Gián cyborg khổng lồ có thể gia nhập ‘đội tìm kiếm và cứu hộ’ trong tương lai

Theo dõi VGT trên

Các nhà khoa học tại Australia gắn ‘balô’ vào bọ cánh cứng và gián để điều khiển chuyển động của chúng, hy vọng những động vật lai máy móc này có thể trở thành ‘nhân viên’ cứu hộ trong tương lai.

Gián cyborg khổng lồ có thể gia nhập đội tìm kiếm và cứu hộ trong tương lai - Hình 1

Các nhà khoa học tại Australia gắn “balô” vào bọ cánh cứng và gián để điều khiển chuyển động của chúng.

“Bệnh nhân” được ngâm trong bồn nước đá như một biện pháp gây mê cho ca phẫu thuật sắp tới.

Khi đã đạt trạng thái gây mê cần thiết, sinh viên Lachlan Fitzgerald của Đại học Queensland (Australia) bắt đầu quá trình này bằng cách cẩn thận gắn một bảng mạch nhỏ vào lưng “bệnh nhân” để tạo ra một robot lai sinh học – một phần là cơ thể sống, một phần là máy móc.

Trên thực tế, “bệnh nhân” là một con bọ cánh cứng, và thiết bị giống như một chiếc “balô” này sẽ gửi các xung điện đến râu của nó. Thiết bị cho phép Fitzgerald điều khiển chuyển động, đồng thời khai thác sự nhanh nhẹn bẩm sinh của nó.

Fitzgerald, người đang theo học ngành toán và kỹ thuật, cho biết: “Chỉ khi nó rời khỏi đường đi mà chúng ta mong muốn thì chúng ta mới can thiệp và bảo nó đi ‘đúng hướng.’”

Anh hy vọng sẽ tạo ra một “đội quân tìm kiếm và cứu hộ” côn trùng-máy.

“Sau một thảm họa đô thị như động đất hoặc đánh bom, khi con người không thể tiếp cận an toàn đến địa điểm thảm họa, [chúng ta] có thể gửi một nhóm bọ cánh cứng cyborg để di chuyển đến những khu vực đó một cách nhanh chóng và hiệu quả” – anh nói.

Video đang HOT

Theo CNN, phòng thí nghiệm sinh học robot nơi Fitzgerald làm việc đang đặt “balô” điều khiển lên những con gián đào hang khổng lồ – một loài gián bản địa của Australia có thể dài tới 3 inch (8cm), và bọ cánh cứng bóng tối.

Các loài thuộc họ bóng tối có thể “hiện diện” ở những môi trường từ thảo nguyên nhiệt đới đến sa mạc khô cằn trên khắp thế giới. Việc phải xử lý lũ côn trùng không làm Fitzgerald bận tâm: “Không, tôi không thấy chúng ghê sợ chút nào!” – anh nói.

Theo Fitzgerald, côn trùng cyborg có lợi thế hơn so với robot truyền thống. Anh giải thích rằng “Côn trùng có khả năng thích nghi cao hơn nhiều so với hệ thống robot nhân tạo, vốn phải thực hiện rất nhiều phép tính để có thể xử lý tất cả các tình huống khác nhau có thể xảy ra trong thế giới thực.”

Fitzgerald cho biết bọ cánh cứng hoặc gián tìm kiếm-cứu hộ cyborg có thể giúp ích trong các tình huống thảm họa bằng cách tìm kiếm và báo cáo vị trí của những người sống sót, đồng thời cung cấp thuốc cứu sinh cho họ trước khi lực lượng cứu hộ đến nơi.

Nhưng trước tiên, các nhà khảo sát Australia phải nắm vững khả năng “chỉ đạo” chuyển động của côn trùng – việc này có thể “mất một thời gian.” Fitzgerald cho biết mặc dù công việc này hiện vẫn có vẻ xa vời, nhưng trong vài thập kỷ nữa, côn trùng cyborg có thể cứu sống con người.

Gián cyborg khổng lồ có thể gia nhập đội tìm kiếm và cứu hộ trong tương lai - Hình 2

Sinh viên Lachlan Fitzgerald của Đại học Queensland hy vọng một ngày nào đó có thể sử dụng loài côn trùng lai máy móc này làm “nhân viên” tìm kiếm và cứu hộ.

