua ròng lớn để đưa thị trường lên các mốc điểm cao trong năm, trong 2 tuần đầu tháng 12 thanh khoản thị trường liên tục phá kỷ lục thì cũng là lúc nhà đầu tư cá nhân mua ròng kỷ lục.
Chính sách tiền tệ nới lỏng và bơm thanh khoản không giới hạn trong các tình huống khẩn cấp của các ngân hàng trung ương là yếu tố chính cho sự gia tăng của các thị trường tài sản trên toàn cầu.
Trong đó, kênh chứng khoán nổi lên là kênh hưởng lợi lớn khi nền kinh tế chịu tác động tiêu cực từ Covid-19 khiến nhiều kênh đầu tư khác không thể hút được dòng tiền.
Một điểm đáng lưu ý là chính sách tiền tệ gần như có sự đồng nhất trên quy mô lớn ở hầu hết các nền kinh tế và Covid cũng là tác nhân tạo sự sự đồng nhất này, từ các ngân hàng trung ương lớn nhất như Fed, ECB, BOE, BOJ, PBOC cho đến hầu hết các ngân hàng trung ương khác trên thế giới, trong đó có Việt Nam.
Nỗ lực đẩy lùi dịch bệnh với việc hàng loạt vắc-xin được đưa ra thị trường sẽ giúp phục hồi đà tăng trưởng mạnh mẽ của các nền kinh tế lớn đã tạo niềm tin mạnh mẽ cho nhà đầu tư.
Ông Ngọc cho rằng, điều này sẽ kéo theo sự hồi phục về kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết, vốn đã chịu nhiều tác động tiêu cực của Covid-19 trong năm 2020.
Năm 2020 là năm đặc biệt khi các yếu tố cơ bản yếu nhưng chứng khoán vẫn tăng mạnh nhờ sự hỗ trợ của dòng tiền.
Theo đó, ông Ngọc nhìn nhận, các yếu tố hỗ trợ thị trường tăng đang chiếm đa số và là các yếu tố lớn, trong khi các yếu tố có thể làm thị trường điều chỉnh chỉ là ngắn hạn.
Do đó, với dòng tiền dịch chuyển lớn và chính sách tiền lệ nới lỏng của các ngân hàng trung ương thì nhìn về dài hạn, thị trường chứng khoán vẫn có xu hướng tăng trưởng dài hạn cho đến khi các yếu tố về dòng tiền dịch chuyển hay chính sách tiền tệ thay đổi.
Còn trong ngắn hạn, áp lực điều chỉnh có thể gia tăng, và điều chỉnh nếu có xảy ra cũng là hợp lý trong quá trình thị trường chứng khoán đang có cơ hội lớn để tăng trưởng mạnh trong dài hạn.
Tương tự, ông Lê Quang Minh, Trưởng phòng Phân tích Công ty Chứng khoán Mirea Asset đánh giá, VN-Index lập đỉnh mới trong năm 2020 mặc dù Covid-19 diễn ra và mức độ ảnh hưởng của dịch bệnh còn có thể kéo dài sang năm 2021. Hiện tại, chỉ số P/E của VN-Index đang ở ngưỡng 1 độ lệch chuẩn (xem hình 1).
Hình 1: Thống kê P/E của VN-Index trong 10 năm.
Trong lịch sử 10 năm gần nhất, VN-Index nhiều lần chạm mức này đã giảm trở lại, ngoại trừ giai đoạn cuối 2017 và đầu 2018, nhưng sau đó P/E của thị trường có xu thế chung giảm trở lại. Đây là những dấu hiệu hàm ý nhà đầu tư cần cẩn trọng nhiều hơn trong ngắn hạn.
Về trung và dài hạn, ông Minh có quan điểm tích cực hơn khi các điểm sáng về mặt vĩ mô sẽ là yếu tố hỗ trợ chính cho sự phục hồi lợi nhuận của các doanh nghiệp trong các năm tới. Thị trường kỳ vọng lợi nhuận của doanh nghiệp tăng mạnh trong hai năm tới. Cụ thể, thu nhập trên cổ phiếu của VN-Index kỳ vọng sẽ tăng 21,35% trong năm 2021 và 19,26% trong năm 2022 (xem bảng 1).
Bảng 1: Dự báo EPS của VN-Index trong 2021 và 2022.
Nếu chỉ số chứng khoán được coi là hàn thử biểu của nền kinh tế và triển vọng lợi nhuận của doanh nghiệp được tăng với mức khá như trên thì xác suất tăng giá trong dài hạn của VN-Index là khá lớn. Cho nên, vấn đề của nhà đầu tư là chọn đúng cổ phiếu và thời điểm giải ngân.
VCSC của bà Nguyễn Thanh Phượng muốn huy động 1.200 tỷ đồng từ trái phiếu CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC, VCI) vừa công bố Nghị quyết thông qua phương án phát hành trái phiếu năm 2020 và 2021 với giá trị 1.200 tỷ đồng. Được biết, Công ty chứng khoán của bà Nguyễn Thanh Phượng sẽ phát hành trái phiếu thành 2 đợt, với giá trị mỗi đợt là 600 tỷ đồng. Đợt 1 dự kiến từ...