Fitzgerald không phải là nhà khảo sát robot duy nhất tạo ra robot từ các sinh vật sống.

Các học giả tại Viện Công nghệ California (Caltech) cũng đang cấy máy tạo nhịp tim điện tử vào sứa để kiểm soát tốc độ bơi của chúng. Họ hy vọng những con sứa sinh học có thể giúp thu thập dữ liệu về môi trường sâu trong lòng đại dương.

Tháng Chín vừa qua, các nhà khảo sát của Đại học Cornell đã giới thiệu robot được điều khiển bởi một loại nấm sò vua. Các robot này cảm nhận và phản ứng với môi trường bằng cách khai thác các tín hiệu điện do nấm tạo ra và độ nhạy sáng của nấm – chúng có thể được ứng dụng để cảm nhận các chỉ số hóa học trong đất gần cây trồng giúp quyết định thời điểm bón thêm phân cho cây.

Sự gia tăng của robot lai sinh học đã gây ra cuộc tranh luận về đạo đức, một số nhà khảo sát đã ủng hộ việc quản lý và giám sát tốt hơn.

Các học giả Caltech nói với CNN rằng họ đã làm việc với các nhà đạo đức sinh học để đảm bảo rằng các can thiệp của họ không gây ra bất kỳ loại phản ứng căng thẳng nào ở loài sứa mà họ đang “cộng tác.”

Fitzgerald cho biết những con bọ cánh cứng gắn “balô” có tuổi thọ bình thường. “Vì vậy, tôi không nghĩ chúng bận tâm” – ông nói. “Khoa học vẫn chưa biết liệu chúng có thực sự là những sinh vật có ý thức hay không.”

Fitzgerald đồng ý rằng những lo ngại cho các loài sinh vật là có cơ sở, nhưng anh nhấn mạnh những lợi ích mà robot lai mang lại: “Tôi nghĩ rằng tiềm năng của công nghệ này trong việc cứu sống con người trong thảm họa đô thị thực sự quan trọng hơn bất kỳ sự do dự nào có thể có đối với lĩnh vực này.”./.

Mexico: Kim tự tháp khổng lồ "hiện hình" giữa đường cao tốc

Một cuộc khai quật cứu hộ đã được tiến hành khẩn cấp khi kim tự tháp ngàn năm tuổi bất ngờ lộ diện giữa công trường.

Theo Heritage Daily, tại một công trường thuộc khuôn khổ dự án Đường cao tốc liên bang 105 ở bang Hidalgo - Mexico, các công nhân đã hết sức bất ngờ khi phát hiện ra cả một kim tự tháp khổng lồ thời tiền Tây Ban Nha.

Công trình đường cao tốc nhanh chóng bị đình chỉ tại khu vực này để các nhà khảo cổ từ Viện Lịch sử Quốc gia Mexico (INAH) tiến hành khai quật cứu hộ.

Mexico: Kim tự tháp khổng lồ hiện hình giữa đường cao tốc - Hình 1

Kim tự tháp bí ẩn án ngữ ngay giữa công trường đường cao tốc, ngay bên cạnh một phần đường đã được hoàn thiện

Theo thông cáo báo chí của INAH, kim tự tháp trên - được gọi là "Cấu trúc 1" - thuộc về một khu định cư được tạm gọi là "San Miguel" vì gần với thị trấn San Miguel Metzquititlán.

Cả khu định cư cổ đại này bao gồm 5 khu vực riêng biệt với ít nhất 10 gò đất, có niên đại từ thời kỳ Epiclassic (năm 650-950 sau Công nguyên) đến thời kỳ Hậu cổ điển muộn (năm 1350-1519 sau Công nguyên).

Đó là giai đoạn mà người Mexico gọi chung là "thời tiền Tây Ban Nha", tức trước khi quân Tây Ban Nha xâm chiếm khu vực vào thế kỷ XVI, đánh dấu bởi sự kiện thủ đô Aztec thất thủ vào năm 1521.

Các cuộc khai quật khu vực có kim tự tháp cũng giúp phát hiện 155 hiện vật, bao gồm đồ gốm, vỏ sò, đồ tạo tác bằng đá và các vật liệu như vôi, than và gỗ cháy đen.

Sau khi khảo sát toàn diện Cấu trúc 1, phần đế của kim tự tháp đã được gia cố bằng bức tường xây dài 43 m dọc theo mặt cắt khảo cổ.

Sau đó, cả cấu trúc được chôn lấp lại để bảo tồn ngay dưới lòng đất và tạo điều kiện để công trình đường cao tốc có thể hoàn thiện.

Các nhà khảo cổ học cho rằng Cấu trúc 1 và cả khu định cư có thể liên quan đến lãnh chúa Metzca định cư ở vùng Sierra Alta của bang Hidalgo.

"Dữ liệu mới này sẽ góp phần vào hiểu biết về cuộc sống cổ xưa ở vùng Sierra Alta của Hidalgo, cụ thể là ở khu vực Barranca de Metztitlán, nơi mà theo sử học, những khu định cư đầu tiên có thể tồn tại từ 14.000 năm trước" - INAH cho biết.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Bị tuyên bố đã tử vong, cụ bà 85 tuổi bất ngờ "ngồi bật dậy"Bị tuyên bố đã tử vong, cụ bà 85 tuổi bất ngờ "ngồi bật dậy"
09:34:34 12/02/2025
Răng người mọc ra trong miệng lợn: Một phát minh mới sẽ cách mạng hóa ngành nha khoaRăng người mọc ra trong miệng lợn: Một phát minh mới sẽ cách mạng hóa ngành nha khoa
10:16:46 11/02/2025
Ngôi làng cổ 11.000 năm viết lại lịch sử Bắc MỹNgôi làng cổ 11.000 năm viết lại lịch sử Bắc Mỹ
10:20:36 11/02/2025
Đằng sau bức ảnh UFO khiến cả thế giới sửng sốtĐằng sau bức ảnh UFO khiến cả thế giới sửng sốt
19:36:07 12/02/2025
Đang ngồi trong nhà, người phụ nữ hoảng sợ khi 1 con vật to lớn xuất hiện, chuyên gia cảnh báo nguy hiểmĐang ngồi trong nhà, người phụ nữ hoảng sợ khi 1 con vật to lớn xuất hiện, chuyên gia cảnh báo nguy hiểm
10:14:44 11/02/2025
Kỳ tích sống sót của chú mèo bị nhốt 1 tháng ở nơi nóng như thiêu, không đồ ănKỳ tích sống sót của chú mèo bị nhốt 1 tháng ở nơi nóng như thiêu, không đồ ăn
10:37:45 12/02/2025
Bí ẩn hơn 1.100 con vích chết hàng loạt trên bờ biển phía nam Ấn ĐộBí ẩn hơn 1.100 con vích chết hàng loạt trên bờ biển phía nam Ấn Độ
07:08:09 11/02/2025
Bí ẩn về loài chim "sát thủ" đến rắn độc cũng phải dè chừngBí ẩn về loài chim "sát thủ" đến rắn độc cũng phải dè chừng
10:13:02 11/02/2025

Tin đang nóng

Lễ gia tiên Vũ Cát Tường và bạn đời: Gia thế khủng của cô dâu được hé lộ, thái độ bố mẹ gây chú ýLễ gia tiên Vũ Cát Tường và bạn đời: Gia thế khủng của cô dâu được hé lộ, thái độ bố mẹ gây chú ý
19:13:23 12/02/2025
Vũ Cát Tường rơi lệ ở lễ thành đôi: 'Muốn yêu thương, bảo vệ em đến khi già đi'Vũ Cát Tường rơi lệ ở lễ thành đôi: 'Muốn yêu thương, bảo vệ em đến khi già đi'
18:03:42 12/02/2025
Dàn sao Việt đổ bộ lễ thành đôi Vũ Cát Tường: SOOBIN lộ diện cực bảnh, Thiều Bảo Trâm sexy - vợ chồng Đông Nhi chiếm spotlightDàn sao Việt đổ bộ lễ thành đôi Vũ Cát Tường: SOOBIN lộ diện cực bảnh, Thiều Bảo Trâm sexy - vợ chồng Đông Nhi chiếm spotlight
17:50:21 12/02/2025
Ủng hộ bạn nghèo 20.000 đồng, học sinh Hải Phòng bị cô giáo chê "không có lòng người": Cách giải thích càng gây bức xúcỦng hộ bạn nghèo 20.000 đồng, học sinh Hải Phòng bị cô giáo chê "không có lòng người": Cách giải thích càng gây bức xúc
17:54:29 12/02/2025
Lộ kết quả giành quyền nuôi con của chồng cũ Từ Hy Viên, bà ngoại 2 bé răn đe mẹ kế 1 điềuLộ kết quả giành quyền nuôi con của chồng cũ Từ Hy Viên, bà ngoại 2 bé răn đe mẹ kế 1 điều
17:26:34 12/02/2025
Lễ thành đôi của Vũ Cát Tường và vợ: Công khai trọn không gian tiệc đẹp như mơ, 1 chi tiết được giữ kín đến cùngLễ thành đôi của Vũ Cát Tường và vợ: Công khai trọn không gian tiệc đẹp như mơ, 1 chi tiết được giữ kín đến cùng
16:47:19 12/02/2025
Tin dữ dồn dập cho chồng cũ Từ Hy ViênTin dữ dồn dập cho chồng cũ Từ Hy Viên
19:20:57 12/02/2025
Chuyển nhầm 175 triệu đồng vào tài khoản của chồng quá cố, người phụ nữ đến ngân hàng xin lại thì được thông báo: Phải có sự đồng ý của chủ tài khoản!Chuyển nhầm 175 triệu đồng vào tài khoản của chồng quá cố, người phụ nữ đến ngân hàng xin lại thì được thông báo: Phải có sự đồng ý của chủ tài khoản!
16:20:34 12/02/2025

Tin mới nhất

Tàu vũ trụ NASA chụp được 'nhện Sao Hỏa' tái xuất

Tàu vũ trụ NASA chụp được 'nhện Sao Hỏa' tái xuất

11:28:29 12/02/2025
Trong bức ảnh mà NASA công bố, được chụp bởi tàu vũ trụ Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), màu đỏ của vùng đất cực Nam giá lạnh trên Sao Hỏa xuất hiện những vết đen kỳ lạ
Một số loài sinh vật kỳ dị nhất thế giới

Một số loài sinh vật kỳ dị nhất thế giới

10:37:06 12/02/2025
Được phát hiện ở Venezuela năm 2009, bướm đêm Poodle Venezuela có ngoại hình vô cùng kì dị, trông tựa như người ngoài hành tinh nhưng có bộ lông giống chó xù
Bí ẩn về loài 'trăn máu' quý hiếm nằm trong sách đỏ của Việt Nam

Bí ẩn về loài 'trăn máu' quý hiếm nằm trong sách đỏ của Việt Nam

09:33:24 12/02/2025
Trăn cộc hay còn gọi là trăn đuôi ngắn hoặc trăn máu, một loài bò sát đặc biệt và quý hiếm, sinh sống trong những khu rừng rậm ở vùng Đông Nam Bộ của Việt Nam.
Vòng ánh sáng bí ẩn nuốt trọn một thiên hà

Vòng ánh sáng bí ẩn nuốt trọn một thiên hà

09:02:52 12/02/2025
Kính viễn vọng không gian Euclid của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) đã chụp được vật thể gây kinh ngạc quanh thiên hà NGC 6505.
Những hố thiên thạch triệu năm tuổi nổi tiếng trên thế giới

Những hố thiên thạch triệu năm tuổi nổi tiếng trên thế giới

10:49:32 11/02/2025
Những hố thiên thạch này là dấu ấn của các vụ va chạm giữa thiên thạch với trái đất, mang nhiều giá trị khoa học, giúp chúng ta hiểu hơn về lịch sử trái đất và hệ mặt trời.
Một thành phố tặng 18 triệu đồng cho mỗi cặp đôi mới cưới

Một thành phố tặng 18 triệu đồng cho mỗi cặp đôi mới cưới

10:13:57 11/02/2025
Tờ Korea Times ngày 10/2 cho biết, chính quyền thủ đô Seoul (Hàn Quốc) đang hoàn thiện kế hoạch tặng tiền cho các cặp đôi mới đăng ký kết hôn, dự kiến sẽ được triển khai từ tháng 10 năm nay.
Xác suất địa cầu trúng tiểu hành tinh trong năm 2032 vừa tăng gấp đôi

Xác suất địa cầu trúng tiểu hành tinh trong năm 2032 vừa tăng gấp đôi

21:33:00 10/02/2025
Theo tính toán mới nhất, Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đã nâng gấp đôi xác suất trái đất va chạm với một tiểu hành tinh vào năm 2032.
Rùng rợn ổ rắn độc hơn 100 con ở vườn nhà ngoại ô Sydney

Rùng rợn ổ rắn độc hơn 100 con ở vườn nhà ngoại ô Sydney

21:25:44 09/02/2025
Hôm (7.2), một tổ chuyên bắt rắn của Úc thông báo đã tìm ra ổ rắn gồm 102 con rắn độc ở vườn nhà ngoại ô Sydney, thành phố đông dân nhất xứ sở chuột túi.
Bằng chứng sốc: Sao Hỏa từng dễ sống hơn Trái Đất ngày nay?

Bằng chứng sốc: Sao Hỏa từng dễ sống hơn Trái Đất ngày nay?

17:11:35 09/02/2025
Một khảo sát mới về thiên thạch sắt magma đã làm sáng tỏ sự thật về các khối xây dựng hành tinh đã tạo nên Trái Đất và Sao Hỏa sơ khai, điều liên quan trực tiếp đến khả năng nuôi dưỡng sự sống của cả hai thế giới.
Sự thật 'vật thể bí ẩn' dưới đáy biển Baltic

Sự thật 'vật thể bí ẩn' dưới đáy biển Baltic

13:23:41 09/02/2025
Vật thể dị thường dưới đáy biển Baltic được nhóm thám hiểm thuộc Công ty Ocean X Team (đơn vị chuyên tìm kiếm kho báu thất lạc) phát hiện mùa hè năm 2011.
Sự thật về bức ảnh nhìn thấy đường cong Trái Đất từ đỉnh Everest

Sự thật về bức ảnh nhìn thấy đường cong Trái Đất từ đỉnh Everest

12:45:07 09/02/2025
Độ cao tối thiểu để có thể nhìn thấy độ cong của Trái Đất là 10.668 m, trong khi đỉnh núi cao nhất thế giới Everest chỉ cao 8.848 m.
Gia đình hải ly chỉ mất 2 ngày để xây dựng những con đập mà chính phủ đã 'loay hoay' suốt 7 năm

Gia đình hải ly chỉ mất 2 ngày để xây dựng những con đập mà chính phủ đã 'loay hoay' suốt 7 năm

12:43:03 09/02/2025
Một gia đình hải ly ở Cộng hòa Czech đã khiến cả quốc gia phải ngạc nhiên khi chỉ trong 2 ngày, chúng đã xây dựng được những con đập phục vụ cho dự án phục hồi các khu vực nước ngọt ở Vườn quốc gia Brdy

Có thể bạn quan tâm

Hòa Minzy: Không chăm em được một đời thì đừng cưới!

Hòa Minzy: Không chăm em được một đời thì đừng cưới!

Nhạc việt

23:20:48 12/02/2025
Sau đổ vỡ trong quá khứ, người hâm mộ vẫn luôn mong chúc cho nữ ca sĩ sẽ tìm được bến đỗ của cuộc đời và đặc biệt là được mặc lên mình chiếc váy cưới.
Lê Dương Bảo Lâm - Lê Giang nói xấu Trấn Thành, sự thật là gì?

Lê Dương Bảo Lâm - Lê Giang nói xấu Trấn Thành, sự thật là gì?

Hậu trường phim

23:12:48 12/02/2025
Mới đây, Lê Dương Bảo Lâm đăng tải đoạn clip có dòng chia sẻ: Jessica và Jennier nấu xói đạo diễn lên trang cá nhân và gây xôn xao dư luận bởi những tiết lộ vô cùng hài hước.
Phim trở thành trò cười vì chỉ bán được 1 vé, netizen ngao ngán "ai đi coi là gặp vận đen đầu năm"

Phim trở thành trò cười vì chỉ bán được 1 vé, netizen ngao ngán "ai đi coi là gặp vận đen đầu năm"

Phim châu á

23:10:27 12/02/2025
Phim có thành tích kém cỏi, cuối cùng chỉ có 230 người đi xem với doanh thu hơn 8.000 NDT, ngày đầu tiên phim chỉ bán được 1 vé.
Asencio và khoảnh khắc định mệnh tại Champions League

Asencio và khoảnh khắc định mệnh tại Champions League

Sao thể thao

23:06:33 12/02/2025
Real Madrid có một đêm Champions League đầy cảm xúc tại Etihad, nơi họ không chỉ thắngMan City mà còn chứng kiến sự vươn lên của một cái tên triển vọng - Raul Asencio.
"Dispatch Việt Nam" Trường Giang nói 1 câu làm lộ rõ quan hệ của Huỳnh Phương - Khả Như

"Dispatch Việt Nam" Trường Giang nói 1 câu làm lộ rõ quan hệ của Huỳnh Phương - Khả Như

Sao việt

23:03:59 12/02/2025
Từ loạt dấu hiệu công khai đến mập mờ, lại thêm sự đẩy thuyền từ Trường Giang, khán giả càng thêm mong chờ ngày Huỳnh Phương - Khả Như chia sẻ về mối quan hệ hiện tại.
Sao nam phim Việt giờ vàng gây sốt MXH vì diễn hay dã man, xuất hiện 5 phút mà hơn cả bộ phim cộng lại

Sao nam phim Việt giờ vàng gây sốt MXH vì diễn hay dã man, xuất hiện 5 phút mà hơn cả bộ phim cộng lại

Phim việt

22:57:37 12/02/2025
Người vừa giúp Không Thời Gian có cú lội ngược dòng, được khán giả quan tâm hơn dù chỉ lên hình vài phút chính là gương mặt cực quen trên sóng giờ vàng - Doãn Quốc Đam.
Nữ diễn viên nổi điên, quát tháo, trừng phạt chồng chỉ vì 1 chuyện khiến khán giả sốc nặng

Nữ diễn viên nổi điên, quát tháo, trừng phạt chồng chỉ vì 1 chuyện khiến khán giả sốc nặng

Sao châu á

22:22:41 12/02/2025
Nữ diễn viên Yoon Jin Yi vừa gây xôn xao mạng xã hội xứ Hàn khi chia sẻ lên kênh YouTube cá nhân 1 video hé lộ về cuộc sống hôn nhân với ông xã làm trong lĩnh vực tài chính.
Mục đích gây hấn của Kanye West là để quảng bá cho công việc kinh doanh mới?

Mục đích gây hấn của Kanye West là để quảng bá cho công việc kinh doanh mới?

Sao âu mỹ

21:37:58 12/02/2025
Kanye West đang thực hiện một chiến lược truyền thông bẩn để thu hút sự chú ý và tăng doanh số cho các dự án kinh doanh của mình.
Nam quân nhân tử vong do nhiễm não mô cầu

Nam quân nhân tử vong do nhiễm não mô cầu

Sức khỏe

21:05:41 12/02/2025
Người bệnh mất các phản xạ, da lạnh, mạch cảnh không bắt được, không đo được huyết áp, đặc biệt có ban xuất huyết hoại tử toàn thân điển hình của bệnh do màng não cầu.
Người dân TPHCM nô nức đi siêu thị 0 đồng ở ngôi chùa Khmer

Người dân TPHCM nô nức đi siêu thị 0 đồng ở ngôi chùa Khmer

Netizen

20:59:08 12/02/2025
Đại đức Châu Hoài Thái, Ủy viên Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam chia sẻ, siêu thị 0 đồng được khai trương tại chùa Candaras (Chantarangsay), phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM, sáng 12/2.
Tài xế xe Lexus ngang ngược trên phố Hà Nội, bỏ đi mặc kệ tắc đường

Tài xế xe Lexus ngang ngược trên phố Hà Nội, bỏ đi mặc kệ tắc đường

Tin nổi bật

20:25:05 12/02/2025
Theo camera hành trình trên xe ô tô ghi lại, thời điểm này chiếc Lexus RX350 màu trắng đi từ phố Nguyễn Hoàng rẽ vào ngõ số 2. Đây là con ngõ rộng chỉ vừa đủ 2 ô tô tránh nhau và thêm khoảng trống nhỏ cho xe máy.